1 ـ اختلالات فشار خون شايعترين عارضه ي طبي در حاملگي است كه تقريباً در 7 % تا 10 % بارداري ها اتفاق مي افتد .
2 ـ اختلالات فشار خون با مرگ و مير مادري و پري ناتال برجسته همراه است و بعنوان طيف وسيعي از اختلالات يا دامنه اي از بالا رفتن مختصر فشار خون تا فشار خون شديد با اختلال عملكرد چند ارگان ظاهر مي شود .
3 ـ كميته واژه شناسي كالج زنان و مامايي آمريكا ( ACOG ) فشار خون در حاملگي را اينگونه تعريف مي كند :
الف ـ فشار خون سيستوليك mmHg 140 يا بيشتر يا افزايش 30 ميليمتر جيوه يا بيشتر از فشار پايه كه در نيمه ي اول بارداري تاييد شده باشد .
ب ـ فشار خون دياستوليك mmHg 90 يا بيشتر يا افزايش 15 ميليمتر يا بيشتر از حد پايه كه در نيمه ي اول بارداري تاييد شده باشد .
ج ـ فشار خون قطعي يا آستانه افزايش در فشار بايد حداقل 2 بار به فاصله 6 ساعت مشاهده شود .
د ـ اگر فشار خون در نيمه اول بارداري نا شناخته است ، ديدن فشار خون mmHg 90/140 بعد از هفته 20 حاملگي ، فشار خون ناشي از حاملگي ( PIH ) تلقي مي شود .
ه ـ كميته همچنين در نظر مي گيرد كه افزايش 20 ميليمتر جيوه در فشار خون متوسط شرياني 105 ميليمتر جيوه يا بيشتر بعنوان تشخيص PIH است .
4 ـ خطوط راهنماي طبقه بندي اختلال فشار خون حاملگي توسط ACOG طبق زير است :
الف ـ فشار خون ايجاد شده ناشي از حاملگي
1 ) پره اكلامپسي
الف ـ خفيف
ب ـ شديد
2 ) اكلامپسي
ب ـ فشار خون مزمن قبل از حاملگي ( با هر اتيولوژي )
ج- فشار خون مزمن ( با هر اتيولوژي ) سوار شده PIH
1 ) پره اكلامپسي سوار شده
2 ) اكلامپسي سوار شده
5 ـ تعاريف زير در طبقه بندي اشاره شده قبلي به كار مي رود :
الف ـ پره اكلامپسي : افزايش فشار خون با ادم غير طبيعي ، پروتئينوري يا هر دو
ب ـ اكلامپسي : پيشرفت به تشنج يا كما در بيماران با علائم و نشانه هاي پره اكلامپسي بدون ساير علل تشنج .
ج ـ فشار خون مزمن بيماراني با افزايش پايدار فشار خون به ميزان حداقل mm Hg 90/140در 2 بار قبل از هفته 20 حاملگي و بيمار با فشار خوني كه بيش از 6 هفته بعد از زايمان پايدار بماند .
د ـ پره اكلامپسي يا اكلامپسي سوار شده : پيشرفت پره اكلامپسي يا اكلامپسي در بياران با تشخيص فشار خون مزمن
ه ـ فشار خون حاملگي : يعني فشار خوني كه در نيمه دوم حاملگي يا در 24 ساعت اول بعد از زايمان بدون ادم يا پروتئينوري ظاهر مي شود و ظرف 10 روز بعد از زايمان فشار خون طبيعي مي گردد
6 ـ دو شكل شايع تر فشار خون در زير است :
الف ـ PIH ، اختلالي است كه در حاملگي ظاهر مي شود با زايمان از بين مي رود
ب ـ فشار خون مزمن قبل از حاملگي ، بدون ارتباط همزمان با حاملگي مي باشد كه ممكن است براي اولين بار در حاملگي تشخيص داده شود و با زايمان نيز از بين نمي رود .
پره اكلامپسي
اتيولوژي
پره اكلامپسي اختلالي است كه با اتيولوژي ناشناخته كه ويژه حاملگي انسان است . تئوري هاي زيادي در باره اتيولوژي آن مطرح شده است كه شامل موارد زير است :
1 ـ جفت غير طبيعي
2 ـ پديده ايمونولوژيك
3 ـ اختلالات انعقادي
4 ـ تطابق غير طبيعي قلبي عروقي
5 ـ عوامل تغذيه اي
6 ـ عوامل ژنتيك
7 ـ تخريب آندوتليال عروق
8 ـ متابوليسم غير طبيعي پروستاگلاندين
شيوع
1 ـ پره اكلامپسي اختلالي ويژه حاملگي انساني است .
2 ـ انسيدانس گزارش شده بر اساس معيار تشخيصي و جمعيت مورد مطالعه محدوده اي از 2% تا 35% دارد .
3 ـ اصولا بيماري خاص زنان جوان اول زا است .
4 ـ شيوع در ايالات متحده 6% تا 7% تمام حاملگي ها است .
عوامل خطر
گرچه اختلافات جغرافيايي و نژادي در شيوع گزارش شده است ، چندين عامل خطر به عنوان مستعد كننده پره اكلامپسي تشخيص داده شده است .
1 ـ نولي پارتي
2 ـ حاملگي چند قلو
3 ـ تاريخچه خانوادگي پره اكلامپسي يا اكلامپسي
4 ـ فشار خون يا بيماري كليوي قبلي
5 ـ ديابت
6 ـ ئيدروپس جنيني غير ايمونولوژي
7 ـ حاملگي مولار
8 ـ پره اكلامپسي قبلي بخصوص دور از ترم
پيشگيري از پره اكلامپسي
1 ـ اين واقعيت كه اتيولوژي پره اكلامسپي نا شناخته باقي مانده ، پيشگويي پره اكلامپسي را از قبل مشكل تر كرده است .
2 ـ بيش از 100 تست بيوفيزيكي ، كلينيكي و بيوشيميايي در مقالات جهاني براي پيشگويي پره اكلامپسي گزارش شده است اما ارزش پيشگويي آن ضعيف است .
الف ـ فشار متوسط شرياني ( MAP ) در هفته 20 بيش از 90 ميليمتر جيوه
ب ـ فشار خون دياستوليك در سه ماهه دوم بيش از 80 ميليمتر جيوه
ج ـ Rollover test در هفته 28 تا 32
د ـ انفوزيون آنژيوتانسين 11 هفته در 26 تا 30
1 ) تست آنژيوتانسين 11 يك پروسه تهاجمي است كه به آنفوزيون اين منقبض كننده عروق در هفته 26 تا 30 حاملگي و اندازه گيري بعدي فشار خون دياستوليك نياز دارد .
2 ) مثبت يا منفي شدن تست بستگي به مقدار آنژيوتانسين 11 است كه در نتيجه آن فشار خون دياستوليك 20 ميليمتر جيوه يا بيشتر افزايش مي يابد .
3 ) چندين تحقيقات ارزش تست آنژيوتانسين 11 را در پيشگويي PIH بررسي كردند .
4 ) تست 90 % تا 95 % اختصاصي است اما حساسيت آن با شيوع بالاي مثبت كاذب ، متغير است .
5 ) در اين تست چند عامل ، مثل سن حاملگي با اختلاف نتايج بدست آمده در تست هاي سريال تاثير مي گذارند .
6 ) بعلاوه ، يك پروسه تهاجمي است و براي استفاده باليني مناسب نيست .
تشخيص
1 ـ بطور مرسوم ، پره اكلامپسي بعنوان ترياد هيپر تانسيون ، پروتئينوري و ادم توصيف شده است .
2 ـ بهر حال ، پره اكلامپسي بصورت طيفي از علائم و نشانه هاي باليني به تنهايي و يا تركيبي ، وجود دارد كه تشخيص را مشكل مي كند .
الف ـ فشار خون
1 ) افزايش غير طبيعي فشار خون علامت برجسته ( hallmark ) مرسوم براي تشخيص بيماري است و معيار فشار خون براي پره اكلامپسي زودتر ظاهر مي شود .
2 ) پروتئينوري واضح افزايش بيش از 300 ميلي گرم در نمونه ادرار 24 ساعته تعريف مي شود .
3 ) وقتي تشخيص پره اكلامپسي بر اساس معيار پروتئينوري به تنهايي داده مي شود . توصيه اينست كه دفع پروتئين ادرار 24 ساعته بيش از 5 گرم در نظر گرفته شود .
ج ـ ادم
1 ) افزايش وزن زياد ( بيش از 2 پوند در هفته در سه ماهه سوم ) ممكن است اولين علامت پره اكلامپسي باشد .
2 ) ادم متوسط مشخصه 80 % حاملگي هاي notmotensive است .
3 ) بعلاوه ، 40 % بيماران اكلامپسي دانشگاه Tennessee Memphis قبل از شروع حمله تشنج ادم نداشتند .
3 ـ تشخيص زود پره اكلامپسي مداخله بموقع را براي بهبودي سرانجام مادري و پري ناتال در بر دارد .
4 ـ اين مطلب دليل تناوب ويزيتهاي اواخر حاملگي جهت تشخيص زود را تقويت مي كند .
5 ـ شكل 1 ـ 11 يك مثال الگوريتم است براي اداره بيمار normotensive كه علائم و نشانه هاي پيشرفت به طرف پره اكلامپسي را دارد .
(((((((((شكل 1 ـ 11 )))))))))))))))
اداره پره اكلامپسي
1 ـ وقتي تشخيص پره اكلامپسي داده شد ، درمان قطعي طراحي زايمان است زيرا تنها درمان بيماري است .
2 ـ اهداف غايي درمان بايد هميشه اول سلامت مادر و سپس زايمان نوزاد رسيده اي را در بر گيرد كه نياز به مراقبت ويژه و طولاني نداشته باشد .
3 ـ تصميم گيري بين درمان انتظاري و زايمان فوري است كه معمولاً بستگي به يك يا يبشتر از عوامل زير دارد :
الف ـ شدت پروسه بيماري
ب ـ آمادگي براي ليبر
ج ـ سن حاملگي جنين
د ـ وضعيت مادر
و ـ نمره بيشاب سرويكس
يك مثال الگوريتم براي اداره بيمار نرموتنسيو كه علائم و نشانه هاي هشدار پيشرفت به طرف پره اكلامپسي را نشان مي دهد .
پره اكلامپسي خفيف
1 ـ تمام بيماران با تشخيص پره اكلامپسي بايد در زمان تشخيص براي ارزيابي وضعيت مادري و جنيني بستري شوند .
3 ـ بنابراين بيماران پره اكلامپسي خفيف كه سرويكس مناسب دارند يا نزديك ترم هستند بايد تحريك ليبر براي زايمان شوند .
الف ـ حتي اگر وضعيت براي تحريك ليبر مناسب نباشد ، حاملگي نبايد بعد از ترم ادامه يابد ( بيش از 40 هفته حاملگي ) زيرا جريان خون جفتي رحمي زير حد مطلوب است .
ب ـ اداره مطلوب پره اكلامپسي خفيف دور از ترم مورد اختلاف زياد است .
ج ـ بطور عموم ، عدم توافق قابل ملاحظه اي درباره نياز به بستري كردن در مقابل درمان سرپايي ، استفاده از داروهاي ضد فشار خون و استفاده از سداتيوها و پروفيلاكسي ضد تشنج وجود دارد .
د ـ براي بيماري كه پره اكلامپسي خفيف با جنين نارس دارد ، هدف درمان بايد موارد زير باشد :
1 ) تاخير پروسه هيپرتانسيون مادر يا جنين را به خطر نمي اندازد .
2 ) فرصت دادن به جنين كه رسيده شود تا پتانسيل بقاي نوزاد افزايش يابد .
3 ) اجازه دادن به سرويكس تا رسيده شود و به اين طريق احتمال زايمان واژينال افزايش يابد .
ه ـ درمان اين بيماران بايد به سمت اداره سرپايي يا بستري هدايت شود .
1 ) درمان سرپايي براي بيماراني قابل قبول است كه مي توانند ويزيت هاي متناوب ارزيابي آزمايشگاهي و مانيتورينگ فشار خون مناسب را در خانه داشته باشند .
2 ) بيماران و كساني كه پيشرفت نامطلوب سرپايي دارند نياز به بستري كردن دارند .
3 ) هر دو موقعيت ( مادر و جنين ) براي پره اكلامپسي خفيف در رژيم زير توصيه مي شود .
الف ـ ارزيابي مادري
ـ معاينه فيزيكي
1 ـ فشار خون هر 4 تا 6 ساعت در روز
2 ـ پروتئين ادرار با معرف روزانه
3 ـ ارزيابي ادم صورت يا پا روزانه
4 ـ توزين روزانه وزن
ب ـ تاريخچه بيمار
علائم قريب الوقوع اكلامپسي يا سندرم HELLP ( هموليز ، بالا رفتن انزيمهاي كبدي ، پلاكتهاي پايين ) شامل موارد زير است
ـ سردرد هاي اكسي پوت يا فرونتال مقاوم
ـ اختلالات ديد
ـ درد ربع فوقاني راست يا اپي گاستر
ج ـ ارزيابي آزمايشگاهي
ـ شمارش هماتوكريت و پلاكت يك يا دو بار در هفته
ـ تست هاي عملكرد كبد يك يا دو بار در هفته
ـ جمع آوري ادرار 24 ساعته در زمان تشخيص ولي 1 تا 2 هفته
ـ ارزيابي جنين
1 ـ ارزيابي حركت جنين روزانه ( شمارش تكان )
2 ـ NST دو بار در هفته
3 ـ BPP در صورت NST غير واكنشي
4 ـ ارزيابي حجم مايع آمنيوتيك هر هفته
5 ـ ارزيابي اولتراسوند رشد جنين هر 3 هفته
4 ـ در صورتي كانديد القاي زايماني در نظر گرفته مي شود كه سن حاملگي به 37 هفته برسد ، جنين رسيده باشد و وضعيت سرويكس مطللوب باشد .
الف ـ همچنين در صورتي كانديد القاي زايمان است كه فشار خون دياستول علي رغم درمان نگهدارنده به بالا رفتن ادامه دهد .
5 ـ بيمار PIH خفيف در صورتي بالاي 37 هفته پيگيري مي شود كه ارزيابي جنين طبيعي و موقعيت سرويكس نا مطلوب باشد .
6 ـ شكل 2 ـ 11 يك مثال الگوريتم براي اداره بيمار پره اكلامپسي خفيف است .
((((((((((((((((شكل 2 ـ 11 ))))))))))))))))))))))))
پره اكلامپسي شديد
1 ـ مسير باليني پره اكلامپسي شديد معمولاً با بدتر شدن پيشرونده حال مادر و جنين مشخص مي شود .
2 ـ اين حاملگي ها معمولاً با افزايش ميزان مرگ و مير و ناخوشي پري ناتال همراه است .
3 ـ غالب عوارض جنين يا نوزادي به تاخير رشد داخل رحمي جنين و نارسي مربوط است.
4 ـ موارد زير معيار تشخيص پره اكلامپسي را بيان مي كند :
الف ـ فشار خون سيستوليك بيش از 160 ميليمتر جيوه يا دياستوليك بيش از 110 ميليمتر جيوه در دوبار حداقل با فاصله 6 ساعت در بيمار در حال استراحت رخ مي دهد .
ب ـ پروتئينوري بيش از 5 گرم جمع آوري در ادرار 24 ساعته يا بيش از 3 گرم در حداقل 2 نمونه اتفاقي clean-catch حداقل هر 4 ساعت يك بار
ج ـ اليگوري ( كمتر از 400 ميلي ليتر در 24 ساعت )
د ـ اختلال مغزي يا بينايي
ه ـ درد اپي گاستر
و ـ ادم ريه يا سيانوز
ي ـ ترومبوسيتوپني
( برگرفته از ACOG technical bulletin no.91 )
5 ـ چون تنها درمان پره اكلامپسي شديد زايمان است ، توافق عمومي براي زايمان در تمام بيماراني است كه سن حاملگي بالاي 34 هفته باشد يا شواهدي از رسيدگي ريه يا ديسترس جنين قبل از زمان وجود داشته باشد .
6 ـ در اين وضعيت ، درمان منطقي شامل موارد زير است :
الف ـ دارو درماني مادر جهت پيشگيري از تشنج
ب ـ كنترل فشار خون مادر در حدود بي خطر
ج ـ القاي ليبر جهت شروع زايمان
7 ـ از طرف ديگر ، اداره بيماران با بيماري شديد دور از ترم ( كمتر از 34 هفته ) خيلي مورد اختلاف نظر است .
الف ـ بعضي از مراكز زايمان را به عنوان درمان قطعي براي تمامي موارد بدون در نظر گرفتن سن حاملگي در نظر مي گيرند
ب ـ بعضي طولاني كردن حاملگي در تمامي بيماران دور از ترم را توصيه مي كنند تا يك يا بيشتر از موارد زير بدست آيد :
1 ) رسيدگي ريه جنين
2 ) زجر جنين
3 ) زجر مادر
4 ) هفته حاملگي به 34 مي رسد
8 ـ تمام بيماران پره اكلامپسي شديد بايد جهت مشاهده نزديك موقعيت مادر و جنين در بخش ليبر و زايمان پذيرش شوند .
9 ـ تمام بيماران سولفات منيزيوم داخل وريدي جهت پيشگيري از تشنج دريافت كنند .
10 ـ شكل 3 ـ 11 يك مثال الگوريتم براي اداره بيمار پره اكلامپسي شديدي است .
(((((((((((شكل 3 ـ 11 ))))))))))))))))))))))
پره اكلامپسي شديد در سه ماهه دوم
1 ـ گاهي بيمار در هفته 28 حاملگي يا قبل از آن به طرف پره اكلامپسي شديد پيشرفت مي كند .
2 ـ اين حاملگي ها با مرگ و مير بالاي مادري و پري ناتال همراه است و تصميم گيري جهت درمان را براي هر متخصص مامايي مشكل مي كند .
3 ـ درمان فوري موجب افزايش فراوان مرگ و مير و ناخوشي پري ناتال مي شود ، در حالي كه تلاش تهاجمي جهت تاخير زايمان موجب ناشي شديد مادري مي شود .
4 ـ شكل 4 ـ 11 يك مثال الگوريتم براي اداره بيمار پره اكلامپسي شديد در سه ماهه دوم است .
((((((((((((((شكل 4 ـ 11 ))))))))))))))))
پيشگيري از پره اكلامپسي
1 ـ گزارشات و تجربيات كلينيكي زيادي در باره استفاده از روش هاي مختلف جهت پيشگيري يا كاهش شيوع پره اكلامپسي وجود دارد .
2 ـ روش هاي استفاده شده شامل موارد زير است :
الف ـ محدوديت نمك با درمان و پروفيلاكتيك ديور تيك
ب ـ آسپرين كم دوز
ج ـ كلسيوم تكميلي
د ـ خوردن ماهي يا روغن evening primrose
3 ـ چون اتيولوژي بيماري ناشناخته است ، روش هاي گزارش شده جهت اصلاح پاتوفيزيولوژي غير طبيعي پره اكلامپسي در جهت پيشگيري از بيماري يا بهتر شدن سير آن بكار رفته است .
4 ـ مطالعات متعدد در چند مركز در دست اقدام است اما هنوز توقف عمومي روي روش مطلوب پيشگيري يا بهتر شدن اين بيماري وجود ندارد .
اكلامپسي
1 ـ اكلامپسي بعنوان پيشرفت تشنج يا كماي غير مرتبط با ساير وضعيت هاي مغزي در دوران حاملگي و بعد از زايمان در بيماران با علائم و نشانه هاي پره اكلامپسي تعريف مي شود .
2 ـ خطرات تشنج در حاملگي قرن ها است كه به اثبات رسيده است .
3 ـ محدوده شيوع از 1 در 100 تا 1 در 3448 حاملگي گزارش شده است .
4 ـ شيوع آن در زنان نولي پار غير سفيد با وضعيت اقصادي اجتماعي پايين افزايش مي يابد .
5 ـ در دانشگاه Tennessee at Memphis ، يك مركز ارجاع شهري ، شيوع اين اختلال در 30 سال گذشته به ميزان 1 در 300 حاملگي ثابت باقي مانده است .(((((((((شكل4ـ11))))))))))))))
6 ـ بهر حال ، با در نظر گرفتن تعداد حاملگي در آن منطقه ، شيوع واقعي حدود 1 در 1600 حاملگي است .
7 ـ براي بيماراني كه مراقبت دوران بارداري داشتند ، شيوع حدود 1 در 800 بيمار است.
8 ـ تشنج هاي اكلامپسي يك تهديد كننده اورژانسي حيات است .
9 ـ اصول اساسي درمان اكلامپسي بررسي موارد زير است :
الف ـ حمايت عملكرد هاي قلبي ريوي
1 ) باز بودن راه هوايي و اطمينان از اكسيژن رساني مادر بايد ارزيابي و برقرار شود .
2 ) در صورت نياز ساكشن استفاده شود و بيمار جهت پيشگيري از صدمه با بالا بودن نرده هاي اطراف تخت و بالشك نرم محافظت شود .
3 ) بايستي اكسيژن جهت بهبود غلظت اكسيژن مادري و افزايش اكسيژن هنگام زايمان به جنين تجويز شود .
ب ـ كنترل تشنج و پيشگيري از عود تشنج
1 ) تمايل طبيعي پزشكان در برخورد با بيمار اكلامتيك اين است كه با از بين بردن فعاليت تشنج فورا درمان را شروع نمايند .
2 ) اين فلسفه نه تنها غير عاقلانه است بلكه بالقوه براي بيمار خطر ناك است .
3 ) سولفات منيزيم وريدي داوري انتخابي براي تشنجات ناشي از اكلامپسي در ايالات متحده است .
الف ـ مزيت مهم ، شامل بي خطري نسبي مادري و جنيني در صورت استفاده مناسب است .
ب ـ در غالب موارد مادر بيدار و هوشيار است و رفلكس حنجره سالم است كه به حفاظت مادر در مقابل مشكلات اسپيراسيون كمك مي كند .
ج ـ چندين رژيم استفاده از سولفات منيزيم براي پيشگيري از تشنجات وجود دارد . دو تا از شايع ترين موارد استفاده شده در زير است :
ـ رژيم مشهود داخل وريدي توسط sibai در دانشگاه Tennessee Memphis
ـ رژيم داخل اضلاني كه توسط Pritchard در بيمارستان مموريال پاركلند در دالاس تگزاس استفاده مي شود .
د ـ رژيم sibai
ـ يك دوز اوليه ي داخل وريدي 6 گرم سولفات منيزيم ( mgso4.vH2o ) كه 6 گرم در 150 سي سي سرم قندي رقيق از طريق انفوزيون ، پمپ هر 20 تا 30 دقيقه تجويز مي شود .
ـ اگر تشنجات بيمار بعد از شروع انفوزيون سولفات منيزيم عود كند ، يك روز بعدي 4 ـ 2 گرم طي 5 تا 10 دقيقه انفوزيون مي شود .
ـ در انتها دوز نگهدارنده سولفات منيزيم ( wain aenance ) 3 ـ 2 در ساعت مي باشد .
ـ محدوده انفوزيون بر اساس سطوح سريال منيزيم سرم و معاينه فيزيكي تعيين مي شود
ه ـ رژيم داخل عضلاني Pritchard براي پره اكلامپسي شديد و اكلامپسي شامل موارد زير است :
ـ 4 گرم سولفات منيزيم وريدي طي 5 ـ 3 دقيقه و 10 گرم عضلاني به عنوان دوز اوليه كه با دوز نگهدارنده 5 گرم عضلاني هر 4 ساعت دنبال مي شود .
ـ براي پره اكلامپسي خفيف ، 10 گرم سولفات منيزيم عضلاني به عنوان دوز اوليه تجويز مي شود كه با دوز نگهدارنده 5 گرم هر 4 ساعت دنبال مي شود . سپس فشار خون بايد هر 5 دقيقه ثبت شود .
5 ) بيماران دريافت كننده سولفات منيزيم نياز به مانيتورينگ از نظر سميت دارو دارند .
6 ) منيزيم توسط كليه ها دفع مي شود و اختلال در عمل كليه موجب تراكم سمي مي شود . سميت منيزيم با انجام موارد زير پرهيز مي شود :
الف ـ تصديق عملكرد مناسب كليه با ارزيابي برون ده ادرار در ساعت .
ب ـ ارزيابي سريال وجود رفلكس تاندوني عميق پاتلا
ج ـ مشاهده دقيق تعداد تنفس
د ـ مانيتورينگ سريال سطوح منيزيم سرم
7 ) در صورتي كه مسموميت منيزيم مشكوك باشد موارد زير بايستي انجام شود :
الف ـ فوراً انفوزيون سولفات منيزيم قطع شود .
ب ـ اكسيژن تكميلي تجويز شود .
ج ـ سطح سرم منيزيوم ارزيابي شود .
8 ) اگر مسموميت منيزيم تشخيص داده شود ، 10 ميلي ليتر گلوكونات كلسيوم 10 % داخل وريدي ( در مجموع 1 گرم )
الف ـ اين دارو بايد به آرامي داده شود ( براي مثال ml/min 5 ـ 2 ) تا از هيپوتانسيون و براديكاردي اجتناب شود .
ب ـ كلسيوم به طور رقابتي منيزيم را در محل الحاق عصبي مهار مي كند اما بعلت متغير بودن غلضت سرمي ، تاثير آن موقتي است .
9 ) در صورتي كه سطح منيزيم بالا باقي بماند ، علائم مسموميت منيزيم متعاقب كلسيم تكرار مي شود .
10 ) در صورت تشخيص توقف تنفسي ، احياي فوري شامل انتوبه و تهويه كمكي انديكاسيون دارد .
ج ـ اطلاح هيپوكسي و اسيدمي مادري
1 ) هيپوكسي و اسيدي ناشي از موارد زير است :
الف ـ تكرار تشنجات
ب ـ تضعيف تنفسي ناشي از مصرف داروهاي ضد تشنج چند تايي
ج ـ آسپيرآسيون
د ـ يا تركيب اين عوامل
پ ـ اگر كاهش مناسب در فشار خون 20 تا 30 دقيقه بعد از دوز اوليه ظاهر شود يك دوز تكراري يا افزايشي تا 10 ميلي گرم هر 20 تا 30 دقيقه داده شود .
ج ـ نيفيديپين
ـ نيفيديپين يك آنتاگونيست كانال كلسيم است .
ـ نيفيديپين عملكرد كليه را با اثر سودمند بر دفع ادرار در پره اكلامپسي در بعد از زايمان بهبود مي بخشد .
ـ دادن 10 ميلي گرم نيفيديپين زير زباني شروع اثر 3 دقيقه و نقطه اوج 1 ساعت دارد .
ـ نيفيديپين 10 تا 20 ميلي گرم خوراكي هر 3 تا 4 ساعت تجويز مي شود
ـ كاهش شديد فشار خون با تجويز آهسته داخل وريدي گلوكونات كلسيم به طور نسبي اصلاح شود .
د ـ نيتروپروسايدسديم
ـ نيتروپروسايد سديم با تداخل ورود كلسيم و عمل داخل سلولي آن ، عضله صاف شريان و وريد را بطور مساوي شل مي كند .
ـ شروع اثر فوري است و طول مدت اثر خيلي كوتاه است ( 1 تا 10 دقيقه )
ـ بيماران پره اكلامپسي تمايل به حجم داخل عروقي پايين دارند كه مخصوصاً به اثرات آن حساس هستند و دوز انفوزيون آغازين g/kg/min 2/0 است كه نسبت به دوز استاندارد g/kg/min 5/0 زنان غير حامله ارجح است .
Iv – محصولات متابولسيم دار سيانيد و تيوسيانات است .
ه ـ شروع پروسه زايمان
1 ) چون درمان قطعي پره اكلامپسي و اكلامپسي تخليه رحم است بيماران پس از پايداري حال عمومي براي زايمان ارزيابي مي شوند .
2 ) زايمان واژينال بجز كنترانديكاسيون ها ي مامايي روش ارجح زايمان است .
الف ـ انفوزيون اكسي توسين براي القا يا تحريك ليبر همزمان با انفوزيون سولفات منيزيم تجويز مي شود .
3 ) اكسيژن كمكي با ماسك صورت يا با بگ ذخيره اكسيژن I/MIN 10 ـ 8 تجويز شود .
الف ـ يك ماسك با ذخيره كردن اكسيژن غلظت اكسيژن نزديك 100 % مقدار I/MIN 10 ايجاد مي كند .
4 ) از آنجائيكه وضعيت اسيد ـ باز به وسيله اناليز گاز خوني شرياني ارزيابي مي شود اكسيژن مادر بطور غير تهاجمي با تعيين اكسيژن از طريق داخل جلد در منطقه نبض دار اندازه گيري مي شود .
د ـ كنترل هيپرتانسيون شديد
1 ) هدف از درمان فشار خون شديد پيشگيري از حوادث عروقي مغز مادري و نارسايي احتقاني قلب بدون مخاطره انداختن جريان خون مغزي يا جريان خون رحمي جفتي است كه قبلاً در اكلامپسي پايين آمده است .
2 ) گرچه عامل زمينه اي بطور كامل شناخته شده نيست فشار خون در پره اكلامپسي به وضوح نتيجه اي از انقباض عروقي عمومي است .
3 ) خواص داروهاي ضد فشار خون قابل استفاه در اورژانسهاي هيپرتانسيون در حاملگي شامل شروع اثر سريع مدت اثر كوتاهتر آنها است .
الف ـ لابتالول
ـ لابتالول يك آنتاگونيست رقابتي در رسپتورهاي بعد از سيناپسي آلفا ـ 1 ـ آدرنرژيك و بتا آدرنرژيك است .
ـ لابتالول قابل دسترس در شكل خوراكي و داخل وريدي است .
ـ لابتالول شروع اثر سريع دارد و موجب كاهش ملايم فشار خون مي شود ، بنحوي كه بندرت افت شديد فشار خون ايجاد مي كند .
ـ لابتالول در بيماران بلوك قلبي بالاتر از درجه I كنترانديكه است .
ـ لابتالول در هر نوبت بصورت 20 تا 80 يلي گرم بولوس داخل وريدي تجويز مي شود .
ب ـ هيدرآلازين
ـ هيدرآلازين يك متسع كننده مستقيم عروقي است
ـ هيدرآلازين داخل وريدي يك شروع اثر 10 تا 20 دقيقه با نقطه اوج 60 دقيقه و طول مدت اثر 4 تا 6 ساعت دارد .
ـ هيدرآلازين در بولوسهاي تزريقي با دوز شروع 5 ميلي گرم تجويز مي شود
ج ـ دستورالعمل انفوزيون اكسي توسين براي پره اكلامپسي و اكلامپسي مشابه شكل رايج در بيماران است ولي به علت محدوديت مايع ، اكسي توسين با غلظت و دوز بيشتر در دقيقه تنظيم شود .
د ـ مانيتورينگ مداوم جنيني انجام شود .
3 ) عوارض جانبي نوزادي در هنگام زايمان با تجويز سولفات نميزيم مادر شامل موارد زير است .
الف ـ افت فشار خون
ب ـ هيپوتوني
ج ـ تضعيف تنفسي
د ـ خواب آلودگي
ه ـ كاهش رفلكس مكيدن
4 ) براي بيماران دريافت كننده سولفات منيزيم متخصص اطفال و پرستار نوزاد فراخوانده شود .
5 ) در صورت مشكوك بودن به مسموميت منيزيم به نوزاد گلوكونات كلسيم تجويز شود .
6 ) متعاقب زايمان ، بيمار در اتاق بهبودي تحت مشاهده دقيق براي 24 ساعت مراقبت شود .
7 ) در اين زمان بايد سولفات منيزيم ادامه يابد و علائم حياتي مادر و جذب ـ دفع هر ساعت كنترل شود .
8 ) بعضي از بيماران بعلت افزايش خطر ادم ريه ناشي از مايع زياد جابه جايي مايع و پايين آمدن عملكرد كليه نياز به مانيتورينگ هموديناميك ويژه و تهاجمي دارند .
9 ) تجويز سولفات منيزيم تا بهبودي فشار خون دفع ادرار ادامه يابد و حواس پنج گانه مورد توجه قرار گيرد .
اكلامپسي بعد از زايمان
1 ـ تقرباً 25 % موارد اكلامپسي بعد از زايمان با بيشترين احتمال در 48 ساعت اول از زايمان رخ مي دهد .
2 ـ اكلامپسي ديررس بعد از زايمان بعنوان وقوع تشنج بيش از 48 ساعت بعد از زايمان در بيماران با علائم و نشانه هاي پره اكلامپسي تعريف مي شود .
الف ـ در صورت تاييد اكلامپسي بعد از زايمان ، درمان همانند تشنجات قبل از زايمان است .
ب ـ درمان مهاجمتر فشار خون امكانپذير است زيرا خطر مربوط به افت جريان خون رحمي جفتي در بيمار بعد از زايمان وجود ندارد .
ج ـ درمان سولفات منيزيم بايد 24 تا 48 ساعت از شروع حمله تشنج ادامه يابد .
عوارض اكلامپسي
1 ـ چندين عارضه مادري با تشنجات اكلامپسي شامل موارد زير وجود دارد :
الف ـ كنده شدن زود رس جفت
ب ـ ادم ريه
ج ـ نارسايي حاد كليه
د ـ پنوموني آسپيراسيون
ه ـ خونريزي داخل مغزي
و ـ جدايي رتين
ي ـ پارگي هماتوم زير كپسولي كبد
2 ـ كنده شدن زود جفت شايعترين ( 5 % تا 10 % ) و خونريزي داخل مغز جدي ترين عارضه است .
3 ـ خوشبختانه بيشتر عوارض بعد از زايمان با درمان مناسب برطرف مي شوند .
سندرم HELLP
1 ـ در سالهاي زيادي هموليز تست هاي غير طبيعي عملكرد كبد ، ترومبوسيتوپني بعنوان عوارض پره اكلامپسي و اكلامپسي شناخته شده اند .
2 ـ در 1982 Weixstein 29 مورد پره اكلامپسي شديد و اكلامپسي را با اين موارد غير طبيعي توصيف كرد .
3 ـ او پيشنهاد كرد كه مجموعه علائم و نشانه ها اصطلاح يك ماهيت جدا از پره اكلامپسي شديد ايجاد مي كنند و بدين ترتيب سندرم HELLP را ابداع كرد :
الف ـ H براي hemolysis
ب ـ EL براي elevated liver enzymes
ج ـ LP براي low platelets
4 ـ اختلافات قابل ملاحضه اي در باره زمان شروع و نوع و درجه غير طبيعي بودن آزمايشات مورد استفاده در تشخيص سندرم HELLP وجود دارد .
5 ـ در تلاش براي استاندار كردن تشخيص سندرم HELLP ، محققين دانشگاه Tennessee Memphis معيار استفاده از مقادير بيش از سه انحراف معيار از حد متوسط رادال بر غير طبيعي بودن در نظر گرفتند . معيار هاي آنها براي تشخيص سندرم HELLP خلاصه شده است .
6 ـ شيوع پره اكلامپسي شديد يا اكلامپسي همراه با سندرم HELLP در محدوده 2 % تا 12 % گزارش شده است .
7 ـ در بيماران با سندرم HELLP علائم و نشانه هاي گوناگون شامل موارد زير ظاهر مي شوند :
الف ـ درد اپي گاستر يا ربع فوقاني راست
ب ـ تهوع يا استفراغ
ج ـ نشانه هاي شبيه سندرم ويرال غير اختصاصي
د ـ سابقه ناخوشي در چند روز قبل از ظهور
8 ـ درك اين نكته مهم است كه پره اكلامپسي شديد ( فشار خون سيستوليك بالاي 160 ميلي متر جيوه ، فشار خون دياستوليك بالاي 100 ميلي متر جيوه ) يك يافته پايدار يا حتي شايع در سندم HELLP نيست .
9 ـ بعنوان نتيجه ، اغلب اين بيماران به عناوين مختلف داخلي و جراحي مثل آپانديسيد ، گاستروانتريست ، پيلونفريت يا هپاتيد ويروسي تشخيص اشتباه داده مي شوند .
اداره سندرم HELLP
1 ـ بيماران سندرم HELLP دور از ترم به مركز مراقبتي مجهز ارجاع داده شود و شروع درمان همانند بيمار پره اكلامپسي شديد مي باشد .
2 ـ در زير يك طرح درمان قبل از زاينان براي سندرم HELLP است .
الف ـ وضعيت مادر ارزيابي و تثبيت شود
1 ) در صورت ضهور كوآگولوپاتي منتشر داخل عروقي ، كوآگولوپاتي اصلاح شود .
2 ) پروفيلاكسي ضد تشنج با سولفت منيزيم داده شود .
3 ) درمان هيپرتانسيون شديد شروع شود .
4 ) درصورت مشكوك بودن به هماتوم زير كپسول كبد CT يا اولتراسوند شكم انجام شود .
ب ـ سلامت جنين ارزيابي شود .
1 ) NST
2 ) BPP
3 ) پلويمتري اولتراسونوگرافي
ج ـ در صورت سن حاملگي زير 35 هفته ، رسيدگي ريه جنين ارزيابي شود .
1 ) اگر ريه رسيده بود انجام زايمان
2 ) درصورت نارسي درمان با استروئيد ها
3 ـ در صورتي كه سندرم بالاي 34 هفته بروز كند يا شاهدي از رسيدگي جنين يا ديسترس جنين موجود باشد يا مادر قبل آن در زايمان باشد ، زايمان درمان قطعي است .
4 ـ بدون شواهد آزمايشگاهي DIC و فقدان رسيدگي ريه جنين ، به بيمار 2 روز استروئيد براي تسريع رسيدگي ريه داده مي شود و سپس زايمان 48 ساعت بعد انجام مي شود .
5 ـ بهرحال ، وضعيت مادر و جنين به طور مداوم در اين دوره بايد ارزيابي شود .
هيپر تانسيون مزمن
1 ـ اداره زن هيپرتانسيون مزمن بايد قبل از حاملگي شروع شود .
الف ـ در صورتي كه بيمار هيپرتانسيون مزمن در نظر دارد حامله شود به او توصيه مي شود كه فشار خون او چند بار چك شود تا علت و شدت فشار خون او قبل از حاملگي تعيين شود
ب ـ به علاوه ، پاسخ او به داروهاي ضد فشار خون بررسي شود و داروهايي با پتانسيل ايجاد عوارض جانبي به روي جنين ( مهار كننده هاي آنزيم برگرداننده ـ آنژيوتانسين )با ساير داروها جايگزين شود .
ج ـ سپسش بيمار راهنمايي شود كه مراقبت دوران بارداري را بعد از تاييد حاملگي طلب كند .
د ـ اين كار تعيين دقيق سن حاملگي همانند شدت هيپرتانسيون در سه ماهه اول را ممكن مي كند .
2 ـ بيماراني كه براي اولين بار در حاملگي ويزيت مي شوند ، قدم اول درمان شامل ارزيابي و پيگيري تفصيلي و تاعيين اتيولوژي و شدت هيپرتانسيون است .
الف ـ به بيماري كليوي ، ديابت ، بيماري تيروئيد و سرانجام حاملگي هاي قبلي توجه شود . ( پره اكلامپسي سوار شده ، زايمان نارس ، جداشدن زودرس جفت ، سرانجام پري ناتال )
علل هيپرتانسيون مزمن در حاملگي
((((((((((((((((((شكل)))))))))))))))))
درمان
1 ـ هدف اوليه در درمان بيماران هيپرتانسيون كاهش خطرات مادري و كسب بقاي مطلوب پري ناتال است .
2 ـ اين هدف نا فرمول بندي يك پروتوكل پايه شامل موارد زير به دست مي آيد :
الف ـ مراقبت زود قبل از زايمان فراهم شود .
ب ـ ارزيابي متناوب قبل از زايمان انجام شود.
ج ـ زايمان به موقع انجام شود .
د ـ در زمان شروع مراقبت و در ويزيت هاي بعدي بيمار توسط يك متخصص تغذيه ديده شود و آموزش راجع به احتياجات تغذيه اي ، افزايش وزن و دريافت سديم داده شود .
ه ـ اجتناب از سيگار و كافئين به بيمار توسيه شود .
و ـ بيمار درصورت امكان به استراحت كافي در روز تشويق شود .
ي ـ در صورتي كه بيمار انگيزه ي خوبي دارد بايد جهت تعيين فشار خون توسط خودش آموزش داده شود .
4 ـ برنامه ويزيت هاي پره ناتال بر اساس وضعيت مادر و جنين تنظيم مي شود .
الف ـ ارزيابي مادر ي شامل سريال هماتوكريت ، اسيد اوريك ، كشت ادرار و تست ادرار 24 ساعته حداقل درهر سه ماهه است .
ب ـ ارزيابي جنين شامل سريال سونوگرافي براي رشد و ارزيابي قبل از زايمان جنين با NST يا BPP يا هر دو است .
ج ـ ارزيابي جنين بايد در هفته 26 حاملگي شروع شود و سپس هر هفته يا بيشتر اغلب بر اساس وضعيت جنين تكرار مي شود ( پره اكالامپسي سوار شده ، مشكوك به تاخير رشد جنين ) .
د ـ نياز به انجام تست بيوفيزيكال فقط وقتي است كه NST غير واكنشي باشد .
ه ـ آمينوسنتز براي ارزيابي رسيدگي ريه جنين كاربرد دارد .
5 ـ حاملگي تا ترم يا تا شروع پره اكلامپسي سوار شده ( اسيد اوريك بيش از mg/dl 6 و پروتئينوري بيش از h24/gr1 ) يا تاخير رشد جنين يا زجز جنين ادامه مي يابد .
الف ـ پيشرفت پره اكلامپسي سوار شده انديكاسيوني جهت بستري كردن فوري بيمار است .
ب ـ درمان بعدي به شدت پره اكلامپسي و سن حاملگي جنين بستگي دارد .
ج ـ پيشرفت پره اكلامپسي سوار شده شديد در تمام زنان با سن حاملگي بيش از 34 هفته انديكاسيون زايمان دارد .
د ـ در صورت پره اكلامپسي سوار شده قبل از اين زمان ( 34 هفته ) ، حاملگي به طور محافظه كارانه با ارزيابي روزانه مادر و سلامت جنين پيگيري مي شود .
خطرات مادري و جنيني
1 ـ حاملگي عارضه دار شده با هيپرتانسيون مزمن خطر زيادي براي پيشرفت پره اكلامپسي سوار شده و كنده شدن زود رس جفت دارد .
2 ـ شيوع پره اكلامپسي سوار شده محدوده اي از 7/4 % تا 52 % گزارش شده است كه به شدت هيپرتانسيون در شروع حاملگي و معيار تشخيصي استفاده شده براي پره اكلامپسي سوار شده بستگي دارد .
3 ـ شيوع كنده شدن زودرس جفت محدوده اي از 45/0 % و 9/1 % براي هيپرتانسيون خفيف غير پيچيده و بين 3/2 % و 10% براي بيماران هيپرتانسيون شديد پيچيده گزارش شد .
4 ـ بروز هر دو عارضه بالا تحت تاثير استفاده از داروهاي ضد فشار خون نمي باشد .
5 ـ عليرغم اين خطرات ، بيش از 85 % زنان فشار خون بالا حاملگي هاي بدون عارضه دارند .
الف) اختلالات مربوط به كروموزومهاي جنسي
عقبماندگيهاي اين گروه اكثراً سطحي يا مرزي و حتي عادي ضعيف هستند. اختلالات در كروموزومهاي جنسي هميشه همراه با عقب ماندگي ذهني نيست و ممكن است افراد مبتلا حتي بهرةهوشي كاملاً طبيعي يا بالاتر نيز داشته باشند از اين گروه جهت آشنايي تنها به دو مورد پرداخته ميشود.
سندرم كلاين فلتر: سندرم مخصوصي است كه فقط در مردها ديده ميشود و در 25% موارد ممكن است با عقب ماندگي ذهني نسبتاً شديد همراه باشد. علت اين عارضه داشتن يك كروموزوم جنسي X زيادتر از معمول (يعني 47=XXY) كه در مرد علائمي نظير زن ديده ميشود. اين بيماران بلند قد - باريك - پشت خميده و داراي بيضهها و آلت تناسلي كوچك و بچگانه حتي در زمان بلوغ ميباشد. اين افراد داراي پستانهاي نسبتاً بزرگ و از نظر جنسي عقيم هستند. موهاي صورت آنها رشدي ندارد. صدا مردانه نيست و در 40% موارد ميكروسفالي (كوچك بودن جمجمة سر از حد معمول) دارند. تمايلات جنسي يا وجود ندارد يا خيلي كم است. اين بيماري خيلي نادر است و 1% عقب ماندهها را تشكيل ميدهد. اين بيماران در موقع تولد وزنشان كمتر از معمول است. سن متوسط مادران اين بيماران اكثراً بين 28 تا 39 ساله گزارش شده است. وضع قرار گرفتن كروموزومها (كاريوتايپ) در والدين طبيعي است و عقب ماندگي معمولاً از همان ماههاي اوليه زندگي به چشم ميخورد. آزمايش كروماتين نشان داده است كه اين افراد بايد زن ميشدند. چون بطور ژنتيك كروماتين تست مثبت دارند. بين 700 تا 750 زايمان پسر زنده يك نفر ممكن است كاريو تايپ XXY داشته باشد. ولي به نظر ميرسد بيماري از اين هم نادرتر ست، اين افراد چون نارسايي قواي ذهنيشان شديد نيست قادر به همكاري و سازش در محيط آرام و ساكت هستند. ولي اغلب به علت اشكال در روابط اجتماعي و جنسي مخصوصاً در دورة نوجواني ممكن است دچار ناراحتي شديد رواني، اختلالات شخصيت، عقدة حقارت، بزهكاري و اعتياد بشوند. حالتهاي نادر XXXY و XXXXY هم ديده شده كه در اينصورت علائم شديد - درجه عقب ماندگي عميقتر و حتي اعضاي تناسلي دو جنس زن و مرد در يك فرد ديده مي شود. اين افراد همان خواجهها هستند.
سندرم ترنر: اين بيماري در زنها ديده ميشود و بيمار فقط يك كروموزوم X به جاي XX داشته و كاريوتا او 45=X0است. عامل اصلي اين بيماري هنوز به درستي معلوم نيست، اين بيماران داراي گردني كوتاه و پرگوشت قدي كوتاه و كوچكتر از سن طبيعي و مبتلا به اختلالات و ناهنجاريهاي انگشتان، انحراف ساعد و اختلالات شنوايي، بيماريهاي قلبي مادرزادي و كليوي هستند. رشد تخمدانها ناقص و خصايص ثانوي جنسي و عادات ماهيانه بروز نميكند. اين بيماران عقيم هستند و تنها عده كمي از لحاظ هوشي عقب ماندگي نسبتاً شديد دارند، ولي بيشتر عقب ماندگي سطحي است. مي گويند از هر 250 تا 300 زايمان يك مورد سندرم ترنر ديده ميشود. اين افراد ظاهراً زن هستند ولي كروماتين تست منفي دارند. يعني از نظر كروماتين تست مانند مردان هستند. از نظر رواني افراد ترسو، نگران، خستگي پذير و غير فعالند.
ب) اختلالات كروموزومهاي معمول
در اين دسته بيماريها نسبتاً زيادي شناخته شده است كه فقط به شرح سندرم داون (منگوليسم) و سندرم صداي گريه گربه مي پردازيم.
سندرم داون يا منگوليسم: اين اختلال اولين بار در سال 1866 توسط پزشك انگليسي به نام داون شرح داده شد. علت بيماري اختلال و نقص كروموزومي است كه اين بيماران يك كروموزوم اضافه دارند. يعني بجاي 2 عدداز كروموزوم شماره يك 3 عدد از آن كروموزوم را دارند و معمولاً اين وضعيت در دو صورت رخ ميدهد. در 95% موارد علت وجود كروموزوم اضافي عدم انفصال طبيعي كروموزومهاي مادر است. اين اختلالات به علت ازدياد سن مادر و اختلال عمل تخمدانهاي مادر مسن ميباشد. هر چه مادر مسنتر باشد، اين نقص كروموزومي بيشتر ديده ميشود. بطوري كه خطر زاييدن يك كودك منگول در زنان 20 ساله 1 به 2000 در زنان 30 ساله 1 به 1000 در حدود 40 سالگي 1 به 100 و در 45 سالگي 1 به 40 است.
در نوع ديگر به جاي اينكه كروموزمها بطور مساوي تقسيم شوند. بطور غير مساوي تقسيم ميشوند بعضي داراي 45 كروموزوم و برخي 47 كروموزوم ميشوند و سلولهاي جديد كنار هم قرار ميگيرند و شكل موزائيسم را به وجود ميآورند. كه در آن عدهاي از سلولهاي بدن بيمار داراي سه كروموزوم 21 و عدهاي كاملاً طبيعي يعني داراي 2 كروموزوم 21 هستند. نشانههاي فيزيكي و شدت عقب ماندگي در اين نوع كمتر از انواع ديگر است. در اين نوع سن مادر دخالتي ندارد و علت بيماري را غير طبيعي بودن كروموزومهاي نامبرده ميدانند و به حالتي كه بوجود ميآيد جا به جا شدگي قطعات كروموزومي ميگويند.
بطور كلي 1 به 600 تا 700 زايمانها را در اجتماع، كودكان منگول تشكيل ميدهند كه به آنها عقب ماندگان ذهني تيپ مغولي نيز مي گويند. زيرا شباهت زيادي از نظر سر و صورت به مغولها، چينيها و ژاپنيها دارند. اين كودكان اغلب قبل از موعد بدنيا ميآيند، وزنشان كمتر از طبيعي است، رشد قد در تمام سنين عقب ماندگي دارد و كمتر اتفاق مي افتد كه طول قد آنها در مردها از 155 و در زنان از 145 سانتي متر تجاوز كند. از نظر شكل و قيافه اين افراد به يكديگر خيلي شباهت دارند و تشخيص اين افراد بسيار آسان است. براي اين افراد حدود صد صفت مشخص شده است، كه عموميترين آنها چنين است. قامت كوتاه، سر صاف و پهن مخصوصاً در قسمت پشت كه اندازه و شكل دو طرف سر ممكن است متوازن نباشد. سينه معمولاً پهن، شكم برآمده و بزرگ، دستها و انگشتان كوتاه و چاق و بند انگشتان تقريباً گرد است. كف دستها گوشتالود و در نصف مبتلايان فقط يك خط افقي مستقيم و عميق ديده ميشود. خطوط دست هميشه مشخص نيست و گاهي چنان درهم و برهم است كه مانند كاغذ مچاله شده مي ماند كه آن را باز كرده اند. لبها گرد، گوشتي و مرطوب سقف دهان بلند، دهان معمولاً باز و آب دهان از آن جاري است. دندانهاي شيري نا منظم و ناپايدار و دندانهاي دائمي بدشكل نا منظم و داراي ناهنجاريهاي مختلفي است. بيني پهن و گرد، گردن كوتاه و چاق، چشمها بادامي شكل، پوست خشك و زبر است. اين كودكان افرادي آرام، با محبت و مهربان هستند. اكثراً با نشاط به نظر ميرسند به موسيقي علاقه زيادي نشان ميدهند. قدرت همكاري دارند و غيظ و خشم در آنها نادر است. كودك منگول در خانوادههاي فقير و ثروتمند به طور يكسان ديده ميشود، از نظر درجة هوشي بسيار متفاوتند و در ميزان يادگيري، تفريح، ذوقها، مهارتها و استعدادها با هم اختلاف قابل توجه دارند.
سندرم صداي گريه گربه: اين بيماران به علت اختلال در دستگاه صوتي و حنجره هنگام گريه صدايي شبيه صداي گربه از خود بيرون مي آورند. علت اين بيماري را ناشي از اختلال كروموزوم شماره 5 ميدانند. عقيده بر اين است كه جزئي از كروموزوم مذكور از بين ميرود يا مواد شيميايي آن فعاليتي ندارد. تعداد كروموزومها همان 46 عدد است. در اين كودكان جمجمه كوچك - چشمها مورب و فاصلة زيادي بين آنها وجود دارد. گوشهاي اين افراد پايين افتاده است و آرواره آنان كوچك و عقب رانده است. اين كودكان خيلي زود به علت بيماريهاي ريوي و ابتلا به عفونتها از بين ميروند و اخيراً با روشهاي درماني ممكن است مدتها زنده بمانند. ميگويند اگر كودك زنده بماند ممكن است كمكم صداي او نسبتاً عادي بشود ولي عقب ماندگي باقي ميمان
از زمان قرن هفدهم ،انتقال خون براي جبران تلفان خون ناشي از زخم وكودكي يا در نتيجه مشكلات درماني در نتيجه زالواند اختن يا رگزني صورت گرفته است. تا زمان تعيين هويت پادتن هاي دلمه كننده انتقال خون با مشكلات زيادي همراه بودند.
اين گرفتاريهاي اوليه تمايل به استفاده از هموگلوبين بصورت يك حامل اكسيژن در پلاسما را مطرح كرد. تلاش هاي اوليه اين راه حل ها نيز مصيب آميز است وگرفتاري هاي چشمگيري دارد كه ناشي از تزريق محلول هموگلوبين انساني بدون استروما است. اين گرفتاري ها اغلب نارسايي كليوي حادي بودند كه نتيجه نفروتوكسيته هموگلوبين مستقيم بودند.
تاريخچه خون مصنوعي:
توسعه يك ماده جايگزين بجاي خون بر پايه هموگلوبين توسط ارتش بصورت وسيله اي براي داشتن يك توسعه دهنده پلاسماي حاوي اكسيژن موجود براي استفاده از ميدان مبارزه است.علي رغم تحقيق جايگزيني خون در دهه 1960 دكتر كلارك للاند شروع به بررسي دسته اي از تركيبات موسومبه پرفلوركربن كردند. اكسيژن تقريبا 100 برابر توانايي انحلال بيشتر از پلاسما در محلول هاي پرفلوركربن دارد. در نتيجه مقدار اكسيژن حل شده در پلاسما ممكن است براي ادامه زندگي كافي باشد بدون آنكه نيازي براي هموگلوبين RBC باشد كه اكسيژن اضافي را فراهم كند. طبيعت هيدروفوبيك اين تركيبات مستلزم توسعه بعدي اموليسون هاي پرفلوركربن قبل از در نظر گرفتن اين تركيبات براي استفاده بصورت يك حامل اكسيژن پلاسما است.
استفاده از pluronicbs بعنوان يك عامل ماده امولسيون كننده براي پرفلوركربن ها توليد flusol را توسط شركت ژاپني cross Green امكان پذير ساخت. تلاش هاي باليني با اين پرفلوروكربن، نااميدكننده بود. Fluosol فقط در غلظت هاي كم در امولسيون وجود داشت و pluronicbs باعث مشكلات چشمگيري شد وقتي كه امولسيون بطور درون وريدي تزريق شد. توسعه بعدي فن آوري هاي امولسيون منجر به توليد تركيبات اي شد كه از ملكول هاي پرفلوركربن با زنجيره كوتاهتر استفاده كرد تا بطور موثرتر پر فلوروكربن ها را امولسيون نمايد و غلظت هاي بالاتر ماده فعال در امولسيون وبنابراين توانايي هاي حمل اكسيژ ن بالاتر را امكان پذير سازد.
پايداري توسعه يافته امولسيون هيا جديدتر نسبت به امولين نسل پرفلوركربن ها برتري دارند و امولسيون هاي حاضر مي توانند رد s براي دوره هاي طولاني زماني بدون كاهش قابل توجه فعاليت ذخيره شود.
فيزيولوژي انتقال اكسيژن:
انتقال اكسيژن تابعي از هموگلوبين حاوي اريتروليت است. قسمت هم-آهن از ملكول هموگلوبين امكان اتصال وانتشار اكسيژن را مي دهد كه بستگي به كشش اكسيژن نسبي اي دارد كه به آن هموگلوبين در تماس است. ساختار تتراميك قسمت پروتئين به هموگلوبين امكان اتصال چهارملكول را در داخل بسته هاي اتصالي در هر واحد فرعي پروتئين را ميدهد. تغيير شكل توانايي اكسيژن براي اتصال به هموگلوبين بطور طبيعي رخ مي دهد. اندر كنش هاي اكسيژن هموگلوبين منجر به تغييرات تطبيقي ساختاري براي آسان كردن بارگذاري و باربري اكسيژن در گردش خون دستگاه تنفسي وبافت هاي پيراموني مي شود. راندمان پيوند اكسيژن وانتشار آن ميتواند توسط موازنه اسيد -باز فشار جزئي دي اكسيد كربن ،دما و2/3 و2/3 دي فسفوگليسرات تغيير داده شود. جابجايي حاصله از منحني تفكيك هموگلوبين بصورت يك مكانيزم تنظيمي طبيعي براي تحويل اكسيژن به بافت ها عمل مي كند(شكل 1). در PH خنثي، در غياب هر ماده تعديل كننده ديگر، PSO از هموگلوبين منفي در خارج از PBC برابر با 17mmHg است.
بنابراين milieu داخلي RBC براي تحويل موثر اكسيژن از هموگلوبين پلاسما عمل مي كند. تلاش هاي اوليه محلول هاي هموگلوبين آزاد سود كمي براي بيماران داراي اين ملكول هاي هموگلوبين تعديل نشده نشان دادند كه ناشي از تمايل زياد اكسيژن براي هموگلوبين پلاسما است. تحقيق بعدي اسلوب شناسي هاي مختلفي را نشان داده است كه در تغيير دادن تمايل پيوندي هموگلوبين از اكسيژن براي تحويل دادن اكسيژن به بافت هاي پيراموني موثر هستند. ليگاندهايي از قبيل گروه هاي پيريدوكسل وقتي كه به هموگلوبين متصل مي شوند، تمايل (آفينيته اكسيژن) را تغيير مي دهند و منحني تفكيك را به سمت راست جابجا مي كند. كاهش در آفينيته اكسيژن تحت تاثير اين تغييرات هموگلوبين پلاسما را قادر مي سازد تا اكسيژن را به بافت هاي پيراموني تحويل دهند.
وضعيت فصلي جانشين خون:
پس از چندين سال تحقيق شديد، فن آوري جايگزين كردن خون بالاخره در حال رسيدن به جايي است كه راه حل هاي موثر باليني ممكن است يك واقعيت شود.
براي امولسيون هاي پرفلوركربن ،ملكول هاي جديدتر در ارتباط با پيشرفت هاي در فن آوري امولسيون كردن راه حل هايي را با پتانسيل زياد براي كاربردهاي باليني توليد كرده است. روش هاي جديد تغيير شكل شيميايي وتقاطع دادن، محلول هاي هموگلوبين را روش اي مطمئن بعنوان حاملان اكسيژن موقتي كرده است.
امولسيون هاي پرفلوركربن:
پس از تعمييع اوليه با توجه به Fluosol بررسي هاي بعدي هيچ فايده اي را از تزريق هاي Fluosol در بيماران داراي كم خوني برجسته نشان ندادند. با محلول هاي كولوئيد بعنوان يك مقايسه كننده، Fluosol اندازه گيري هاي غيرمستقيم اكسيژن گيري را بهبود نبخشيد.
با اينحال، Fluosol براي تزريق بصورت يك حامل اكسيژن در طي رويه هاي آنژيوپلاستي ترانسلوميال زير جلدي بارسيك بالا تا اوايل 1993 ادامه يافت هنگامي كه تصويب براي اين كار براي امولسيون توسط اداره دارو و غذا لغو گرديد.
امولسيون هاي جديد توسعه يافته اند كه از عوامل امولسيون كننده شبيه به تركيب اوليه استفاده مي كنند.بويژه پرفلوبرون (پر فلور الكتيل بروميد) بصورت يك امولسيون پايدار بي خطر براي تزريق درون وريدي با افزودن مقادير كوچك پرفلور دسيل بروميد بصورت يك عامل امولسيون كننده توسعه يافته است سپس امولسيون با فسفرليپيدهاي زرده تخم مرغ بافر مي شود. امولسيون حاصله داراي يك ظرفيت حمل اكسيژن محاسبه شده است كه تقريبا سه برابر ظرفيت حمل كردن اكسيژن محلول هاي فلوسل اوليه است. ظرفيت حمل اكسيژن پرفلوبرون مستقيما با فشار نسبي اكسيژن مرتبط است شكل 2. در اين رابطه تحويل اكسيژن پرفلوبرون قابل پيش بيني است. ونفوذ مستقيم اكسيژن مكانيزيمي است كه توسط آن اكسيژن به بافت هاي پيراموني باردهي مي شود. از لحاظ نظري اكسيژن تحويل داده شده توسط نفوذ ممكن است بيشتر موجود باشد و از جريان خون فيلي زودتر از اكسيژن تحويل داده شده به هموگلوبين باربردراي شود.
با اينحال هيچ اطلاعاتي توليد نشده است كه اين قضيه را پشتيباني كند.
منافع انتقال اكسيژن پرفلوركربن:
انتقال اكسيژن بصورت گاز محلول در پلاسما شديدا متفاوت از انتقال اكسيژن بر پايه هموگلوبين است اگر چه مقداري اكسيژن معمولا در پلاسما حل مي شود اين مقدار نوعا كمتر از 1% كل مقدار اكسيژن در خون شرياني است حتي با كم خوني چشمگير بر عكس مصرف پرفلوربرون ميتواند مقدار اكسيژن حل شده را تا حدود 10- 15% كل مقدار اكسيژن شرياني افزايش دهد كه يك افزايش نرم دواي سه برابر است كه بستگي به فشار جزئي اكسيژن inspined دارد(شكل 3).
شواهدي وجود دارد كه پيشنهاد مي كند كه نفوذ اكسيژن رخ ميدهد و اكسيژناسيون بافت افزايش يافته نتيجه آن است. بررسي هاي درباره درمان تومور جامد توسط شيمي درماني يا پرتو درماني نسبت هاي مرگ تومور زيادي را نشان داده اند هنگامي كه حيوانات با پرفلوربرون مورد مطالعه قرار مي گيرند.
انتشار اكسيژن در داخل هسته هيپوكسيك اين تومورها، منجر به حساسيت بيشتر اين سلول هاي تومور در حال تقسيم به عوامل آنتي ميتوتيك وافزايش فايده آنها مي شود.
مشكلات همراه با پرفلوركربن ها:
پرفلوركربن ها از لحاظ بيولوژيكي خنثي هستند ملكول ها در داخل سيستم رتيكولواندو متوقف مي شوند، بويژه در سلول هاي knpffer جگر (كبد) وماكروفاژ ها وسپس در داخل پلاسما بصورت يك گاز حل شده منتشر مي گردد. سپس گاز پرفلوركربن بدون تغيير نفوذ مي نمايد و از طريق ريه ها غيرمتابوليزه مي شود در حاليكه پرفلوركربن هاي قبلي داراي مقدار زيادي از باقيماندن در سيستم رتيوكولواندوتليال است پرفلوركربن هاي نسل حاضر از قبيل پرفلوركربن داراي يك زمان نگهداري تقريبا يك هفته اي است. اين امر امكان حذف موثر پرفلوركربنها از جگر (كبد) و طحال را مي دهد بدون اينكه اندام دچار اختلال عملكرد چشمگيري شود.
با اينحال علي رغم طبيعت خنثي پرفلوركربن، توقف در سيستم رتيكولواند وتليال ممكن است منجر به پي آمدهاي خاصي گردد. تعداد platelet كم مي شود كه شايد بدليل opsoniIatior توسط پرفلوركربن وتوقف و حذف بعدي توسط سيستم رتيكولوادنو تليال است. پرفلوركربن كافي ممكن است سيستم رتيكولواند وتليال را از بين ببرد كه منجر به عفونت هاي بالقوه يا ساير ناراحتي ها مي شود با اينحال اين موضوع فقط جنبه نظري دارد زيرا هيچ افزايشي در ناراحتي هاي عفوني در بررسي هاي باليني قبلي ذكر نشده است. باقيماندن پرفلوركربن ها يك مشكل ديگر را در ارتباط با مقدار آن اعمال مي كند. پرفلوركربن ها در پلاسما بتدريج محو ميشوند يا ناچيز هستند ونيمه عمر آنها تقريبا 3-4 ساعت در فاز پلاسما است. سيستم رتيكولواند و تليال تقريبا داراي 2 تا 5 روز مرحله نگهداري مي باشند قبل از اينكه نفوذ پرفلوركربن انجام شود.
بنابراين اگر چه در فاز پلاسما مدت نسبتا كمي زندگي مي كند مقدار اضافي پرفلوركربن ها ممكن است براي چندين نيمه عمر حذف نهايي رتيكولواند وتليال امكان پذير نباشد يعني يك تا دو هفته بنابراين پرفلوركربن ها يك داروي با مقدار واحد و با محدوديت مقدار داروي ناشي از ظرفيت سيستم رتيكولواند و تليال براي كنترل كردن فاز حذف پلاسما مي باشند. در حال حاضر اين محدوديت تعيين مقدار نظري است زيرا هيچ اطلاعات باليني اي وجود ندارد كه كند آيا مقدار دهي مجدد منجر به تاثيرات معكوس جدي مي شود يا خير بررسي هاي بعدي و امولسيون هاي نسل جديدتر اين موضوع را ذكر خواهد كرد.
وابستگي پرفلوركربن ها به قانون فشار هاي جزئي امكان بالقوه افزايش موجوديت اكسيژن را فراهم مي نمايند. اين حقيقت تحويل اكسيژن نيز كاربرد موثر پرفلوركربن ها را به موقعيت هايي محدود مي كند كه فشار جزئي اكسيژن بالاتر از حد معمولي است يعني وقتي كه كشش اكسيژن alveolar جزيي به locummHg يا بالاتر برسد. رسيدن به اين مقدار فشار بدون مصرف اكسيژن مكمل امكان پذير نمي باشد يك فشار اكسيژن جزئي موثر ممكن است با هر نوع مانوري در ارتفاع غير ممكن باشد. حتي در حضور اكسيژن مكمل وتهويه كنترل شده بيماران بيماري تنفسي چشمگير ممكن است نتواند به فشارهاي جزئي اكسيژن دست يابند وپرفلوركربن نتواند بصورت يك حامل اكسيژن موثر عمل نمايد.
حامل هاي اكسيژن بر پايه هموگلوبين:
هموگلوبين بدون استروما مدتي است كه توليد شده است با اينحال مسموميت كليوي چشمگير ناشي از آن مانع از كاربرد وسيع آن مي شود. همگلوبين يك پروتئين تتراميك با چگالي تقريبا 000/61 دالتون است ودر خارج از milieu سلول قرمز خون خودش، ملكول هموگلوبين به سرعت به ديمرهايي از يك واحد فرعي آلفا ويك واحد فرعي بتا تجزيه ميشود و علاوه بر ارائه هموگلوبين غيرفعال اين ديمرها بعدا توسط كليه (قلوه) تصفيه فيلتر مي شوند و اندركنش اين باقيمانده هاي هموگلوبين با مقادير كمي از قطعات ديواره سلول در گلومرول هاي كليوي منجر به نكروزيس لوله اي حاد وخراب شدن سريع كليوي مي شود. توسعه يك ملكول هموگلوبين بدون استروماي كليوي بستگي به توسعه يك تترامر فانك نال هموگلوبين دارد كه به ديمرها براساس نفوذ تجزيه نمي شوند اين مشكل به شيوه هاي جديدي بر طرف شده است.
جلوگيري از تجزيه تترامر هموگلوبين در پلاسما با اتصال واحدهاي فرعي پروتئين هموگلوبين به يكديگر همراه است تا مانع از تجزيه شود. اتصال تترامر هموگلوبين از لحاظ شيميايي وفيزيكي هر دو صورت گرفته است. اتصال شيميايي تترامر شامل اتصال واحدهاي فرعي توسط يك ماده دو منظوره بي فانكشنال انجام مي شود كه ملكول هاي هموگلوبين را متصل مي نمايد و بنابراين اين آنها را پايدار مي كند اين پلي هموگلوبين ها اكنون تحت بررسي هاي باليني بصورت جايگزين هاي خون بالقوه هستند.
يك مشكل مهم ثانوي عبارت اند از فقدان 2/3 DPG مرتبط با هموگلوبين بدون استرومات است و هموگلوبين بدون استروماي حاصله اگر چه با مواد بي فانكشنال پليمريزه مي شود در مقادير فيزيولوژيك اكسيژن گيري بافت فانكشنال نخواهد بود. P50 از هموگلوين بدون استروما در محلول تقريبا 17mmHg است. اين موضوع توسط اتصال فسفات پيريد كسيل به ملكول هموگلوبين برطرف شده است. هموگلوبين بدون استروماي پيريدوكسي- لاته داراي يك P50 حدود 32mmHg است در مقايسه با هموگلوبين مربوطه RBC تقريبا 27mmHg شكل 4.بنابراين هموگلوبين بدون استروماي تغيير يافته شيميايي از لحاظ عملياتي نسبت به هموگلوبين بومي تغيير كرده است. روش ديگر براي تغيير شكل هموگلوبين مهندسي ژنتيك بوده است.ساختمان و رشته آمينواسيد هموگلوبين از نوع وحشي معلوم است. بنابراين با تغيير دادن ژنتيكي هموگلوبين بومي توسط افزودن يك آمينواسيد واحد امكان اتصال پيوند دو واحد فرعي آلفا وجود دارد و بنابراين مانع از تجزيه تترامر هموگلوبين مي شود.
يك جهش موتاسيون نقطه واحد در واحدهاي فرعي بتا يك هموگلوبين داراي P50 تقريبا mmHg32 را توليد مي كند. بنابراين جهش هاي خاص در ملكول هموگلوبين منجر به يك هموگلوبين بدون استروماي پايدار وفانكشنال مي گردد. درج كردن اين هموگلوبين مهندسي سازي شده در داخل پلاسميدهاي E.Coli منجر به توليد مقادير زيادي از هموگلوبين مي شود تصفيه كردن هموگلوبين شيبه به آن فرايند بكار رفته در حال حاضر براي ساير مواد مهندسي سازي شده از لحاظ ژنتيكي است (مانند انسولين) ماده زنوگراف نيز ميتواند براي توليد هموگلوبين بدون استروما استفاه شود. هموگلوبين گاوي ميتواند پس از پليمريزاسيون استفاده شود زيرا هموگلوبين گاوي به 2/3-DPG يا ساير سيگاندها براي تغيير شكل دادن تجزيه اكسي-هموگلوبين كافي نمي باشد. يك توليد فوري اين هموگلوبين موجود است وا ستريل كردن شيميايي اين پروتئين امان پذير است اگر چه احتمال عفونت بايد در نظر گرفته شود بويژه در رابطه با بيماري prion).
فوايد حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين:
تمام جايگزين هاي خون اي كه از استريل كردن شيميايي بهره مي برند شامل احياء سلول هاي خون انسان از محصولات سلولي خون قرمز قديمي مي باشد. پرسش هاي درباره توانايي براي استريل كردن شيميايي اين محصولات براي پرهيز كردن از انتقال خون آلوده عفوني به مقدار زيادي پاسخ داده شده است باينحال توليد اين محصول شامل عرضه فوري خون قديمي د ر زمان است كه اهداي خون داوطلبانه كم شده باشد. هموگلوبين توليد شده از لحاظ ژنتيكي از E.coli از مشكلات مرتبط با استفاده از هموگلوبين انساني پليمريزه شده رنج نمي برد استفاده از هموگلوبين گاوي بايد از لحاظ نظري براي آينده قابل پيش بيني انجام گيرد. اين روش ها ممكن است در تامين تقاضاي زياد براي اين محصولات موثرتر باشد. استفاده از اين محصولات براساس آگاهي از نيمه عمر هيا سرم اين محصولات پيش بيني مي شود. بطور كلي تهيه پلي هموگلوبين باعث افزايش نيمه عمر پلاسما مي شود وقتي كه اندازه آنها زياد شود. يك محدوديت براي اندازه ويسكوزيته وتاثيرات oncotic ملكول هاي هموگلوبين بزرگتر است. اكثر اين محصولات در پلاسما براي نيمه عمر هاي 8 الي 30 ساعت باقي مي مانند. اين محصولات هموگلوبين به كشش اكسيژن سوپر افيزيولوژيك موثر در تحويل اكسيژن احتياج ندارند. در واقع اين تركيبات در تحويل دادن اكسيژن به بافت در كشش هاي اكسيژن شرياني فيزيولوژيك موثر تر از هموگلوبين طبيعي مي باشند (شكل 4) بنابراين حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين داراي مزيت اي نسبت به پرفلوركربن ها رد اين رابطه مي باشند. حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين داراي مزاياي نسبت به تزريق سلول خون قرمز alloginic هستند.
معايب حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين:
هموگلوبين پلاسما يك ماده جانشين نمي باشد هموگلوبين فقط ظرفيت حمل اكسيژن كل خون را تغيير مي دهد بدون اينكه جنبه هاي ايمونولوژيك يا دلمه شدن بطور معمول در خون وجود داشته باشد. در حاليكه خون آلوژنيك ممكن است اين اعمال را انجام ندهد، نيمه عمر سلول هاي خون قرمز اكوژنيك cross-matched چندين برابر بيشتر از نيمه عمر هموگلوبين پلاسما است بنابراين حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين بجاي خون كل خون آلوژنيك يا سلول هاي خون قرمز اكوژنيك يا سلول هاي خون قرمز اكوژنيك بطور كامل قرار نمي گيرند. بنابراين استفاده از اين محصولات ممكن است محدود به كاربردهاي خاصي باشد يا در ارتباط با روش هاي ويژه اي انجام گيرد از قبيل bypass قلبي تنفسي با گردش خون extracorponeal يا hemodilutionnormovlomic با برداشت كردن autologous كل خون براي تزريق مجدد بعدي هموگلوبين آزاد به شدت به اكسيد نيتريك متصل مي شود. ومعلوم نيست كه آيا اين اتصال در درون بافت داراي اهميت باليني است يا خير اگر چه اتصال اكسيدنيتريك بصورت علت فشار خون با تزريق هموگلوبين نيز اشاره شده است و بايد تعيين شودكه چه تاثيرات اي هموگلوبين بدون استروما بر روي تنظيم خودكار ناحيه اي جريان خون دارد و اينكه آيا فشار خون مرتبط با تزريق هموگلوبين داراي پي آمدهاي پاتوفيزيولوژيك مي باشد يا خير. در حال حاضر اطلاعات كمي در مطالعات باليني يا حيواني با استفاده از اين تركيبات موجودهستند تا اهميت اين پديده معلوم گردد.
متابولسم:
حاملان اكسيژن بر پا يه هموگلوبين بدون پلاسما مانند هموگلوبين طبيعي منتشر شده سوخت و ساز است وقتي كه يك سلول خون قرمز از بين مي رود. مقادير بيليارد بين افزايش مي يابد وقتي كه هموگلوبين متابوليزه مي شود. همچنين مقادير آميلاز افزايش مي يابد و مقداري افزايش ليپاز تيز رخ مي دهد. لوزالمعده (پانكراس) منبع اين افزايش هاي در ليپاز وآميلاز مي باشد.
اگر چه شواهدي باليني از پانكراتيسس در بيماران ذكر نشده است كه حاملان اكسيژن را بر پايه هموگلوبين دريافت مي نمايند.مصرف اين هموگلوبين ممكن است باعث تغييرات زيادي در مقادير آزمايشگاهي شود و پي آمدهاي باليني جدي را نشان ندهد. ضمنا پي آمدهاي متابولسيم حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين ممكن است شبيه به پي آمدهاي انتقال خون مختلف باشد يعني هموسيدروسيسي واضافه بار آهن حاد.
استفاده باليني از جانشين هاي خون:
جانشين هاي خون در حال حاضر هنگامي بي خطرهستند كه در مقادير كم براي داوطلبان استفاده شود. حاملان اكسيژن بر پايه هموگلوبين پرفلوركربن آزمايشات باليني را طي مي نمايند كه براي تعيين ايمني اين تركيبات طراحي شده اند هنگامي كه به بيماران سالم ديگر تزريق صورت مي گيرد. با اينحال اطلاعات بعدي مربوط به تاثير وفايده باليني اين تركيبات در حال حاظر كافي نمي باشد.
نيمه عمر كم پلاسماي اين تركيبات فايده جانشين هيا خون را براي دوره هاي زماني كوتاه محدود مي نمايد. بالاخره جانشيني خون متابوليزه مي شود و ظرفيت حمل اكسيژن كاهش يافته دوباره ظاهر مي شود هنگامي كه ظرفيت حمل اكسين پلاسما كم مي گردد. بنابراين اگر هيچ ماده عمل كننده طولاني تر موجود نباشد اين احتمال وجود دارد كه اين جانشين هاي خون فقط باعث ايجاد يك تاخير در انتقال خون اكوژنيك شود بجاي اينكه از تماس پرهيز گردد وقتي كه بجاي انتقال خون هاي سلول خون قرمز استفاده گردد.
براي استفاده موثر از اين تركيبات روش هاي خاصي در نظر گرفته مي شوند. يك روش اي كه از لحاظ نظري بايد استفاده از جانشين خون را بهينه نمايد روش هموديلوشن نورومولميك حاد است برداشت تهاجيم واحدهاي بالقوه مختلف از خون بكلي تازه autologous امكان پذير است وقتي كه محلول براي تعويض خون برداشت شده قادر به انتقال اكسيژن باشد.جفت كردن جانشين هاي خون با هموديلوشن Normovitive حاد در آزمايشات باليني كوچكي موفقيت اميز بوده است اعم از اينكه اين شكل از جانشيني هاي خون منجر به منافع باليني واقتصادي شود يا خير منتظر ارزيابي هاي باليني بعدي باقي مي ماند.
خلاصه :
مواد جانشيني خون در حال حاضر آزمايشگاهي باليني مقدماتي را براي تعيين ايمني شان طي مي نمايند. دو دسته مختلف از حاملان اكسيژن توسعه مي يابند كه هر كدام قادر به انتقال و حمل خون به بافت هاي پيراموني ميباشند. تحويل دادن اكسيژن توسط اين اسلوب شناسي ممكن است سودمند يا داراي ريسك اجتماعي باشد كه براي دسته آن منحصر به فرد هستند.بررسي هاي باليني روحيه اميدواركننده بوده است با اينحال كاربرد موثر اين مواد جانشين شونده خون ممكن است شامل استفاده از آنها همراه با ساير روش ها باشد از قبيل همودليوشن نورمولميك تا نياز براي انتقال خون در موارد معني اي كم شده يا حذف شود. با اينحال اين اولين نسل جانشين خون ايمني وبي خطر جانشين انتقال خون هاي آلوژنيك بعنوان يا بصورت يك وسيله معالجه انواع بسياري از كم خوني ها نخواهد بود.
جالب است كه بدانيم كه يك تعويض يا تزريق خون طبيعي ممكن است باعث سرايت بيماري هاي نظير HTIP,Hepatitis,AIDS (كه هنوز ناشناخته است) شود
دكترها در سوئد خون مصنوعي را روي هشت بيمار تست كرده اند بدون هيچ عوارضي.
ساخت پودر خون مصنوعي باعث بوجودآمدن انقلابي در پزشكي مي شود.
پزشكان جهان مشكل دارند با خون هاي اهدايي خون يك امر حياتي براي حفظ جان بيماران است ولي هنوز افراد كمي حاضر مي شوند كه خونشان
معماري مساجد
مسجد و جايگاه ويژه آن در اسلام
قبل از پرداختن به تحليل هنر در معماري مساجد، بد نيست كه راجع به اصل مسجد و قداست آن و جايگاه خاصش در اسلام و فرهنگ الهي مسلمين، قدري بحثشود.
مسجد، محل سجود و خضوع و كرنش بندگان خدا در پيشگاه«الله»است، جائي براي ايجاد رابطه با پروردگار و اظهار عبوديت و كوچكي در برابر ربوبيت و عظمتخالق هستي.
قداست مسجد، در همين رابطه متقابل«عبوديت عبد و ربوبيت رب»نهفته است.بنابراين، عظمتش هم در معنويت آن است، نه در ساختمان و بناي رفيع.
تلقي و قضاوت سطحي نگران، و استنباطشان از مسجد، اين است كه مسجد«ماذنهاي استبراي اذان گفتن، و شبستاني براي نماز و حوضي براي وضو و محرابي جهت پيشنماز و منبري كه واعظ بر آن بنشيند...»
ولي، واقع امر اينست كه مسجد، كانون گرم زندگيساز و سعادت آفريني است كه جنبشهاي انقلابي از آنجا ريشه ميگيرد و وسيله و جائي استبراي اصلاح باطن اجتماع، مسجد، مجلس شوراي هر محل است، محل عبادت است، مدرسه و اندرزگاه و كانون خيريه و مركز تربيت و تعاون اجتماعي است.پايگاه بسيج مردم و آگاه كردن آنانست.محل آشنا شدن به اسلام و كسب اعتماد مردم نسبتبه يكديگر است.
در مسجد، روحاني با چشم دل، در گوشه محراب، مردم را به خدا ميخواند و زندگيها را پاك ميسازد.علماء دين، از اين نهاد، بعنوان يك شبكه بينظير و عظيم و گسترده و مردمي، جهت ارتباط و تبليغ و پيام رساني، با رنگ و محتوائي مذهبي، استفاده ميكنند.
مسجد، مقدسترين، پاكترين، سرنوشتسازترين و اجتماعيترين مكان و موقعيتحضور مسلمين است.و به تعبير امام خميني مساجد سنگر است و بايد اين سنگرها را حفظ نمود.
«...مسجدها، اثري روشن در توجيه عمومي مسلمين دارد.مجمعهاي اسلامي است كه مردم را در سايه شعار«انما المؤمنون اخوة»جمع ميكند و مظهر وحدت و برابري مردم است.جائي كه برتري فقط با«تقوا»است.مسلمين در مساجد، كنار هم در يكجا مينشينند و به نصايح اسلامي در خطبههاي نماز جمعه و نماز عيد گوش ميدهند و يكديگر را ميشناسند.چه بسا كه مسلماني برادر ديني خود را جز در مسجد، جاي ديگري نميبيند.اجتماع مسجد، سبب محبت و الفت دلها و تحكيم پيوندها و روابط و آگاه شدن از حال يكديگر و تبادل افكار در مسائل ديني و دنيائي و همدردي در غم و شادي يكديگر است.احكام اسلام و شرايع دين را در مسجد ميآموزند.پايگاه علم و عبادت و امر بمعروف و نهي از منكر و دميدن روح اخوت بين مسلمين است.»
با توجه به اهميتياد شده، ساختن مسجد و آباد كردن و پرداختن بامور آن در اسلام، مورد تاكيد فراوان است.
از ميان انبوه روايات اسلامي، فقط اين نمونه را از رسول گرامي اسلام _ صل الله عليه و آله و سلم _ نقل كنيم كه فرموده است:
«من اسرج في مسجد من مساجد الله سراجا لم تزل الملائكة و حملة العرش يستغفرون له ما دام في ذلك المسجد ضوء من ذلك السراج»
يعني:هر كس در مسجدي از مساجد خدا چراغي بر افروزد، تا وقتي كه در آن مسجد، پرتوي از آن چراغ ميتابد، فرشتگان و حاملان عرش، برايش استغفار ميكنند.
از اين رو، هر كاري كه به رونق و جلاي مسجد بيفزايد و مركزيت آنرا تثبيت كند و به نظافت و طهارت و تميزي آن كمك كند و محتواي آموزشي و تربيتي آنرا غنيتر سازد مورد تشويق اسلام است، و هر چه كه به آلودگي و بي اعتنائي و بي حرمتي بيانجامد و عامل غفلت و سرگرمي و دنيا زدگي گردد، مورد نهي و نكوهشميباشد.دستورات و احكام مربوط به مسجد، به خوبي اين مسئله را روشن ميكند.
مسجد آباد كدام است؟
اولين مسجدي كه در اسلام ساخته شد مسجد«قبا»بود كه پس از هجرت پيامبر از مكه به مدينه، احداث گرديد.
زير بناي اساسي اين مسجد، «تقوا»بود. (لمسجد اسس علي التقوي من اول يوم...)
در قرآن كريم، نسبتبه آباد كردن مساجد و ساختن آنها، آيهاي است كه ميفرمايد:
«مساجد خدا را، تنها كساني آباد ميكنند كه به خدا و قيامت ايمان داشته و نماز را برپا ميدارند، زكات ميپردازند و جز از خدا، از احدي نميترسند» . (انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الآخر و اقام الصلوة و آتي الزكاه و لم يخش الا الله...)
امام صادق _ عليه السلام _ هم در حديثي بيان فرموده است كه از جمله سه چيزي كه روز قيامتبه خداوند شكايت ميكنند، يكي هم مسجد خراب و ويراني است كه اهل آن، در آنجا نماز نميخوانند.
نماز نخواندن در مسجد، خرابي مسجد است، در مقابل، عمران و آبادي آن، به حضور فعال مردم براي عبادت و سياست در مسجد است.
پس، عمارت مسجد مورد توجه اسلام است و«مسجد معمور»و آباد، مطلوب دين.ولي چه مسجدي آباد است و كدام مسجد، ويران؟
آبادي مسجد، به نقشه مهندسي و مصالح ساختماني خوب و خرج زياد و شكوه ظاهري نيست.بلكه به اثر بخشي آنست، به استفاده صحيح از مسجد است.مهم، شكوه معنوي و جلالت و عظمت عرفاني و الهي آنست، نه كاشيهاي معرق و درها و رواقهاي بلند و سنگفرشهاي ظريف و قيمتي و در و پيكرهاي منبت كاري شده!...
آبادي مسجد، به آنست كه مركز معنويت و عبادت براي خدا و ايجاد رابطه با خالق باشد، آموزشگاه دين و حكمت و كانون برپائي شعائر دين باشد.مسجد، به پايگاه بودن براي امور مسلمين و معبد و مصلا بودن آباد است، و به علم و عبادت، به تواضع و عبوديت، به مركزيتحضور دينداران، به تدريسها و تعليمها، به حلقههاي آموزشي و درسي، به محافل ادبي و بلاغت و نقد، و به مجمعهاي علمي و اخلاقي بودن، معمور است.
آبادي مسجد، به نماز و به دعاست عمران وي از همت و اخلاص شماست آباد كن از نماز، تو خانه حق شكرانه نعمت كه خدا داده تو راست
آبادي مسجد، به بيان فقه و علوم اهلبيت در آنها، به ارشاد و امر بمعروف و نهي از منكر و دعوت به خير است، نه به كاشي و گنبد و تزئينات.
امام علي _ عليه السلام _ مي فرمايد: «زماني بر مردم ميآيد كه در ميان مردم، باقي نميماند از قرآن مگر نشانهاش، و از اسلام، مگر نامش، در آنروزگار، مساجدشان از جهتساختماني آباد است ولي از جهت هدايت، خراب است».
پس، آبادي از نظر معماري، در حال خراب بودن محتوائي از جهت هدايت، سود و ارزشي ندارد.آنروز كه مسلمين به مساجد روي ميآوردند تا خدا را عبادت كنند و آداب اسلام را بياموزند و دين را فرا گيرند، مساجد، كوچك و ساده بود با ديواري به ارتفاع امتيك انسان.
مساجد امروزي در جهان اسلام، گر چه هم از جنبه تعداد، افزايش يافته و هم آبادتر است و خرجهاي زياد و هزينههاي بيشتر دارد، ولي«مسجد رو»كم است و مساجد، كمتر در خدمت اهداف عظيم اسلامي ميباشد.يكي از محققان مينويسد:
«...مساجد، كاخهائي براي افتخار نيستند، بلكه براي خضوع و خشوع و عبادت و بيان آداب اسلامي و مناجات و نيايشاند.عظمت مساجد، به زنده نگهداشتن آنها، با ياد خدا و امر بمعروف و نهي از منكر و ارشاد مردم براه مستقيم است، نه به ديوارهاي بلند و قبههاي رفيع و ستونهاي برافراشته و گلدستههاي سر بفلك كشيده...از همينجاست كه گرچه شكوه ظاهري و هنري و معماري مساجد افزايش يافته ولي در جان بيننده، آن هيبت و زيبائي و جلال را بر نميانگيزد.مسجد پيامبر در صدر اسلام، با آن وضع سادهاي كه داشت، آن هيبت و عظمت معروف را دارا بود، بدون اينكه سادگي، از قدر و جلال آن بكاهد.در عين حال، هنر و زيبائي و تزئينات و شكوه معماري و عظمتبناي مساجد ديگر هم باعثبالا رفتن ارزش مساجد ديگر نشده است...»
البته، نبايد فراموش كرد:تقدس و محتواي مسجد بوده كه باعث ميشده است تا مسلمين به شكل ظاهري آن هم اهميت داده و در بناي مساجد با شكوه جهت استفادههاي خوب، همت گمارند و اگر خراب و فرسوده، يا تنگ و كم ظرفيت ميشد، تجديد بنا و تعمير كنند يا بر وسعتش بيفزايند.خود عقيده ديني، بخصوص در زمينه ساختن و آباد كردن و بناي مساجد، نقش مهمي ايفا كرده است.
تزئينات هنري در معماري مساجد
مسجد الحرام و كعبهاي را كه حضرت ابراهيم _ عليه السلام _ بنيان نهاد، در آغاز، ساده بود و با گذشت زمان، به حالت امروزي تبديل شده است.
مسجد«قبا»و«مسجد النبي»هم كه در زمان حضرت محمد _ صل الله عليه و آله و سلم _ ساخته شد، يك چهار ديواري ساده، با ارتفاعي متوسط و حتي بي سايهبان بود سادگي از ويژگيهاي مساجد اوليه بود و مسجدهاي ساخته شده در مدينه و بصره و كوفه و مصر، از محرابهاي فرو رفته در ديوار، و از منبرها و ماذنهها به شكلي كه بعدا رواج پيدا كرد خالي بود.
مسجد النبي، با گذشت زمان، رفته رفته وسعت پيدا كرد و تجديد بنا شد تا به صورت فعلي در آمد.
بساطت و سادگي در بناي مسجد، چيزي است كه از آغاز مورد توجه و تاكيد اسلام بوده است.
علي _ عليه السلام _ مسجدي را در كوفه مشاهده كرد كه كنگره دار ساخته شده بود فرمود:گويا اين، كنيسه يهود است!.و فرمود:مساجد بصورت ساده ساخته ميشود نه كنگرهدار. كنگرهدار بودن بناي مسجد در آن دوره، نسبتبه وضعيتساختمانها، نوعي تجمل و تزئين محسوب ميشده است.
و نيز، در حديث است كه:«بما دستور داده شده كه شهرها، مزين و كنگرهدار ساخته شود ولي مساجد، ساده.»
حديث ديگري است كه: «مساجد را بسازيد و آنها را ساده قرار دهيد.» و در احاديث ديگري، از علائم آخر الزمان، تزئين و آرايش مساجد بيان شده و آمده است كه:وقتي امام زمان قيام كند، مساجد كنگره دار را خراب ميكند.
البته منظور از تزئين و آرايش مسجد، كه ممنوع است، طلا كاري و زر اندود كردن است، نه معماري و كاشيكاري و بكار بردن دقت و هنر در بناي مساجد (آنگونه كه در طول قرنها در معماري مسلمين در مساجد معمول بوده و رايج است) .
مسجد، نبايد به صورت يك نمايشگاه عكس و نقاشي و موزه تزئيني در آيد.چرا كه اين، با روح عبادت خالص و قرب به حق، به سختي سازگار ميشود.
از امام صادق _ عليه السلام _ در باره مساجدي كه در آنها تصوير است، سئوال شد.حضرت پاسخ دادند كه:«آنرا خوش نميدارم، ولي امروز، براي شما زيان و اشكالي ندارد.» شايد اشاره به رواج و گسترش معماري و تصويرهاي آن در مساجد باشد، كه در آن دوره، گسترش پيدا ميكرد و امام شرايط خاص آنروز را بيان ميكند.وقتي امر دائر باشد بين ترك مساجد و خالي شدن آنها يا رفتن به مساجد با آن خصوصيات و شرائط مكروه، طبيعي است كه ائمه، راضي به ترك مسجد و دوري از اجتماعات بخاطر يك مكروه نميشدند.در عين حال، در اين حد كه در مساجد، نقش و نگار و هنرهاي ترسيمي و تجسمي بكار رود، مورد منع اسلام نيست، بخصوص اگر در زمينه آيات قرآن باشد.
در حديثي، نقوش پديد آمده با گچ و رنگها در طرف قبله مسجد بلا مانع بحساب آمده است.
از امام موسي بن جعفر _ عليه السلام _ ميپرسند از نماز خواندن در مسجدي كه در طرف قبله، قرآن يا چيزي از ذكر خدا نوشته شده، حضرت پاسخ ميدهد: «اشكالي ندارد.»و همچنين از مسجدي كه با گچ يا رنگ، در قبلهاش نقش و نگار شده باشد سئوال شد.فرمود:«مانعي ندارد.»
كار برد نقوش و خطوط در زمينه آيات قرآن، بصورت غير مستقيم، عبادتگاه را به يك كانون تبليغ و ذكر تبديل ميكند.لطف اين قضيه در اين است كه بوسيله اين هنر ساده، قرآن و ياد خدا در متن زندگي و عبادت مردم مسلمان، همواره مطرح است و اين، اثر تربيتي دارد و پيوند زندگي و مذهب را ميرساند.
اظهار نظر«تيتوس بوركهارت»، هنرمند سويسي در اين باره چنين است: «تكرار كتيبههاي ماخوذ از آيات قرآن كريم بر روي ديوارهاي مساجد و ساير ابنيه، انسان را ياد آور اين حقيقت ميسازد كه تارو پود حيات اسلامي از آيات قرآني تنيده شده و از لحاظ معنوي متكي بر قرائت قرآن و نيز نماز و اوراد واذكاري است كه از آن كتاب آسماني اخذ شده است.اگر بتوان فيضي را كه از قرآن كريم سرچشمه ميگيرد يك ارتعاش معنوي بخوانيم-و كلامي بهتر از اين براي تفسير آن نداريم-از آنجا كه اين نفوذ قرآني، هم معنوي و هم مسموع استبايد بگوئيم تمام هنر اسلامي بايد بالضروره اثر اين ارتعاش را داشته باشد..»
بي شك، تاثير معنوي اين گونه خط نوشتهها و كتيبهها را نميتوان انكار كرد.نوعي تذكر و ياد آوري در اينگونه خطها نهفته است.در حديث موسي بن جعفر _ عليه السلام _ هم، حضرت، نماز خواندن در مسجدي را كه بر ديوار قبلهاش آيات قرآن يا«ذكر الله»-هر چه كه ياد آور خدا باشد-نوشته شده باشد مجاز دانسته
حتي در روايات است كه:در خانه امام صادق _ عليه السلام _ دور تا دور خانه، همچنين در طرف قبله سجده گاهش«آية الكرسي»نوشته شده بود. و اين نوع نوشتن آية الكرسي بر دورادور ساختمانهاي بلندتر از هشت ذراع، بعنوان يك دستور از طرف ائمه، مورد تاكيد و تشويق بوده است.
شايد اين توصيه، روي اين نكته باشد كه با يادآوري وجود يكتا و زنده و حي و قيوم خدائي بر هستي، سيطره و احاطه و مالكيت دارد (مفهوم آية-الكرسي) بناهاي مرتفع، انسان را مغرور نسازد.
نقش عشق و محبت در اين معماري
با توجه به اينكه در آنچه بناي مساجد، نهي و تحريم شده، تذهيب و طلاكاري و«زخرف»است نه ظرافتكاريها، بنابراين مسلمين در مورد پرداختن ظريفانه به بناي مساجد و آفرينشهاي هنري در معماري آن، مورد نكوهش نيستند.
محبت و ايمان و عشق مردم چنين خلاقيت و هنرنمائيها را به ظهور و بروز ميرساند.اين نتيجه عقيده و ايمان است.تاريخ نشان ميدهد هر جا كه مذهب راه پيدا كرده و مردم با ايمان و خلوص كار كردهاند و چيزي را بعنوان اعتقاد ديني ساختهاند.سرشار از زيبائيها و ظرافتهاي شگفت است.
گر چه ممكن است معمار و هنرمند به فرمان صاحب قدرت و امير و حاكميكار كند، ولي عقيده قلبي او اين است كه«مسجد»ميسازد و«خانه خدا»بر پا ميكند.طبيعي است كه هنرمند مسلمان و خدا جوي نسبتبه ساختن مساجد بعنوان اماكن مقدس و معبدهاي الهي از ذوق و احساس و هنر و ابتكار و خلاقيتخويش مايه ميگذارد و به هر صورت كه بتواند، در رونق و شكوه آن ميكوشد.در اينجا نقش انگيزه ايمان مذهبي، بسيار قوي و كارساز است.
عشق و ايماني كه بعنوان مثال نسبتبه اولياء دين و پيشوايان مذهب در دل شيعيان و پيروان ائمه اطهار _ عليه السلام _ وجود دارد چه كارها كه نميكند؟!...
وقتي كه مسلمانان، به پيشوايان دين و پرچمداران انسانيت و فضيلت و هاديان خلق به حق و خير و آزادي و طاعتخدا، آن اندازه ارج ميدهند كه براي بارگاهشان از جان و دل مايه ميگذارند و هر چه در توان دارند خرج مرقد پاكشان ميكنند، براي معبد و مسجد چرا نكنند؟!كه آنجا را خانه خدا ميدانند و مقدسترين جا بشمار ميآورند.
اين، تجلي زلال ترين عشق و معرفت و خلوص بندگان در پيشگاه والاي«الله»و«اولياء الله»است.مردم مؤمن و حق باور، نسبتبه هر چه كه خدائي باشد و در مسير پروردگار، ارزش و كرامت قائلند و عملشان عملي احترام آميز و ايثار گرانه و عاشقانه است.
به قول شهيد سيد رضا پاك نژاد:
«اگر به قريههاي دور و دههاي كشور ايران و بعضي نقاط ديگر برويد، از دور خانههائي چند، خراب و خشتي، و در آن ميان، يك عمارت قشنگ و تميز ميدرخشد، اگر بپرسيد از كيست؟جواب خواهيد شنيد:از حسين، و بنام«حسينيه».
و درباره عشق مردم به حسين _ عليه السلام _ مينويسد:
«...مردم، عطشان ستايش آنكسي هستند كه لب تشنه با خود مقدار بسياري انرژي معنوي در دل خاك جاي داد و امروز، گنبدش چون آئينه ميدرخشد كه درخشش آن چشم هر ستمگري را بسوزاند و هر ستمديده را مرهمي بر دل باشد.
در آنجا تربتي است گويا معدن مغناطيس كه افراد عاشق را كه قابل جذبند مانندذرات كوچك آهن بسوي خود جذب ميكند، آنجا مضجع مقدس سرباز فداكاري است كه رؤسا جمهور و پادشاهان، قبل از اينكه رسم سرباز گمنام و نهادن دسته گل معمول گردد، عصاره گل، بهترين عطر را آوردند و بوسيدند و بوئيدند و پاشيدند و آرزوي اين كردند كه كاش در برابرش جنگيده و اسلام را ياري ميكردند و كشته ميشدند....»
تلاقي«دين»و«هنر»در بناي مساجد
مسلمين، خود را نسبتبه ارزشهاي مجسم شده در وجود ائمه، اينگونه وظيفه مند احساس كرده و از اولياء الله و بندگان خوب خداوند، تجليل و تكريم ميكنند، چرا كه تعظيم اين شعائر و تجليل از اين والا مردان و پيشوايان و شهيدان، گراميداشتحق و فضيلت و صدق و راستي است و تكريم عدل و آزادي و شرف و انسانيت...و چه كسي شايستهتر از آنان، براي نثار عاشقانهترين و صادقانهترين اخلاصها و تواضعها و تكريمها؟!
در مورد خدا و خانه خدا نيز چنين است و پاكترين احساسها و زيباترين ايثارها نثار بارگاه او ميشود.
ما با اين واقعيت روبرو هستيم كه هنر توسط مسلمين، در بناهاي مقدس مساجد تا اندازه گسترده و عميقي جا گرفته و به كار رفته است و ذوقها و خلاقيتها در جهت رونق بخشيدن به مساجد، استخدام شده است.
بالاخره مساجد، خانه خدا است (و ان المساجد لله بنا بر يكي از تفاسير) و حديث امام صادق _ عليه السلام _ در اين باره گذشت.بنابراين، تا وقتي كه آباد ساختن و حلال بخشيدن به معبد مسلمين و مسجد اسلام، به روح توحيد و توجه به خدا ضرر نزند، نه تنها مذموم و نكوهيده نيست، بلكه تشويق هم شده است.
و از همينجاست كه مساجد، محل تلاقي هنر و مذهب و ميعادگاه بروز اين دو عنصر ميباشد.
در مورد نقش ايمان و احساس مذهبي و نثار زيبائيها به آستان خداونددر بناي مساجد، به اين نقل توجه كنيد:
«....معمار مسلمان در روزگاران گذشته هر زيبائي را كه در اطراف خويش ميديد، آنرا در خور عظمت و جلال خدا مييافت.سعي ميكرد تا به هنگام فرصت، براي آن در مسجد، جائي باز كند.در بناي بسياري از مساجد، هنرهاي مختلف به هم در آميخته است. معماري، در توازن اجزاء كوشيده است نقاشي به نقوش و الوان كاشيها توجه كرده است، و خوشنويسي، الواح و كتيبهها را جلوه بخشيده است، شعر، موعظهها و ماده تاريخها را عرضه داشته است و موسيقي هم براي آنكه از ديگر هنرها باز نماند، در صداي مؤذن و بانگ قاري و واعظ، مجال جلوهگري يافته است.حتي صنعتهاي دستي هم براي تكميل و تزئين اين مجموعه الهي به ميدان آمدهاند.فرشهاي عالي، پردههاي گرانبها، قنديلهاي عظيم و درخشان، منبت كاريها و مليله دوزيها در تكميل زيبائي و عظمت مسجد، نقش خود را ادا كرده.بدين گونه مظاهر گوناگون فرهنگ و هنر اسلامي در طي قرنهاي دراز، چنان در بناي مسجد، مجال ظهور يافته است كه امروز، يك مورخ دقيق روشن بين ميتواند تنها از مطالعه در مساجد، تصوير روشني از تمدن و تاريخ اقوام مسلمان عالم را پيش چشم خويش مجسم كند. در طول نسلها و قرون، در فاصله آفاق مختلف، هنر اسلامي ملجائي پاكتر و نمايشگاهي امنتر از مسجد نداشته است و اشتراك مساعي اقوام و امم مختلف اسلامي در تكميل و تزئين مساجد، با وجود حفظ خاصيتهاي ملي و محلي، نوعي بي تعلقي را در معماري اسلامي سبب شده است كه البته با تمدن و فرهنگ پر تسامح اسلامي مناسبت تمام دارد و به هر حال، از مفاخر معنوي مسلمين بشمار است.البته غير از مساجد، ابنيه و آثار بسيار از تمدن اسلامي مانده است....»
با توجه به آنچه قبلا نسبتبه سادگي مساجد گفتيم و اينكه مساجد، موزه و نمايشگاه نيست، شايد اين سؤال به ذهن بيايد كه مركزيت مسجد براي پرستش بي پيرايه خداوند، چگونه با اين هنر آفرينيها توافق دارد؟
بايد گفت:عبادت، تجسم عملي عقيده است، نماز هم همينطور.نماز كه شعاري از شعائر دين است، نمودار خارجي عقيده دروني به اسلام و بندگي خدا است.بنابر اين مساجد كه محل عبادت است، از عمق نهاد دين سرچشمه ميگيرد و اسلوب كلي آن بايد با متن مكتب، ناهمگون نباشد.
بي جهت نيست كه مسجد، «خانه خدا»بحساب آمده است.و بي سبب نيست كه ساختن و آباد كردن«مساجد خدا»، كار كساني شمرده شده كه به خدا و روز قيامت، باور داشته و عمل صالح كنند انما يعمر مساجد الله...توبه-18) پس مسجد، به متن مذهب و عقيده مرتبط است.
در واقع، اين اسلام نبود كه دعوت به تزئين مساجد و ساختن بناهاي مرتفع و معماريهاي شگفت و پر شكوه بنام مسجد كرد.چرا كه با توجه به فلسفه وجودي مسجد (خانه خدا، خانه عبادت و...) شكل مسجد اسلامي روشن است.
بلكه اين هنر بود كه مسجد را بعنوان ظرفي مناسب و زمينهاي مستعد براي بروز و تجلي و نمود پيدا كردن يافت.
و اين هنرمندان بودند كه روح تفاهم آميز مكتب را، در رابطه با هنر متعهد شناختند و به استقبال آن رفتند.
معماري مسجد
آنچه از مطالب گذشته بدست ميآيد، اينستكه مسجد در اسلام، بر مبناي سادگي و دوري از تجمل و تزئين استوار است و عظمت آن در سادگي است.درست است كه مساجد، سنگ زير بناي تمدن مسلمين است و با آئين جديد اسلام، همراه و هم جهت پديد آمده و شكل گرفته است، لكن تمدن مسلمين هم ويژگيهائي داشته و دارد كه به برخي از آنها در بحث«مدنيت و معنويت»اشاره شد. اين خصوصيات، در كيفيت و سبك ساختن مساجد هم اثر گذاشته است.
بعنوان مثال، از مستحبات مسجد، روباز بودن و نداشتن سقف است.مسجد پيامبر در آغاز چنين بود و بعدا بخاطر مقابله با ريزش باران يا تابش خورشيد، بر سر و روي نماز گزاران، سايه باني از شاخ و برگ نخل زدند.
بعضي از فقهاء، در بيان حكمت اين استحباب گفتهاند:از جمله اسباب قبول نماز و استجابت دعا، نبودن حائل و مانعي بين نمازگزار و آسمان است.
گر چه بين خدا و بنده، هيچ چيزي حائل نيست و خداوند همه جا حضور دارد، ولي طبيعي است كه عبادت و دعا در زير آسمان، با دعاي در زير سقف فرق دارد و در فضاي باز و زير آسمان، انسان احساس قرب و معنويتبيشتري ميكند.
آنچه كه در ابتدا معمول بوده، داشتن حداكثر سايه بان و داربست مانندي همچون يك كپر يا خيمه بوده است و در زمان خلفاي بني اميه و بني عباس، سقفهاي تزيين شده پيدا شد، چيزي كه مورد كراهت ائمه بود و اشاره ميكردند كه:اگر قائم ما قيام كند اينگونه مساجد را از بين ميبرد و در برخي از احاديث، بعنوان نكوهش از كار افراد دوره آخر الزمان و بيان اوصاف آن عصر، آمده است كه:خانهها ميسازند و قصرهاي محكم بر پاي ميدارند و مساجد را آرايش ميدهند: (يبنون الدور و يشيدون القصور و يزخرفون المساجد)
آنچه كه در اينگونه احاديث، با تعبير«زخرف»بيان شده، منظور، تزئين به طلا و جواهرات است، نه هر تزيين ديگر.
از جمله مستحبات مسجد، مسطح بودن مناره با ديوار و سقف مسجد است.چرا كه مناره براي آن بوده كه مؤذن بر فراز آن رفته و اذان بگويد.بطور طبيعي بلند بودن مناره، با توجه به وضع خانههاي آن روز-و امروز هم-موجب اشراف داشتن بر خانههاي اطراف و در نتيجه، سلب امنيت و آسايش از همسايگان مسجد ميشده است و با بالاي ديوار و مناره رفتن، مردم در خانههاي خود تامين نداشته و ندارند.
به يك نقل، توجه كنيد: «از جمله مكروهات، بالا بودن مناره از سطح مسجد است، زيرا بخاطر اشراف مؤذنها به خانههاي همسايگان، موجب اذيت اهل خانه ميشوند...»
آنچه روشن است اينكه مساجد اسلامي در آغاز، فاقد چيزي بنام مناره بوده و احداث آن، يك پديده ثانوي است و به صورت مرتفع و بر افراشته، كه از دور نمايان باشد، از جاي ديگر اقتباس شده است.
«مناره از بناي آتش پرستان است كه در بالاي آن، آتش ميافراختند، تا اهل شهر درخشش آنرا بنگرند و پرستش نمايند.سپس آن مكان را مسلمين براي اذان گفتن اختصاص دادند و نظير آنرا در مساجد ساختند.» بنا به نقلي ديگر:«در زمان پيامبر، مناره نبود و اذان بر بام مساجد گفته ميشد.حتي قبل از آنكه مسجد ساخته شود، اذان توسط بلال حبشي، بر پشتبام بلندترين ساختمان گفته ميشد.بعدا براي مسجد و اذان، مناره ساخته شد.»
شايد در همين رابطه اشراف بوده، آنچه كه از امام باقر _ عليه السلام _ در باره حضرت امير، نقل شده كه:به مناره بلندي گذر كرد و دستور به خراب كردن آن داد و سپس فرمود:مناره بالاتر از سطح مسجد نباشد. (ان عليا مر علي منارة طويلة فامر بهدمها، ثم قال:لا ترفع المنارة الا مع سطح-المسجد) .
در زمان«عمر بن عبد العزيز»، توسط او براي مسجد پيامبر، چهار مناره در چهار گوشه مسجد ساخته شد و ساختن مناره از زمان«وليد بن عبد الملك»به بعد، زياد شد.
به نقل همان كتاب:«اسلام از تزيين مساجد نهي كرده، زيرا هدف از ساختن مساجد، حفظ مردم در مقابل سرما و گرماست و تزيين مساجد، دلها را از روي آوردن به طاعت، باز ميدارد و خشوعي كه بمنزله روح عبادت است از بين ميرود.و از«البحر الزخار»نقل شده كه:تزيين حرمين (مدينه و مكه) با راي و نظر موافق علماء نبوده بلكه دولتمردان جبار، بدون اجازه گرفتن از اهل فضل، آنرا انجام دادهاند و مسلمين و علماء هم، بدون رضايتسكوت اختيار كردهاند.و فقهاء گفتهاند كه:صرف موقوفات در آرايش و تزئين مساجد با طلا و رنگ آميزي جايز نيست.»
بر بناي ساده و خشتي و چوبي مسجد زمان حضرت رسول، پس از وي، دگرگونيهائي افزوده گشت و نقش و نگار بر سنگ در ديوارها، و همچنين احداث ستونهاي سنگي داراي نقوش و سقفهائي مزين و آراسته پديد آمد.گر چه اين، جزء آن تزئينهاي ممنوع نبود، ولي در عين حال با اعتراض بعضي صحابه مواجه بود.و صاحب كتاب«فتح العلام»نقل كرده كه:«اولين كسي كه مساجد را تزيين كرد، «وليد بن عبد الملك»بود و بسياري از اهل علم بخاطر ترس از فتنه و آشوب، سكوت كردند.»
احداث«مقصوره»و محراب
به تدريج، مساجد از حالتسادگي خود بيرون رفت و از جمله چيزهائي كه در بناي مساجد احداث و ابداع شد، ساختن اطاقكها و غرفههائي بود بنام«مقصوره»يا«محراب»، براي نماز يا خطبه و سخنراني.
شكل آن غير از محرابهائي بود كه در مساجد كنوني موجود است.ساختن اين اطاقكهاي مخصوص خطيب و امام جماعت، كه اكثرا جنبه ايمني داشت و هنگام نماز و خطبه، نوعي فاصله با مردم ايجاد ميكرد، بدعتي بود كه حتي امير المؤمنين _ عليه السلام _ با آن مخالفت و مقابله ميكرد و حتي در احاديث آمده است كه آنحضرت، هنگام برخورد با چنين موضعهائي در مساجد، آنها را ميشكست و ميفرمود كه اينها شبيه قربانگاههاي قوم يهود است! (عن علي عليه السلام انه كان يكسر المحاريب اذا راءها في المساجد و يقول:انها كمذابح اليهود.)
آنچه كه در احاديث مكرري با عنوان محراب يا مقصوره آمده است و نهي شده، از اين قبيل بوده است.
محراب، كه به معناي محل جنگ، صدر مجلس و محل ايستادن امام جماعت در مسجد است، به معناي غرفه و اطاقك هم ميباشد. و محراب به اين معني، در زمان پيامبر نبوده و در عهد خلفاي بعد، از زمان عمر بن عبد العزيز به بعد ساخته شده است.و اگر در برخي روايات هم تعبير«محراب النبي»بيان شده، منظور محل نماز و مصلاي اوست.
«مقصوره»هم، اطاقكي است كه داراي يك دريچه است و مردم، از آنجا به پيشنماز نگاه ميكردند و عثمان، اولين كسي بود كه در مسجد، مقصوره ساخت.و اين، بدنبال كشته شدن عمر بود.و هنگاميكه عثمان خليفه شد، مقصورهاي كوچك ساخت كه داخل آن جاي ميگرفت و نماز ميخواند.
در اين رابطه بعنوان مثال، عمل«مروان بن حكم»، خليفه اموي، قابل ذكر است.وي، بدنبال حادثه سوء قصدي كه به او شد و كسي با چاقو به او زد و قصد ترورش را داشت و بالاخره دستگير و زنداني و پس از مدتي، اعدام شد، به فكر ساختن مقصورهاي محكم افتاد و مروان، اولين كسي بود كه در مسجد، مقصوره را با سنگهاي نقش و نگاردار ساخت و برايش دريجه قرار داد.معاويه هم بعد از ماجراي سوء قصدي كه به او شد، در مسجد، مقصوره درست كرد.
ظاهرا در مورد برخي از اينان، همچون معاويه، سبب اختيار اين مقصورهها، شهادت علي _ عليه السلام _ و بعضي ديگر در مسجد و در اثناء نماز بوده استيا بخاطر نوعي اظهار بزرگي و جبروت بوده، بخاطر دور ماندن و پوشيده ماندن از مردم، كه اين مقصورهها را ساختند تا هنگام نماز، داخل آن شده و از مردم، پنهان بمانند. در مورد اينگونه اطاقكهاي مشبك، به اين نقل هم توجه كنيد:
«...محراب و محاريب و مقاصيري در شرع، نهي شده كه بناي جبارين از ترس بوده و مامومين، آنرا درك نميكنند.نخستين محراب را عثمان از خشتساخت.بمنظور جلوگيري از خطر...گفتهاند:مروان بعد از اينكه با كارد، مضروب شد، مقصورهاي مشبك در مسجد ساخت.همچنين معاويه در شام، پس از مضروب شدن از خارجي، براي حفظ خود مقصوره ساخت...
اينگونه محاريب و مقاصير و اطاقكهاي دربسته كه خلفا ميساختند، حتي موجب بطلان نماز ميشود، در اين باره امام باقر _ عليه السلام _ ضمن بيان احداث آنها نظر داده است كه نماز اقتدا كنندگان به چنين كساني در اينگونه موارد، صحيح نيست:«هذه المقاصير انما احدثها الجبارون و ليس لمن صلي خلفها مقتديا بصلاة من فيها صلوة»
از كتب فقهي ديگري از جمله«مفتاح الكرامه»نقل شده كه اينگونه محرابها مكروه است، چرا كه بگونهاي است كه بين نماز گزاران و امام جماعت از دو طرف فاصله و جدائي مياندازد و مثل مقصوره ميشود.
گرچه اين بحث، مسئلهاي فقهي است و چه بسا در شرائط مختلف، احكام متفاوت داشته باشد ولي از آنجا كه به كيفيتبناي مساجد و معماري آنها مربوط ميشد در اينجا عنوان گرديد.
در زمينه تحولات ديگر در معماري مساجد و تحليل ابعاد هنر اسلامي در اين مورد، مباحث ديگري هم وجود دارد كه به فصل آينده موكول ميگردد.
تحولات تجمل گرايانه در بناي مساجد
با شكل گرفتن امت اسلامي در مدينه و تاسيس دولت اسلامي، پايههاي مدنيت مسلمين روز به روز مستحكمتر شد و روي آوردن به«سواد اعظم»و شهرنشيني و خانه سازي و زيستن در كنار تودههاي عظيم مردم، مورد تشويق قرار گرفت و با گذشت زمان و گسترش دامنه اسلام و فتوحات مسلمين و تحكيم روابط با ديگران، هنر معماري اسلامي از كشورها و ملتهاي مختلف هم اقتباس كرده و از شيوههاي بناي آنان بهره ميگرفت.
همچنانكه قبلا هم اشاره شد، نوع زندگي و شيوه حيات مردم، زمينه مساعدي براي شكوفائي هنرهاي معماري نبوده است.آثار سنگين ساختماني، به صورت چشم گيري وجود نداشته است.بنابر نقلها:«قبل از اسلام، بعضي از قريهها و شهرها و قلعهها، در يمن، حجاز، حضرموت، بحرين و...برج و بار و وحصار داشته و حداكثر اينكه در داخل بعضي از خانهها و قصرها و معبدها تصاويري بكار ميرفته است.گاهي هم در جاهائي چون يمن، سدهائي براي مشروب ساختن اراضي زراعتي يا آشاميدن مردم، احداث ميشده و افراد هم در شهرها بصورت قبيله قبيله ميزيستند.»
در دوره امويان، با رشد روحيه تجمل پرستي و كاخ نشيني حاكمان و اميران، نوعي رقابتبا كليساهاي غرب مسيحي و قصرهاي حكومتي بيزانس و روم ايجاد شد و خلفاي بني اميه در ساختن قصرها و كاخها و قلعهها و حتي مساجد، با استفاده از ابزار و امكانات و معماران، بناهاي عظيم و مجلل ساختند، با ايوانهائي بزرگ و ستونهائي كوتاه و بلند و محرابهائي شگفت و تزئيناتي اسرافي....هنر بيشتر در خدمتحاكميتها و اطرافيان حكومتها بود و فرمان خلفا و امرا در استخدام معماران هنرمند، هتساختن مدارس، مساجد و قصرها نافذ بود و در ساختن مدارس و مساجد هم، انگيزه غالب، حك نام خليفه و امير و والي بر پيشاني ساختمان بود.
آن سادگي زندگي و بساطتحكومت و بي آلايشي مساجد، پس از چندي تغيير يافت و خلافت اسلامي به«سلطنت موروثي»مبدل گشت و روحيه عياشي و خوشگذراني و رفاه طلبي كه بر خلفاي نا لايق و حاكمان دنيا زده مستولي شده بود، آنان را به تقليد از تجملات ديگران واداشت.تا آنجا كه برخي از خلفاي اموي و عباسي، براي ساختن قصرها و معماري بناهاي پرشكوه، از ابزار و مصالح و سنگهائي كه از جاهاي ديگر ميآوردند و معماران و مهندسان و هنرمنداني از مصر و ايران و كشورهاي اروپائي آن روز را بكار ميگرفتند.
«...تا وقتي خلافت اسلامي در مدينه بود، خلفاي چهارگانه، مانند پيامبر، از اسراف و اتراف و هر چه كه مظهر اشرافيتباشد پرهيز ميكردند ولي وقتي خلافت در زمان معاويه به«دمشق»منتقل شد، معاويه ديد كه نياز به برپائي مساجدي پر شكوه و شامخ است كه از معابد بت پرستان و كليساي مسيحيان كمتر نباشد.»
به اعتراف و تصريح ديگر مشابه همين، در مورد نقش خلفا در عظمت دادن به بناي مساجد و قصرها، از زبان«ارنست كونل»توجه كنيد:
«...روي آوردن به ساختن مساجد بزرگ و قصرهاي بلند براي فرمانروايان مسلمانان، از زماني شروع شد كه خلافت اسلامي از مدينه به دمشق بدست معاويه، سر سلسله امويين منتقل شد.خلفاء چهارگانه پيش از او، به پيروي از پيامبر اسلام، از اتراف و اسراف و تجمل خودداري ميكردند.معاويه كه دمشق را پايتختخود قرار داد تصميم گرفت كه مساجدي پر شكوه بسازد كه از معابد بت پرستان و كليساهاي مسيحيان كمتر نباشد و قصرهائي بنا كند كه درخشش و جلال آن در رقابت، از كاخهاي بيزانس عقب نماند.از اين رو، طبيعي بود كه يك حركت پر شتاب و پر نشاط معماري شروع شد و مواد و مصالح و كارگر و معمار و هنرمندان را از همه جا دعوت كردند و استاد كاراني از سوريه و روم و ايران در آرايش و تزيين بناها به كار گرفته شد...و پس از سقوط بني اميه هم، جريان همچنان در روزگار بني عباس ادامه يافت، بخصوص در اسپانيا...»
نقلي ديگر:
«تاريخ هنر اسلامي نشان ميدهد كه پادشاهان و اميران زيادي از بزرگترين رواج دهندگان تصوير و نقاشي بودهاند.خلفاي اموي و عباسي، در قصرهائي كه در شام و سامرا ميساختند از تصاوير و نقوش زيبا و رنگارنگ در ديوارها و سقفها بكار ميگرفتند.» البته اينها بيش از آنكه نشانه تمدن متعالي مسلمين باشد، دليل دنيا زندگي و رقابت قدرتمنداني است كه بنام خليفه، مقدرات مسلمانان را در دست داشتند و«بيت المال»را به گونه دلخواه، خرج ميكردند.
به اين نقل قول هم دقت كنيد:
«...شيوه و اسلوب مسجد، بر اساسي كه در زمان پيامبر و خلفاء راشدين بود، باقي نماند بلكه همپاي شكوفائي تمدن اسلامي، دگرگون ميشد و دولت اموي بر اين مسئله همت گماشت كه ارزش و بها و جلوه مساجد، از معابد يهود و نصارا كه در مصر و شام بود، كمتر نباشد.اين بود كه اسلوب بناي مسجد، با سابق فرق كرد و به تناسب شرائط دولت جديد و ملتهاي صاحب تمدن و هنرهاي شكلي كه به اسلام رو ميآوردند، از عناصر جديدتري برخوردار ميشد...»
در مجموع، اين نقل قولها نشان دهنده آن«تحول تجمل گرايانه»است كه در بناي مساجد بخصوص از طرف خلفاء و حكومتها اعمال ميشد.
ابعاد ماورائي در هنر مسلمين
همچنانكه قبلا هم اشاره كرديم، گرچه عوامل گوناگوني در پديد آمدن آثار شگفت و پر شكوه معماري در جهان اسلام، دستبه دست هم داده و اين عظمتهاي خيره كننده را آفريده است، ولي ذوق و ابتكار و عشق و محبت و انگيزه مذهبي مسلمين را نميتوان ناديده گرفت.اين بعد، از وراي همه اين عوامل، كه احيانا مورد تاييد هم نميتوانند باشند، خود را مينماياند.
مهم، كشف آن راز نهفته در بطن اين آفرينشهاست.آن انديشههاي ماورائي و احساسهاي عميق كه در ساختمان معابد و مساجد و كليساها و قبر سربازان گمنام و مزار اولياء الله و بناهاي كهن ديني وجود دارد، هرگز در خانههاي ارزانقيمتبساز و بفروش، نيست. شناخت اين انديشهها و احساسها ارزشمند است.گاهي در يك بنا، يك تاريخ، تجسم پيدا ميكند.
بدون شك، آثار هنري مسلمين در زمينههاي تصويري و تجسمي و معماري و خطوط هندسي و نقش و نگارها، از يك مايه غير مادي بر خوردار است و اين، از متن تفكر مذهبي و مايههاي مكتب سر چشمه ميگيرد.چرا كه نگاه هنرمند مسلمان به هستي، با نگرش يك انسان مادي فرق ميكند.از اين رو، اين بينش معنوي، در«اثر»او هم اثر ميگذارد.در قسمتهاي آغازين، به اين مسئله مهم، يعني نگاه هنرمند و ديد او نسبتبه آفرينش و خدا و انسان و تاريخ و زندگي و فلسفه حيات، و زاويه خاص نگرش به هستي و موجودات، اشاره كرديم.در اينجا مقصود اشاره به ظهور جلوههاي معنوي و ماوراء ماديات در آن آفريدههاي هنري مسلمانان است.
در فصلهاي سابق، جملهاي را از«هربرت ريد»نقل كرديم كه گفته بود هنر شرقي راز خود را آهسته فاش ميكند.و نيز گفته بود كه براي درك كامل آن، بايد چشمان تازهاي بدست آورد و با نگاه تازهاي به دنيا نگريست.
شايد تعبير«آهسته فاش كردن»دقيق نباشد.زيرا مشخصههاي هنر اسلامي و فضاي معنوي حاكم بر آن، در اولين برخورد، خيلي روشن، خود را مينماياند.مقايسه حالتي كه براي يك تماشاگر و باز ديد كننده از«موزه آستان قدس مشهد»با يك موزه علمي و تاريخي در كشورهاي اروپائي و غربي ايجاد ميشود، روشن كننده مسئله است.در اولي، انسان، احساس محيطي گرم و با صفا و پر از معنويت و خلوص ميكند و در دومي، خود را در محيطي سرد و بي روح، حس ميكند.
تبلور اين بعد در بناهاي ديني
اين مسئله است كه هنرمند در معماري خود، چه حالي و احساسي داشته، و در صدد بوده كه در بيننده اثر، چه احساسي را بيافريند؟ !
آيا ميخواسته كه ساختمان و بنا، بصورت يك شيئي تو خالي جلوه كند؟يا فضائي فراخ و گسترده و غير عادي به بيننده ارائه دهد؟! بيننده را در برابر يك شيئي مرموز و مبهم قرار دهد، يا كه او را با چيزي آشنا و فضائي روشن و مانوس مواجه سازد؟ و مساحت و زوايا بدانيم (كه البته چنين نيست) در مورد هنرمند مسلمان نميتوان اين را پذيرفت. فرض كنيم مسلمان هنرمندي در كار هنري يك مسجد مشغول است.تصور ذهني و احساس قلبي او اين است كه در محضر خدا است و روي خانه خدا و معبد مسلمين، كار هنري ميكند.طبيعي است كه انديشههاي مذهبي و بعد ديني او در ساختن شكلها و پرداختن نقشها اثر ميگذارد و سبك هنر او، از باورها و اعتقادات دينياش متاثر گشته و از آنها الهام ميگيرد.
در يك مقايسه ميتوان گفت:اگر نقاش غير مسلمان، كه نسبتبه خدا، تصور خاصي داشته، سعي ميكرده كه آن تصور ذهني خود را در قالب يك مجسمه يا تصور يك چهره ابراز كند.از اين رو هنر تجسمي در معابد غير مسلمين ديده ميشده است.
ولي هنرمند مسلمان، به خدائي معتقد است كه يگانه و متعالي و ازلي و ابدي است، صاحب كمال مطلق است، بي مثل و مانند است، قابل توصيف و ادراك ذات نيست.
نتوان وصف تو گفتن كه تو در وصف نگنجي
نتوان شبه تو جستن كه تو در وهم، نيائي
«سنائي»
بنابراين، چنين خدائي، قابل تصوير و تجسيم نيست.در عين حال، اين خداي بزرگ و بي همتا، در ذهن هنرمند مسلمان جا دارد.اين باعث ميشود كه در نقوش ترسيمي خود، به صورتهاي ابداعي و شكلهاي انتزاعي روي آورد تا بتواند در قالب نقش و نگارها، يك مطلق را به شكلي هر چند ناقص، ابراز كند.البته كه غير ممكن است ولي زبانش و قلمش و هنرش، مطلق را آواز ميدهد و چنين رنگ و بوئي و چنين حال و هوائي دارد.
چنين ابديت و فضاي لا يتناهي كه شايد از مشخصههاي هنر اسلامي باشد بي حساب و بدون توجه بوجود نيامده است، بلكه در ضماير مسلمان هنرمند وجود داشته كه متاثر از باورهاي الهياش بوده است و آن ذات وحدت بخش و واحد مطلق را فرياد ميكرده است.حتي با زبان بي زباني.... مشخصه معماري اسلامي چيست؟
«معماري هندو، در عين حال كه خشن و پيچيده است، ساده و غني است، مانند يك كوه مقدس پر از غارهاي مخفي.در حاليكه معماري اسلام متمايل به روشني و وضوح و اعتدال و متانت است.»
«در معماري اسلامي، ماده سنگين و بي شكل، با حكاكي طرحهاي تزئيني و زخرفي و اسليمي و حجاري به اشكال مقرنس و مشبك، سبكي يافته، شبيه اشياء حاكي ماوراء ميشود و بدين وسيله نور بر هزار جهت تابيده و سنگ و گچ را مبدل به يك جواهر قيمتي ميسازد.طاقهاي مسلسل حياط«الحمراء»و برخي مساجد مغرب (مراكش و الجزيره و غيره...) يك احساس آرامش و صفاي كامل ميبخشد و بنظر ميرسد كه آنها از اشعههاي درخشان نور، بافته شده است و در واقع، نور است كه به بلور مبدل شده است. انسان فكر ميكند كه ماده دروني اطاقهاي پيوسته، اصلا سنگ نيست، بلكه نور الهي است و آن عقل خلاق است كه بصورت اسرار آميزي در همه چيز منزل دارد.»
بر چسبي كه بر پيشاني آثار هنري و معماري و صنايع مسلمين مشاهده ميشود، عليرغم اختلاف مناطق و قرون، «اسلام»است و عامل مذهبي، نقشي چشمگير و مؤثر دارد.نقل آيات قرآن و تزئين ديوارهاي مساجد و مساكن خاص و حتي گاهي كاخها و همچنين ترسيم زيباي اسامي مقدس خداوند و اولياء دين و جملاتي از احاديث در بناهاي ديني و مساجد و مدارس، و نيز در جامهها و سلاحها و ظروف و...نمودار اين تاثير گذاري عميق مكتب، در اثر هنري است.
كتيبههاي پيرامون محرابها و ديوارهاي داخلي مساجد، ياد آور-مضامين و مفاهيم نوشتههاست و تداعي كننده جلال خداوند و فيضان قدرت و رحمت و ربوبيت اوست.
در آثار مسلمين، روح توحيد، و انديشه وحدت گرا را به عنوان سرچشمه فياض و الهام بخش هنرمند مسلمان، ميتوان يافت و مشاهده كرد.
همچنانكه قبلا هم اشاره شد، معماري هر قوم، جلوه گاه افكار و عقايد و فرهنگ آنان ميتواند باشد و آثار خلق شده هنري، آميختهاي از فنون گوناگون است و«آئينهاي از طبيعت و علم و اخلاق و تاريخ»است.به نقل يك نويسنده:«روسكين»، كليساي«سنت مارك»و نيز را كتاب معبد، و كاتدرال، «آمي نيس»را تورات سنگي مينامد...مانند آنست كه ما نيز مسجد گوهر شاد را قرآن كاشي بناميم.آري اينها كلمات قصاري هستند كه يك دنيا معني و خاطره تاريخي را تجديد ميكنند...»
در مورد دخالت احساس و ايمان در آفرينشهاي هنري معماري، براي نمونه به مقبره«تاج محل»در هندوستان ميتوان توجه كرد:
«....انواع زيبائيها در اين مقبره گرد آمده است.مثلا يك زيبائي اين بناي عظيم در ظرافتستونها و هلال طاقهاي آنست كه سنگيني و احساس وزن زياد را از بين برده است.آنرا سبك و آسماني نشان ميدهد.ديگر زيبائي خطوط مستقيم يا منحني يا شكسته و يا دندانه دار آنست كه بطرزي هماهنگ تربيتيافته، يعني هر يك، جواب ديگري را ميدهد.زيبائي مرمرهاي صاف و سفيد، لطافت و ريزه كاريهاي بسيار دقيق، كه براي ترسيم و تزئين آثار مذهبي بكار رفته، مانند گوهرهاي درخشاني كه بكار بردهاند، دندانهها و نوارهائي كه از مرمر بيرون آوردهاند، گلهائي كه به تناسب از صدف، از مرجان، از عقيق يماني، از يشم بلغمي، از لعل كبود و از فيروزه خراساني با ظرافتخاصي ساختهاند، نمونههاي بسيار جالب هنري ميباشند.
طراوت باغ و سايه روشن آن، عطر آگيني گلها و گياهاني كه بنا را محصور كرده و بر جلوهاش افزودهاند زيبائي خيره كنندهاي دارد.
نمونههائي از افكار بلند و زيباي اسلامي كه بر روي سنگها حك گشتهاند در هر قسمتي نمايان است.مثلا بر در ورودي پر شكوه آن، چنين نوشته شده است:«پاكدلان ميتوانند به بهشتيزدان در آيند»كه بقول خواجه، بهشت، نه جاي گنهكاران است.و يا بر سنگ مزار شاهزاده خانم كه در نهايتسادگي، فقط يك«الله اكبر»حك شده است، همان تاثرات جاوداني زيبا را ايجاد ميكند كه عبارت از شور انگيزي، عشق، زيبائي مرگ دليرانه، والائي همت و صبر براي فداكاري و وفاداري و تحمل شدائد و كوششهاي طاقت فرسا ب
نیروگاههای خورشیدی به دلایل فنی و نداشتن استهلاک زیاد دارای عمر طولانی می باشند درحالی که عمر نیروگاههای فسیلی بین 15 تا 30 سال محاسبه شده است
عدم احتیاج به متخصص نیروگاههای خورشیدی احتیاج به متخصص عالی ندارد ومی توان آنها را بطور اتوماتیک بکار انداخت، درصورتیکه در نیروگاههای اتمی وجود متخصصین در سطح عالی ضروری بوده و این دستگاهها احتیاج به مراقبتهای دائمی و ویژه دارند.
کاربردهای غیر نیروگاهی از انرژی حرارتی خورشید شامل موارد متعددی می باشد که اهم آنها عبارتند از: آبگرم کن وحمام خورشیدی- سرمایش و گرمایش خورشیدی0آب شیرین کن خورشیدی-خشک کن خورشیدی- اجاق خورشیدی-کوره های خورشیدی و خانه های خورشیدی
الف)آبگرمکن خورشیدی – خشک کن خورشیدی- اجاق خورشیدی وخانه های خورشیدی
الف) آبگرمکن خورشیدی و حمام خورشیدی
تولید آب گرم مصرفی ساختمانها اقتصادی ترین روشهای استفاده از انرژی خورشیدی است. می توان از انرژی حرارتی خورشید جهت تهیه آب گرم بهداشتی درمنازل و امکان عمومی به خصوص در مکانهایی که مشکل سوخت رسانی وجود دارد استفاده کرد چنانچه ظرفیت ایسن سیستم ها افزایش یابد می توان از آنها درحمامهای خورشیدی نیز استفاده نمود.
تاکنون با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران تعداد زیادی آبگرم کن خورشیدی و چندین دستگاه حمام خورشیدی درنقاط مختلف کشور از جمله خراسان،سیستان وبلوچستان ویزد نصب و راه اندازی شده است.
ب) گرمایش وسرمایش ساختمان وتهویه مطبوع خورشیدی
گرمایش وسرمایش ساختمانها با استفاده از انرژی خورشید ، ایده تازه ای بود که در سالهای 1930 مطرح شد و در کمتر از یک دهه به پیشرفتهای قابل توجهی رسید. با افزودن سیستمی معروف به سیستم تبرید جذبی به سیستمهای خورشیدی می توان علاوه برتهیه آب گرم مصرفی وگرمایش از این سیستم ها در فصول گرم برای سرمایش ساختمان نیز استفاده کرد.
پ) آب شیرین کن خورشیدی
هنگامی که حرارت دریافت شده از خورشید با درجه حرارت کم روی آب شوراثر کند تنها آب تبخیر شده و املاح باقی می ماند
سپس با استفاده از روشهای مختلف می توان آب تبخیر شده را تقطیر کرده و به این ترتیب آب شیرین تهیه کرد. با این روش می توان آب بهداشتی مورد نیاز در نقاطی که دسترسی به آب شیرین ندارد مانند جزایر را تامین کرد.
آب شیرین خورشیدی در دو اندازه خانگی وصنعتی ساخته می شود. درنوع صنعتی با حجم بالا می توان برای استفاده شهر ها آب شیرین تولید کرد
ت- خشک کن مواد غذایی برای نگهداری آنها از زمانهای بسیار قدیم مرسوم بوده انسانهای نخستین خشک کردن را یک هنر می دانستند.
خشک کردن عبارت است از گرفتن قسمتی از آب موجود درمواد غذایی و بسیار محصولات که باعث افزایش عمر انباری محصول و جلوگیری از رشد باکتریها می باشد. در خشک کن ها ی خورشیدی به طورمستقیم و یا غیرمستقیم از انرژی خورشیدی جهت خشک نمودن مواد استفاده می شود وهوا نیز به صورت طبیعی یا اجباری جریان یافته وباعث تسریع عمل خشک شدن محصول می گردد. خشک کن های خورشیدی در اندازه های مختلف و برای محصولات و مصارف گوناگون طراحی وساخته می شوند.
ث) اجاقهای خورشیدی
دستگاههای خوراک پز خورشیدی اولین بار بوسیله شخصی بنام نیکلاس ساخته شد. اجاق او شامل یک جعبه عایق بندی شده با صفحه سیاهرنگی بود. قطعات شیشه ای در پوش آنرا تشکیل می داد اشعه خورشید با عبور از میان این شیشه ها وارد جمع شده و بوسیله سطح سیاه جذب می شد. سپس درجه حرارت داخل جعبه را به 88 درجه افزایش می داد. اصول کار اجاق خورشیدی حمع آوری پرتوهای مستقیم خورشید دریک نقطه کانونی وافزایش دما درآن نقطه می باشد. امروزه طرحهای متنوعی از این سیستم ها وجود دارد که این طرحها درمکانهای مختلفی از جمله آفریقای جنوبی آزمایش شده وبه نتایج خوبی نیز رسیده اند.استفاده از این اجاقها به ویژه درمناطق شرقی کشور ایران که با مشکل کمبود سوخت مواجه می باشند بسیار مفید خواهند بود.
ج) کوره خورشیدی
درقرن هجدهم نوتورا اولین کوره خورشیدی را در فرانسه ساخت وبوسیله آن یک تکه چوبی را درفاصله 60 متری آتش زد.
بسمر پدر فولاد جهان نیز حرارت مورد نیاز کوره خود را از انرژی خورشیدی تامین می کرد. متداولترین سیستم یک کوره خورشیدی متشکل از دو آینه یکی تخت ودیگری کروی می باشد. نور خورشید به آینه تخت رسیده وتوسط این آینه به آینه کروی باز تاییده می شود. طبق قوانین اپتیک هر گاه دسته پرتوی موازی محور آینه با آن برخورد نماید. در محل کانون متمرکز می شوند. به این ترتیب انرژی حرارتی گسترده خورشید در یک نقطه جمع می شود که این نقطه به دماهای بالایی می رسد. امروزه پروژه های متعددی درزمینه کوره های خورشید درسراسر جهان درحال طراحی و اجرا می باشد.
چ- خانه های خورشیدی
ایرانیان باستان از انرژی خورشیدی برای کاهش مصرف چوب در گرم کردن خانه های خود درزمستان استفاده می کردند. آنان ساختمانها را به ترتیبی بنا می کردند که درزمستان نور خورشید به داخل اتاقهای نشیمن می تابید ولی در روزهای گرم تابستان فضای اتاق درسایه قرار داشت.
در اغلب فرهنگهای دیگر دنیا نیز می توان نمونه هایی از این قبیل طرحها را مشاهده نمود. درسالهای بین دو جنگ جهانی در اروپا وایالات متحده طرحهای فراوانی در زمینه خانه های خورشیدی مطرح و آزمایش شد.
از آن زمان به بعد تحول خاصی در این زمینه صورت نگرفت.حدود چند سالی است که معماران بطور جدی ساخت خانه های خورشیدی را آغاز کرده اند وبه دنبال تحول و پیشرفت این تکنولوژی به نتایج مفیدی نیز دست یافته اند. مثلاً در ایالات متحده در سال 1890 به تنهایی حدود 10 تا 20 هزار خانه خورشیدی ساخته شده است. در این گونه خانه ها سعی می شود از انرژی خورشید برای روشنایی- تهیه آب گرم بهداشتی- سرمایش و گرمایش ساختمان استفاده شود و با بکاربردن مصالح ساختمانی مفید از اتلاف گرما وانرژی جلوگیری شود.
در ایران نیز پروژه ساخت اولین ساختمان خورشیدی واقع درضلع شمالی دانشگاه علم وصنعت وبه منظور مطالعه و پژوهش در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی و امکان بررسی روشهای استفاده از انواع انرژیهای تجدید پذیر به ویژه انرژی خورشیدی اجرا گردیده است.
سیستمهای فتولتائیک
به پدیده ای که در اثر تابش نور بدون استفاده از مکانیزم های محرک ، الکتریسیته تولید کند پدیده فتوولتائیک و به هر سیستمی که از این پدیده استفاده کند سیستم فتوولتائیک گویند. سیستم های فتوولتائیک یکی از پر مصرف ترین کاربرد انرژی های نو می باشند و تا کنون سیستم های گوناگونی با ظرفیت های مختلف (5/0 وات تا چند مگا وات) در سراسر جهان نصب و راه اندازی شده است و با توجه به قابلیت اطمینان و عملکرد این سیستم ها هر روزه بر تعداد متقاضیان آنها افزوده میشود.ازسوی وموازی کردن سلولهای آفتابی میتوان به جریان وولتاژ قابل قبولی دست یافت. در نتیجه به یک مجموعه از سلولهای سری و موازی شده پنل (Panel) فتوولتائیک میگویند.امروزه اینگونه سلولها عموماًٌ از ماده سیلیسیوم تهیه میشود و سیلیسیوم مورد نیاز از سن و ماسه تهیه میشود که در مناطق کویری کشور ، به فراوانی یافت می گردد.
بنابراین از نظر تامین ماده اولیه این سلولها هیچگونه کمبودی در ایران وجود ندارد.
سیستمهای فتوولتائیک را میتوان بهطور کلی به سه بخش اصلی تقسیم نمود که بطور خلاصه به توضیح آنها می پردازیم
1-پنلهای خورشیدی:
این بخش ر واقع مبدل انرژی تابشس خورشید به انرژی الکتریکی بدون واسطه مکانیکی میباشد. لازم به ذکر است ، جریان و ولتاژ خروجی از این پنلها DC (مستقیم) می باشد.
2-تولید توان مطلوب یا بخش کنترل:
این بخش درواقع کلیه مشخصات سیستم را کنترل کرده و توان ورودی پنلها را طبق طراحی انجام شده و نیاز مصرف کننده به بار یا باتری تزریق یا کنترل میکند. لازم بذکر است که در این بخش مشخصات و عناصر تشکیل دهنده با توجه به نیازهای بار الکتریکی ومصرف کننده و نیز شرایط آب و هوایی محلی تغییر میکند.
3- مصرف کننده یا بار الکتریکی:
با توجه به خروجی DC پنلهای فتولتائیک ، مصرف کننده میتواند دو نوع DC یا AC باشد ، همچنین با آرایشهای مختلف پنلهای فتوولتائیک میتوان نیاز مصرف کنندگان مختلف رابا توانهای متفاوت تامین نمود.
با توجه به کاهش روز افزون ذخایر سوخت فسیلی و خطرات ناشی از بکارگیری نیروگاههای اتمی ، گمان قوی وجود دارد که در آینده ای نه چندان دور سلولهای خورشیدی با تبدیل مستقیم انرژی خورشیدی به انرژی برق بعنوان جایگزین مناسب و بی خطر برای سوخت فسیلی و نیروگاههای اتمی توسط بشر به کار گرفته شود.
الف- مصارف فضانوردی و تامین انرژی مورد نیاز ماهواره ها جهت ارسال پیام
ب- روشنایی خورشیدی:
در حال حاضر روشنایی خورشیدی بالاترین میزان کاربرد سیستم های فتوولتائیک را در سراسر جهان دارد و سالانه دهها هزار نمونه از این سیستم در سراسر جهان نصب و راه اندازی می گردد ،مانند تامین برق جاده ها و تونلها بخصوص درمناطقی که به شبکه برق دسترسی ندارند ، تامین برق پاسگاههای مرزی که دور از شبکه برق هستند ، تامین برق مناطق شکاربانی و مناطق حفاظت شده نظیر جزیره های دورافتاده که جنبه نظامی دارند.
پ- سیستم تغذیه کننده یک واحد مسکونی:
انرژی مورد نیاز کلیه لوازم برقی منازل (شهری و روستایی) و مراکز تجاری را می توان با استفاده از پنلهای فتوولتائیک و سیستم های ذخیره کننده و کنترل نسبتاً ساده ، تامین نمود.
ت- سیستم پمپاژ خورشیدی:
سیستم پمپاژ خورشیدی:
سیستم پمپهای فتولتائیک قابلیت استحصال آب از چاهها ، قنوات ، چشمه ها ، رود خانه ها و ...را جهت مصارف عمومی دارا می باشد.
ث- سیستم تغذیه کننده ایستگاههای مخابراتی و زلزله نگاری:
اغلب ایستگاههای مخابراتی و یا زلزله نگاری درمکانهای فاقد شبکه سراسری و صعب العبور و یا در محلی که احداث پست فشار قوی به فشار ضعیف و تامین توان الکتریکی ایستگاه مذکور صرفه اقتصادی و حفاظت الکتریکی ندارد نصب شده اند.
ج- ماشین حساب ،ساعت ، رادیو ، ضبط صوت و وسایل بازی کودکانه یا هر نوع وسیله ای که تاکنون با باتری خشک کار می کرده است یکی دیگر از کابردهای این سیستم می باشد.
مثلاً کشور ژاپن در سال 1983 حدود 30 میلیون ماشین حساب خورشیدی تولید کرده است که سلولهای خورشیدی بکار رفته در آنها مساحتی حدود 000/20 متر مربع و توان الکتریکی معادل 500 کیلو وات داشته اند.
چ- نیروگاههای فتوولتائیک
همزمان با استفاده از سیستم های فتولتائیک در بخش انرژی الکتریکی مورد نیاز ساختمانها اطلاعات وتجربیات کافی جهت احداث واحدهای بزرگتر حاصل گردید و هم اکنون در بسیاری ازکشورهای جهان نیروگاه فتوولتائیک درواحدهای کوچک و بزرگ و به صورت اتصال به شبکه و یا مستقل از شبکه نصب و. راه اندازی شده است ولی این تاسیسات دارای هزینه ساخت ،راه اندازی و نگهداری می باشند که فعلاً مقرون به صرفه اقتصادی نیست.
ح- یخچالهای خورشیدی :
ازیخچالهای خورشیدی جهت سرویس دهی و ارائه خدمات بهداشتی و تغذیه ای در مناطق دور افتاده وصعب العبور استفاده می گردد. عملکرد مناسب یخچالهای خورشیدی تا حدی بوده است که در طی 5 سال گذشته بیش از 10000 یخچال خورشیدی برای کاربردهای بهداشتی و درمانی در سراسر آفریقا راه اندازی شده است.
خ- سیستم تغذیه کننده پرتابل یا قابل حمل
قابل حمل و نقل و سهولت در نصب و راه اندازی از جمله مزایای این سیستمها می باشد. بازده توان این سیستم ها از 100 وات الی یک کیلووات تعریف شده است. از جمله کاربردهای آن می توان به تامین برق اضطراری در مواقع بروز حوادث غیر متر قبه، سیستم تغذیه کننده یک چادر عشایری و کمپ های جنگلی اشاره نمود.
قبل از امتحانات:
1- از همين الان وقت خود را با برنامه امتحانات تنظيم كنيد.
2-تسليم بي ميلي خود به مطالعه يك درس خاص يا دروس نشويد. كه به مرور به درس و مطالعه علاقه مند مي شويد.
3- دقت در كيفيت مرور درس ارزشمند است نه مدت و مقدار خواندن آن.
4-تهيه سؤالات امتحاني سال هاي قبل و پاسخ به آنها.
5- تهيه سؤالات كوتاه و دقيق در حين مطالعه.
6- پيداكردن سؤالاتي كه پاسخ آن را نمي دانيدو چاره انديشي براي آنها.
7- تهيه خلاصه و چكيده اي از مطالب مطالعه شده.
8- در حين خواندن فعالانه به (خلاصه برداري- تهيه سؤال- سازمان دادن) بپردازيد.
9- چندباره يك مطلب را مرور كنيد.
10- سازمان دهي و مرور مطالب هنگام نزديك شدن به امتحانات.
11-با توجه به برنامه امتحاني ، درس هايي كه زمان كمي دارند را قبلاً فكري برايشان بكنيد.(برنامه ريزي)
12-كنترل دفاتر- جزوات و در صورت نياز كامل كردن آنها.
13- فعال بودن در آخرين جلسات كلاس درس و دقت نظر در مباحث مهم مطرحي از سوي دبيران.
14- بارم بندي فصول و نوع سؤالات را از دبيران بخواهيد.
15- شب هاي امتحان به اندازه كافي استراحت كنيد.
16- هميشه و خصوصاً در ايام امتحانات در حفظ سلامت جسماني خودكوشا باشيد.
17- سعي كنيد محيطي آرام به دور از تشنج و درگيري براي خود و خانواده و دوستانتان فراهم كنيد.
18- سعي كنيد با لباس كافي و مناسب سر جلسه حاضر شويد: گرسنه سرجلسه حاضر نشويد.
19-از خودگويي منفي بپرهيزيد.( نگوييد نمي توانم از عهده امتحان برآيم – كار سختي است و.........)
20- ياد خدا آرام بخش دلهاست. با وضو در جلسه حضوريابيد و به خدا توكل داشته باشيد.
زمان امتحان:
1-كنترل برگه سؤال
2-ثبت مشخصات كامل
3- با قرائت سوره اي از قرآن و ذكر دعا به آرامش و موفقيت خود بيفزاييد.
4- خودگويي مثبت داشته باشيد، مثلاً خيلي راحتم، آماده ام امتحانم را به خوبي بدهم، من مي توانم و اين كار بسيار ساده است.
5- شروع امتحان با پاسخ به يك سؤال خوب.
6- بي اعتنايي و بي توجهي به اطرافيان سر جلسه و با روشي معقول و منطقي به پاسخ گويي بپردازيد.
7- اگر اتفاق خاصي در جلسه افتاد به آن توجه نكنيد.
8- سؤال را به دقت بخوانيد و درك كنيد و در هنگام پاسخ دادن يك بار ديگر سؤال را بخوانيد.
9- دقت كنيد كه پاسخ ها مربوط به سؤال باشند و به كلمات كليدي سؤال ها (نه- هميشه – هرگز- هيچ وقت – چطور- چرا – چه وقت – چه چيز و.......) توجه نماييد.
10- در يادآوري مطالب فراموش شده به ذهن فشار نياوريد. به سؤالات ديگر بپردازيد و بعد از يك يا دو سؤال يا در پايان به آن بپردازيد.
11- در حين پاسخ به سؤالات عددي و مساله اي مراحل عمليات آن را بنويسيد كه راه حلها نيز نمره دارند.
12- در حين پاسخ به سؤالات جملات ساده ، كوتاه ، و خوانا بكار ببريد كه باعث تقويت روحيه دبيران مي شود.
13- دقت در نظم و ترتيب و مشخص بودن پايان و آغاز سؤالات داشته كه در نمره دهي دبيران تاثير مثبتي دارد.
14- هر چند وقت يك دقيقه به ذهن استراحت بدهيد .
15- تحت تاثير ديگران قرار نگيريد و جلسه را زود ترك نكنيد.
16- پاسخ هاي خود را به دقت مرور كنيد، اشتباهات را تصحيح نماييد. (اضافه نمودن مطالب مهم- اصلاح نكات دستوري و معنايي)
17- سراغ پاسخ سؤالات ناتمام برويد و پاسخ را كامل كنيد.
18- تا اتمام زمان تعيين شده جلسه را ترك نكنيد.ممكن است نكته اي به ذهن بيايد و پاسخ هايتان را كامل كنيد.
پس از امتحان:
1- سعي كنيد بپذيريد جلسه امتحان گذشت و كاري از شما ساخته نيست كه آرامش را به دنبال دارد.
2- وقت و انرژي خود را بيهوده صرف (غصه خوردن –عزا گرفتن و....)نكنيد.
3- با آرامش خاصي به مطالعه و مرور امتحان بعدي بپردازيد.
4- كتاب ها و مطالب امتحان بعدي را آماده ، مرتب و نظم دهيد.
5- از افرادي كه در مورد امتحانات قبلي صحبت مي كنند دوري كنيد.
6- پس از هر امتحان ، تاريخ آزمون بعدي را به دقت با برنامه امتحانات كنترل كنيد.
7- عدم موفقيت در يك امتحان به معناي شكست در همه امتحانات نيست ، پس سعي كنيد آن فراموش كنيد و خودتان براي امتحان بعدي آماده كنيد.
موفق و پيروز باشيد.
تمركز فكري بهتر با غذاها
متخصصان تغذيه معتقدند كه تركيبي از غذاها مثل ميوه جاتو سبزي جات ، غلات و ديگر مواد غذايي در كل ، سبب بهبود سلامت جسم و ذهن مي شود و اگر فردي برنامه غذايي سالمي داشته باشد، كل فعاليت هاي جسمي و ذهني او در حد مطلوب و مورد نظر قرار مي گيرد . در بدن كربوهيدراتها (قند) به گلوكز تبديل مي شود اين كار حداقل 3 تا 4 ساعت طول مي كشد ، در حالي كه تجزيه پروتئين ها حداقل به 4 ساعت زمان نياز دارد . بنابراين نمي توان گفتكه ماده اي غذايي اثر معجزه آسايي در حافظه دارد.عامل ديگري كه ممكن است در تمركز ذهن افراد اثر داشته باشد پرخوري يا كم خوري است. اگر فردي قبل از انجام دادن كار مهمي پرخوري كند، احساس خواب آلودگي مي كند ، زيرا گردش خون از مغز به سمت معده منحرف مي شود تا عمل هضم غذا به بهترين نحو صورت گيرد.همچنين ، افرادي كه كالري كافي دريافت نمي كنند و از وعده غذايي خود صرف نظر مي كنند يا برنامه هاي سخت غذايي دارند تمركز خوبي ندارند و حواس آنها براحتي پرت مي شود. تحقيقات نشان داده است دانش آموزاني كه صبحانه مي خورند ، نسبت به همكلاسيهاي خود كه صبحانه نمي خورند ، حافظه كوتاه مدت بهتري دارند. در ضمن دانش آموزاني كه صبحانه هاي پركالري مي خورند( مثل كيك ، شكلات ، شيريني و.....) تمركز حواس خوبي ندارند. برنامه هاي غذايي پرچرب نيز در آگاهي و تمركز ، اثر منفي دارد به طوري كه حافظه و يادگيري را تضعيف مي كند. پس نمي توان از افرادي كه غذاهاي پرچرب مي خورند انتظار هوش آنچناني داشت.
مكمل
قفسه هاي مغازه ها يا داروخانه ها، پر از قرص ها و شربت ها و مكمل هاي ويتامين و املاح و موادگياهي است كه روي همه آنها نوشته شده است كه از نظر جسمي و ذهني سبب تقويت شما مي شود . اما وقتي مقدار زيادي از اين مواد در غذاهاي طبيعي وجود دارد چرا به سراغ قرص هاي آنها برويم؟
ويتامين (ث) را به راحتي در مركبات مي توان يافت . بتاكاروتن در هويج قفسه هاي مغازه ها يا داروخانه ها ، پر از قرص ها و شربت ها و مكمل هاي ويتامين و اسفناج و ديگر سبزيجات برگدار سبز وجود دارد.قرصهاي ويتاميني و مكمل ، موارد مصرف خاصي دارد و هيچ وقت نمي تواند جاي مواد غذايي را بگيرد. به تازگي ، مطرح شده است كه مواد غذايي حاوي اسيدهاي چرب امگا 3 (ماهي) و ين پوستين كه در نوعي گياه وجود دارد يا كولين (ماده مغذي اصلي موجود در لسيتين) اثر خاصي دارد.و در سلامت ذهن تاثيرات مثبتي دارد و محققان در تلاشند كه تركيبي از اين مواد را در اختيار افراد بگذارند تا قدرت حافظه آنها تقويت شود.
براي روزي بزرگ آماده شويد
فكر نكنيد كه اگر غذاهاي خاصي مصرف كنيد ، تمركز و حافظه شما قدرت شگرفي پيدا مي كند.
اگر امتحان يا مصاحبه اي در پيش داريد و دوست داريد حافظه و تمركز شما قدرت خوبي داشته باشد اين نكات را به خاطر بسپاريد:
- كارهاي لازم براي آمادگي خود را از قبل انجام دهيد ، سر فرصت و بدون عجله
- شب قبل خوب بخوابيد
- ورزش را در برنامه زندگي خود به طور منظم در نظر بگيريد .
- برنامه غذايي متعادل و حاوي تمامي گروه هاي غذايي مصرف كنيد.
- به هيچ وجه از ماده غذايي خاصي به منظور تقويت حافظه استفاده نكنيد. چون ممكن است وضعيت شمارا بدتر كند.
:
استاندارد IEEE برای شبکه های بی سیم WIMAX مفهوم یک ایستگاه مخابراتی را معرفی می کند تا منقطه سرویس برد فرستنده را افزایش و هزینه های اجرا و پیاده سازی شبکه را کاهش دهد دراین مقاله ما یک برنامه و جدول زمان بندی موثر را برای شبکه های IEEE پیشنهاد می کند که تعداد ارتباطات که در یک بازه زمانی مشخص برنامه ریزی شده اند را به حداکثر می رساند این جدول پیشنهادی ارتباطات را براساس ارجحیت شان زمان بندی می کند و که توسط ملزومات کیفیت سرویس ارتباط مشخص می شود یک ارتباط انتخابی ممکن است در بازه زمانی رایج برنامه ریزی شود البته اگر هیچ تداخلی با ارتباط های برنامه ریزی شده قبلی نداشته باشد . الگوریتم پیشنهادی ما در این مقاله برنامه ریزی ارتباطات با تقدم و ارجحیت پایین تر را درنظر می گیرد حتی اگر هر ارتباط با ارجحیت بیشتر به علت تداخل برنامه ریزی نشده باشد بنابراین ، تاخیر برای ارتباط هایی با ارجحیت پایین تر بدون افزایش زمان تاخیر برای ارتباط های با ارجحیت بالاتر کاهش می یابد علاوه بر این الگوریتم پیشنهادی مذکور به کارگیری قالب و چهارچوب زمانی بیشتر و خروجی سیستم بیشتر با کاهش طول جدول زمان بندی دست یافت .1-معرفی : شبکه ی بی سیم به عنوان شبکه های جایگزین ارزان تر و از نظر زمان به صرفه تر نسبت به شبکه های سیمی سنتی مطرح می شود . برخی کشورهای درحال توسعه و جوامع غیر متمدن اغلب فاقد زیر ساخت های لازم برای شبکه های سیمی هستند . به منظور پاسخگویی به حجم عظیم تقاضاها برای سرویس بی سیم ، دسترسی امواج رادیویی چند کاربری جهانی (Wimax) میزان انتقال داده از تا بیش از وبا مجرای سیگنال و شبکه های چند گانه فراهم می کند شبکه های اصلی Wimax شامل یک ایستگاه اصلی (BS)و چندین ایستگاه مشترک (SSs) است معمولا یک BS به چندین SSs در محدوده انتقال داده خودش سرویس ارائه می کند به دلیل طیف انتقال داده محدود یک BS تعدادی از SSs می تواند با یک BS محدود سرویس دهی می شوند علاوه براین سیگنال ها بین BSو SSs ممکن است با وجود ساختمان در دنیای بیرونی مسدود شود یکی از راه حل های این مشکل ، اجرا و اعمال BS های جدید در منطقه سرویس است اما هزینه ی این طرح بسیار بالا است IEEE مفهوهی از ایستگاه مخابراتی RS را مطرح می کند که ترافیک بین BSو SSs تقویت و پخش مجدد کرده و هزینه اجرای آن RS نسبت به BS به طور قابل توجهی کمتر می باشد معماری IEEE در شکل 1 نشان می دهد که WIMAX از دسترسی چند گانه فرکانس قائم DFDMA بهره می گیرد که توانایی شکاف داده به تعدادی زیادی داده منطقی دارد تا به میزان بالاتری دست یابد .
همان طور که در شکل 2 نشان داده شده است ساختار کلی DFDMA شامل نقشه ارتباط پایین DL و ارتباط بالا UL می باشد شکاف انتقال ارسال دریافت TTG و شکاف دریافت ارسال RTG به دستگاه های بی سیم زمان می دهد تا از یک حالت انتقال داده به حالت دریافت یا بالعکس آن تغییر حالت دهند مقدمه ابتدای چارچوب زیر DL، ایستگاه ها را در شبکه برای ارسال داده بیشتر هماهنگ و همزمان می کند قسمت فوقانی کنترل چارچوب FCH از مقدمه پیروی می کند که معمولا بااستفاده از میزان مرحله تغییر کلیه مربع سازی QPSK از 2/1 با 4 مرحله تکرار ارسال می شود تا این اطمینان حاصل شود که تمام ایستگاه ها FCH را دریافت کردند نقشه ارتباط بالا و ارتباط پایین به منابع تخصیص یافته به تقاضا ارتباط بالا و پایین مکاتبه و انتقال داده می کند داده های ارسال دریافت به ترتیب با نظم خاصی در نقشه DL/VL مشخص شده اند یک نقشه DL/VL شامل تعداد زیادی عناصر و اجزای اطلاعاتی است که اطلاعاتی نظیر آغاز ارسال داده برای ارتباط بین BS وSSs را فراهم می کند هر SS دارای یک شناسه ارتباطی منحصر بفرد CID در نقشه است تا آن را از سایر SS ها متمایز سازد .
اما ، طرح و برنامه MAP استانداردهای قدیمی ناکارآمد است وقتی برای استانداردهای 802.16j بکار گرفته شده زیرا استاندارد قدیمی فقط یک ایستگاه اجازه ارسال داده را در بازده زمانی خاصی می دهد وقتی یک مرکز انتقال داده انجام می دهد سایر ایستگاه ها باید در حالت ایستاوبی بار در طول مدت زمان مشخص قرار گیرد .
به منظور ارتقای بکارگیری منبع رادیویی در شبکه IEEE برخی از برنامه های زمان بندی مطرح می شوند که به ایستگاه های بیشتر از یک مرکز اجازه می دهند تا به طور همزمان انتقال اطلاعات داشته باشند بااین حال این برنامه ها همچنان برای به حداکثر رساندن استفاده منابع رادیویی شبکه IEEE ناتوان و ناکارآمد هستند ازاین رو ما یک برنامه زمان بندی را پیشنهاد داریم که از تمام ظرفیت های بالقوه سیستم راچند هاپ را در شبکه IEEE با حداکثر سازی استفاده منابع رادیویی را اعمال می کند بقیه مطالب این مقاله به شرح زیر است : بخش 2 به معرفی برخی اقدامات مرتبط می پردازد تعریف و تشریح جدول زمان بندی استفاده مجدد از منبع پیشنهادی در بخش 3 ارائه شده است .نتایج فرایند شبیه سازی طرح در بخش 4 ارائه شده و بخش 5 نتیجه گیری این مقاله اختصاص یافته است .
2-فعالیت های مربوط : متحققان مختلف تمام تلاش و مطالعات خود را وقف ارتقای عملکرد شبکه های IEEE نموده اند برخی از اسناد و نوشته های محققان ساختار و چارچوب های اصلی و الگوریتم زمان بندی برای شبکه های چند IEEE,hop پیشنهاد دارد در حالیکه سایر محققان توجه خود را بر اجرای گره های در منطقه سرویس متمرکز می کنند تا پوشش شبکه را گسترش دهند و ظرفیت شبکه را ارتقاء می دهد در نظریه Lin یک الگوریتم ابتکاری برای گره رله و مکان قرارگیری آن تحت فرضیه حالت دو رله ای در شبکه IEEE با ترافیک توزیع یافته یکنواخت مطرح شد در نظریه Lu,Liao آنها یک فرمول برنامه ریزی خطی یکپارچه را ILP برای اتصال اجرای RS,BS تحت شرایط بودجه ای و پوشش محدود برای شبکه های چند IEEE hop ارائه دادند آنها یک جدول زمان بندی دو مرحله ای شبکه را پیشنهاد می کنند که هم ارتقای ظرفیت و هم زمان باقی مانده کاربر در نظر می گیرد دراین اقدام مطالعات Li,Jin یک الگوریتم انتخابی hop بر پایه QOS را پیشنهاد می کند که عملکرد سیستم را با توجه به میزان سیگنال نویز و نهفتگی آن ارتقا می دهد زیر ساخت های شبکه IEEE براساس نظریه TAB طراحی شد آنها یک چارچوب ساده براساس ساختار چارچوب IEEE کنونی پیشنهاد می شود و که اجزای عملیات چند hop را ممکن می سازد و در حالیکه همچنان سازگاری وارونه خود را با ایستگاه های بسیار حفظ کرده است .
این زیر ساختا متشکل از یک منطقه دسترسی و منطقه رله می باشد منطقه دسترسی برای انتقال داده ها بین RS,SS استفاده می شود منطقه رله برای انتقال داده بین BS,RS استفاده می شود با زمان بندی انواع گوناگون انتقال داده در مناطق مختلف استفاده مجدد فرکانس قابل دست یابی خواهد بود در نظریه TAO تراکم و پیوستگی در شبکه IEEE معرفی و مطرح شد تمامی بسته ها که در سرتاسر همان RS رله گذاری شده بودند جمع آوری شده بودند و به طور همزمان انتقال می یابد پس از دریافت بسته های RS مقصدهایشان راشناسایی می کند و آنها را به مقصد صحیح توزیع می کند یک عنصر جدید به زیر ساخت شبکه افزوده شده و تا تشخیص دهد که آیا ارتباط متراکم شده است یا نه ؟
تعداد زیادی جدول زمان بندی برای شبکه IEEE پیشنهاد کرده است در نظریه LIN زمان بندی منبع بر محل و مکان قرار گیری شبکه توجه و تمرکز دارد که هم BSو RS با آنتن های جهت دار مجهز شده اند .
خروجی سیستم می تواند بوسیله از استفاده از آنت های جهت دار به طور قابل توجهی افزایش یابد، اما هزینه اجرای این طرح نیز با این ؟؟ می یابد. در NIE، آنها یک راهکار اختصاص پهنای باند برای شمارش سیستم ها در شبکه IEEE پیشنهاد دارند. این روش با الگوی ترافیک به منظور فراهم کردن پهنای باند مفید در طول ارتبط توزیع و دسترس سازگار و منطق بود. همچنین، درخواست پهنای باند SSها در RS جمع شده بود تا پهنای باند را ذخیره کند. با این حال، این روش برای لحاظ کردن آن در تخصیص پهنای باند برای عدم شمارش سرویس ها در شبکه IEEE نا موفق بود. یک اقدام مطالعاتی توسط BYAN و WAN، یک ساختار زمان بندی بر اساس QOS افزایشی را برای شبکه IEEE پیشنهاد شد تا تقاضای QOS کاربردهای مختلف را تضمین کند. در ISMAEL، آنها یک جدول زمان بندی برای شبکه های چند HOP توزیع کننده پیشنهاد دارند که تاخیر درخواست پهنای باند تبعی و وابسته خودش را با استفاده از الگوریتم پیش بینی خاکستری ارزیابی می کند و پهنای باند را بر اساس آن اختصاص می دهد. بنابراین، مجموع فرایند در خواست پهنای باند استاندارد حذف می شود.
WANGو ؟؟ یک جدول زمان بندی برای ترافیک ارتباط بالا و ارتباط پایین با استفاده از نظریه کنترل پیشنهاد دارند که در RSها اجرا می شود تا کنترل جریان سرتاسر مطلوب و کنترل تجمع را در دو شبکهIEEE دست یابد. یک الگوریتم زمان بندی کننده برای شبکه IEEE که محدوده منطقه دسترسی و منطقه توزیع را به طور مناسب بر اساس درخواست ترافیک و شرایط ارتباط مطرح شده در GHOSH انتخاب می کند.
در LZUMIKAWA، یک رویکرد ترکیبی MAP برای زمان بندی شبکه های چند HOPرا پیشنهاد داد. همانطور که در شکل 4 نشان داده شده است، رویکرد مذکور یک عنصر خاتم دهنده(ET) را برای هر MAPIE پیوست می کند تا آن ارتباطات را که بیش از یک وقفه زمانی برای فرایند انتقال داده نیاز دارند را بشکافد. برای مثال، اگر ارتباطی به هر وقفه زمانی پشت سرهم برای انتقال داده قبلی نیاز داشته باشد بااستفاده از عنصر ET اکنون می توان ارتباط را به دو وقفه زمانی مجزا تجزیه کرد و همچنین این اجازه داده می شود که به طور همزمان بیش از دو ارتباط برای انتقال داده انجام گیرد و اما زمان بندی ارتباط با ارجحیت پایین تر از زمانیکه ارتباط با تقدم بالاتر بوسیله سایر ارتباط زمان بندی شده تداخل پیدا می کند را در نظر نمی گیرد .
پس به عنوان نتیجه گیری باید در نظر داشت که ممکن است ارتباط با QOS پایین تر منجر به تاخیر زیاد شود اگر ارتباط با QOS بالاتر بازه های زمانی بیشتری را به خود اختصاص دهد
3. زمان بندی استفاده مجدد از منبع: در این بخش، چگونگی عملکرد اگوریتم پیشنهادی برای ارتقاء کارایی شبکه های IEEE شرح داده خواهد شد. همانطور که در LZUMIKAWA مطرح شد، فرض می کنیم که یک BS تمام فرایند های ارسال و مخابره اطلاعات را برای SSها شامل ؟ که تحت RSها هستند را مرتبت و سازماندهی می کنن. در ابتدای امر، یک جدول مدیریت سس توسط BS ایجاد می شود تا مراکز مداخله کننده احتمالی را برای هم فرآیند های ارتباط طبقه بندی نماید. هر SS در شبکه، فهرستی از مراکز تداخل را به BS بوسیله بسته تنظیم تقاظا (RNG-REQ) انتقال می دهد. یک BS این اطلاعات را در جدول مدیریت SS ثبت و ذخیره می کند. جدول مدیریت SS همچنین حاوی شماره شناسایی SS و نقطه اتصال می باشد. در حالی که زمان بندی فرآیند های انتقال برای SS هاصورت می گیرد، BS با اشاره به این جدول قصد دارد تا مانع ایجاد تداخل و نویز بین فرایند انتقال ارتباطی در مدت زمان یکسان شود.
شکل 4 مثالی از وضعیت مکانی شبکه IEEE را نشان می دهد که متشکل از یک BS،چهارRS وچهار SS است و شکل 4(B)، جدول مدیریت Ss برای شبکه مذکور را ؟ کرده است. با توجه به جول مدیریت ss، یک bs قادر است تا انتقال های تداخلی را شناسایی کرده و از زمان بندی آنها در یک بازه زمانی مشابهه جلوگیری نماید. برای مثال، وقتی یک فرایند انتقال داده از bs به 3ss در بازه زمانی خاص برنامه ریزی شود، فرایند انتقال از 1RS نمی تواند در همان بازه زمانی برنامه ریزی شود زیرا تداخل احتمالی در 3SS وجود دارد، این مساله می تواند بدین دلیل اتفاق افتد که یک فرایند انتقال از 3SS در محدوده انتقال داده BS و 1RS اتفاق می افتد و لذا انتقال همزمان از BS و 3SS ممکن است در 3SS دریافت کننده تداخل ایجاد نماید. یک BS بررسی می کند که اگر ارتباط مقصد با ارتباط برنامه ریزی شده قبلی تداخل داشته باشد که این کار را با بررسی جدول مدیریت SS انجام می دهد. اگر هیچ تداخلی وجود نداشته باشد آنگاه ارتباط هدف را می توان در همان بازه زمانی برنامه ریزی کرد، در غیر این صورت نمی شود آن را در همان زمان زمان بندی کرد. حداکثر تعداد ورودی در جدول مدیریت SS می تواند با تعداد جفت های ارسال کننده دریافت کننده در شبکه برابر باشد.
الگوریتم زمان بندی استفاده مجدد از منبع پیشنهادی ما (RRS) در شکل 5 ارائه شده است.
مجموعه ارتباط فعال، مجموعه ای از ارتباط هاست برای تمامی بسته هایی است که برای نقطه مقابلشان در SS قابل دسترس نیستند. C1 مجموعه ای از ارتباط فعال برای BS است که BS بعنوان یک فرستنده عمل می کند در حالیکه C2 مجموعه ارتباط فعال است که فرستنده اش می تواند هر RS باشد.
تابع بررسی "بررسی-تداخل" از جدول مدیریت SS برای بررسی اختلالات احتمالی بین ارتباط تازه زمان بندی شود و ارتباط هدف استفاده می کنند. در هر بازه زمانی، در ابتدا الگوریتم مذکور ارجع ترین ارتباط را از مجموعه C1 زمان بندی می کند. ؟ و تقدم یک ارتباط بوسیله مقتضیات QOS آن مشخص می شود. پس اززمان بندی ارجع ترین ارتباط ، آنگاه ارجع ترین ارتباط از C2 به عنوان ارتباط هدف انتخاب می شود و با استفاده از جدول مدیریتSS اختلالات احتمالی بین ارتباط هدف و ارتباط تازه زمان بندی شود کنترل و بررسی می شود. اگر هیچ تداخلی و اختلالی بین ارتباط هدف و ارتباط تازه زمان بندی شده وجود نداشته باشد، آنگاه ارتباط هدف می تواند در همان بازه زمانی زمان بندی شود. از سوی دیگر، اگر تداخل بین ارتباط هدف و ارتباط زمانبندی شده وجود داشته شده باشدف آنگاه ارتباط هدف را نمی توان در همان بازه زمانی کنونی زمان بندی کرد.
در هر دو صورت، ارتباط هدف از مجموعه c2 حذف شده و ارتباط ارجع بعدی در c2 بعنوان ارتباط هدف انتخاب می شود. این فرایند تکرار می شود تا زمانی که هیچ ارتباطی در c2 باقی نماند. این فرایند تکرار می شود تا هنگامی که تمامی بسته ها برای مقصدشان قابل دسترس باشد. شبکه های ieee چهار سرویس زمان بندی کننده مختلف را تعیین می کنند تا نیاز QOS برنامه های کاربردی چند رسانه را پاسخ دهد (برطرف سازد): سرویس کمک ناخواسته (VGS)، سرویس شمارش زمان واقعی (RTPS)، سرویس شمار زمان غیر واقعی (NRTPS) و بهترین تلاش (BE). ؟ QOS یک ارتباط بر اساس سرویس های زمان بندی مختلف می باشد.
اکنون الگوریتم زمان بندی استفاده مجدد از منبع پیشنهادی را با ارائه یک مثال در شکل 4 نشان خواهیم داد. در این مثال، 4ارتباط وجود دارد و ترتیب اولویت و تقدم آنها از BS – RS1 – SS1 > BS – RS2 – SS2 > BS – RS3 – RS4 – SS4 > BS – SS3 می باشد. همان طور که پیش از این بیان شده، برای هر بازه زمانی الگوریتم مذکور در ابتدا ارجع ترین انتقال داده ؟ BS را زمان بندی می کند. برای بازه زمانی T1 مجموعه ارتباط C2 خالی خواهد شد و C1 چهار ارتباط فعال خواهد داشت، از این رو فقط یک ارتباط BS-BS1 که اولویت بالاتری دارد، زمان بندی می شود. در بازه زمانی T2، ارتباط RS1-SS1 به مجموعه C2 افزوده خواهد شد و C1 چهار ارتباط خواهد داشت. (زیرا دو بسته برای BS-RS1 وجود دارد) الگوریتم پیشنهادی مذکور مجددا bs-rs1 رااز c1 انتخاب خواهد کرد. ارتباط rs1-ss1 از مجموعه زc2 را نمی توان زمان بندی کرد، زیرا rs1 پیش از این اطلاعات را از bs دریافت کرده و از این رو نمی تواند اطلاعات را در همان زمان t3، مجموعه c2،3 ارتبط فعال خواهد داشت، و c2فقط یک ارتباط فعال خواهد داشت. الگوریتم مذکور، bs-rs2 را از c1 انتخاب می کند.rs1-ss1 از مجموعه c2 به عنوان ارتباط هدف انتخاب شده و bs جدول مدیریت ss را برای کنترل اختلالات احتمالی برررسی می کند، از آن جایی که به تازگی یک ارتباط زمان بندی شده و bs دریافت که ارتباط هدف RS-SS1 با BS-RS2 تداخل دارد، از این رو ارتباط هدف نمی تواند در بازه زمانی T3 زمان بندی شود.
به طور مشابهه، در بازه زمانی 4،ارتباطات RS2-SS21 و RS1-SS1 در مجموعهC2خواهد بود.
RS1-SS1 که دارای اولویت ارتباطی بالایی است برای تداخل احتمالی با ارتباط BS-RS3 تازه زمان بندی شده که از مجموعه C1 انتخاب شده، بررسی می شود و از آنجائیکه هیچ تداخلی پیدا نشده، از این رو درباره زمانی T4 زمان بندی شد. در مرحله بعد، ارتباط RS2-SS2 بعنوان ارتباط هدف انتخاب می شود و از آنجا ئیکه با ارتباط زمان بندی شده BS-RS3 تداخل دارد از این رو نمی توان آنرا درباره زمانی T4 زمان بندی کرد. درباره زمانی بعدی T5، دومین فرایند انتقال داده RS1-SS1 بعنوان ارتباط هدف انتخاب شده و به دلیل تداخل احتمالی با BS-SS3، نمی توان ؟؟ بازه زمانی T5، زمان بندی کرد.
موتور استرلینگ یک موتورحرارتی است که اختلاف زیادی با موتورهای احتراق داخلی در اتومبیل دارد که در سال 1816 توسط رابرت استرلینگ اختراع شد. موتور استرلینگ قابلیت بازدهی بیشتری نسبت به موتورهای بنزینی و دیزلی دارد.
اما امروزه موتورهای استرلنگ فقط در برخی کاربرد های خاص مانند زیر دریاییها یا ژنراتورهای کمکی در قایق ها که عملکرد بی صدا مهم است استفاده می شود. اگر چه موتورهای استرلینگ به تولید انبوه نرسید اما برخی اختراعات پرقدرت با این موتور کار می کند.
موتورهای استرلنگ از چرخه استرلنگ استفاده می کند که مشابه چرخه های استفاده شده در موتورهای احتراق داخلی نیست.
صدها راه وجود دارد که یک موتورهای استرلنگ ایجاد کنیم .در این مقاله ما درمورد چرخه استرلینگ و چگونگی کار انوع مختلف این موتورمطالبی می آموزیم .
چرخه استرلینگ:
قاعده اصلی کار موتور استرلنگ این است که مقداری گاز داخل موتور محفوظ شده است .چرخه استرلینگ شامل یک سری رویداد است که فشار گاز داخل موتور را تغییر می دهد و سبب ایجاد کار می شود . چند خاصیت مهم گاز وجود دارد که برای عملکرد موتورهای استرلنگ مهم است :
اجازه دهید به هر کدام از مراحل سیکل استرلینگ ، هنگامی که به موتور ساده شده استرلینگ نگاه می کنیم برویم .
موتور ساده شده ما از دو سیلندر استفاده می کند. یک سیلندر به وسیله ی یک منبع خارجی گرما، گرم می شود (مثل آتش) ودیگری به وسیله ی یک منبع سرد خارجی ، سرد می شود (مثل یخ ).محفظه گاز دو سیلندر به هم متصلند ، وپیستون ها به طور مکانیکی به وسیله ی یک اتصال که چگونگی حرکت انها را معین می کند به یکدیگر متصلند .
دو پیستون در تمام مراحل سیکل را انجام می دهند .
سیکل استرلینگ 4 مرحله دارد :
1- حرارت به گاز داخل سیلندر گرم منتقل می شود (چپ) و سبب ایجاد فشار می شود این فشار پیستون را مجبور می کند تا به سمت پایین حرکت کند و این قسمتی از سیکل استرلینگ است که کار انجام می دهد .
2- هنگامی که پیستون راست به طرف پایین حرکت میکند پیستون چپ بالا می آید .این جابجایی گاز داغ را به داخل سیلندر سرد می راند ، که به سرعت گاز داخل منبع سرد را ، سرد می کند و فشار آن کاهش می یا بد .این عمل فشرده کردن گاز را در قسمت بعدی سیکل ساده تر می کند .
3- پیستون داخل سیلندر سرد (راست) شروع به فشرده کردن گاز می کند و گرمای تولید شده توسط این متراکم سازی به وسیله ی منبع سرد حذف می شود .
4- هنگامی که پیستون چپ پایین می رود پیستون سمت راست بالا می آید .این عمل گاز را به داخل سیلندر گرم می راند ،که به سرعت گرم شده و فشار ایجاد می کند .در این هنگام سیکل تکرار می شود .
موتوراسترلنگ فقط در طول مرحله اول سیکل نیرو تولید می کند . در این جا دو روش برای افزایش قدرت خروجی از سیکل استر لیتگ وجود دارد :
این بخش سیکل ایده آل استرلینگ را توضیح داد .کار واقعی موتور به دلیل محدودیتهای طراحی فیزیکی مقداری با سیکل ایده آل اختلاف دارد .
در دو قسمت بعدی ما نگاهی به دو نوع مختلف موتورهای استرلنگ می کنیم .تحلیل نوع جابجا شونده موتور ساده تر است بنابراین ما این نوع را شروع می کنیم .
نوع جابجا شونده موتور استرلینگ :
به جای داشتن دو پیستون ،نوع جابه جا شونده یک پیستون دارد که جابه جا می شود .جابه جا کننده برای کنترل موقعی که مخزن گاز گرم و یا موقعی که سرد است به کار می رود .این نوع موتور استرلینگ اغلب به صورت نمایشی در کلاس درس استفاده می شود .شما حتی می توانید قطعات آنرا برای سر هم کردن بخرید .
این موتور حتی با استفاده از حرارت کف دستتان می تواند حرکت کند .
به عبارتی حرکت موتور بالا مستلزم یک اختلاف دما بین بالا و پایین سیلندر بزرگ است . در این مورد ، اختلاف بین دمای دستتان و هوای اطراف آن برای چرخش موتور کافی است .
دو موقعیت را وجود دارد :
1- پیستون قدرت :که پیستون کوچکتر در بالای موتور است و به طور محکم محفوظ شده است وبه علت انبساط گاز داخل موتور بالا می آید .
2- جابه جا کننده :که پیستون بزرگ در تصویر است .این پیستون در داخل سیلندر بسیار آزاد است بنابراین هوا به سادکی بین قسمت گرم و سرد موتور هنگامی که پیستون بالا و پایین می رود می تواند حرکت کند .
جابه جا کننده بالا و پایین می رود تا گاز داخل موتور گرم و سرد شود .دو موقعیت برای این حالت وجود دارد :
موتور مکررا گاز گرم وسرد می کند و از گاز منبسط و منقبض شده انرژی دریافت می کند .
ما نگاهی به موتور استرلینگ دو پیستونه خواهیم داشت .
موتور استرلینگ دو پیستونه :
در این موتور ،سیلندر به وسیله ی مشعل خارجی گرم می شود . سیلندر سرد با جریان هوا سرد شده و در آن بالا و پایین می رود تا به فرایند سرد شدن کمک کند . میل رابط هر پیستون به یک دیسک کوچک متصل است که در حال چرخیدن به یک فلایویل بزرگ متصل است و هنگامی که نیرویی توسط موتور تولید نمی شود باعث تداوم حرکت پیستون میشود .
مشعل دائما انتهای سیلندر را گرم می کند
1- در قسمت اول سیکل ، فشار تولید می شود و پیستون را به حرکت به سمت چپ مجبور می کند و کار صورت می گیرد . پیستون سرد چون در موقعیتی است که در حرکت خود تغییر جهت خواهد داد تقریبا ساکن باقی می ماند .
2- در مرحله بعدی ، هر دو پیستون حرکت می کنند ،پیستون گرم به سمت راست و پیستون سرد به سمت بالا حرکت می کند . این عمل گاز را بیشتر به سمت رجیناتور و پیستون سرد حرکت می دهد .رجیناتور وسیله ای است که به طور موقت حرارت را می تواند ذخیره کند و از شبکه سیمی که گاز گرم از بین آن عبور می کند ساخته شده است .سطح بزرگ شبکه سیمی، حرارت را جذب می کند وآن را به آرامی به محیط سرد می دهد .
3- پیستون در سیلندر سرد شروع به متراکم کردن گاز می کند .گرمای ایجاد شده توسط این تراکم به واسطه ی سطح سرد از بین می رود .
4- در آخرین مرحله سیکل هر دو پیستون حرکت می کنند ، هنگامی که پیستون گرم به سمت چپ حرکت می کند پیستون سرد به سمت پایین حرکت می کند .
این عمل گاز اطراف رجیناتور (جایی که در طول سیکل قبلی گرما را ذخیره کرده بود ) را به داخل سیلندرگرم می راند .در این لحظه سیکل دوباره تکرار می شود.
شما ممکن است از اینکه هیچ درخواستی برای تولید انبوه موتور استرلینگ نبوده است تعجب کرده باشید .
چرا موتورهای استرلینگ متداول نیستند؟
دو ویژگی وجود دارد که ساخت موتورهای استرلینگ را برای استفاده در بسیاری از کاربردها مانند بسیاری از ماشین ها و کامیون ها غیر عملی می کند .
به دلیل اینکه منبع حرارت در خارج است برای موتور مقداری طول می کشد تا به تغییرات گرمایی داخل سیلندر عکس العمل نشان دهد. برای انتقال حرارت بین دیواره های سیلندر و گاز داخل موتور زمانی صرف می شود . این بدین معناست که :
این نقایص باعث شده است که این موتور با موتورهای احتراق داخلی اتومبیل جایگزین نشود. هر چند که وجود موتور استرلینگی که به ماشین هیبریدی نیرو می دهد امکان پذیر است .
|+| نوشته شده در دوشنبه شانزدهم شهریور 1388 ساعت توسط saeed | يک نظر
BSM, BSI پژو 206
معرفي سيستمهاي مولتي پلكس و نحوه كاركرد اجزا ابن سيستم:
مقدمه:
در اولين سالهاي توليد اتومبيل و توليد اين ساخته دست بشر تا به امروز شاهد پيشرفتهاي زيادي در اين صنعت بوده ايم كه يكي از بنيادي ترين صنعتهاي قرن حاضر و جزو صنايع مادر ميباشد.
در اين بين مقوله الكتريك خودرو تا حدودي از قافله پيشرفت عقب افتاد چون در زمانهاي اوليه بيشتر توجه خودرو سازان بر روي ططراحي موتور شاسي فرم اتاق و …بود، همچنين استفاده وسيع از وسايل الكترونيكي تا به اين حد كه امروزه در خودروها كاربرد دارد مورد توجه نبود. اما با توجه به مسائل بالا و افزايش قيمت قطعات مصرفي دستمزد بالا سعي بر كاهش هزينه و بالا بردن كيفيت خودرو خودرو سازان رو به يكي از موارد موجود كه همان لزوم ساده كردن سيم كشي موجود خودرو و ارتقا اين سيستم براي به كارگيري منابع مصرف كننده در خودرو معطوف كرد.
در اين بين توجه متخصصان به سيستمي كه در صنايعه مخابراتي مورد استفاده بود معطوف شد و همان سيستم مولتي پلكس بود. كه البته با تلفيق اين سيستم با ساير تكنولوژي هاي موجود به صورت امروزي در خودرو سازي مورد استفاده قرار گرفت.
كشورهاي مختلف استانداردهاي خاص و نام هاي خاصي رو براي كاربرد اين سيستم به كار ميبرند كه از جمله معروفترين اونها ميشه به:
1-استاندارد Can : ساخت المان كه در خودرو هاي بنز ب.ام.و فيات و ولو به كار ميرود.
2-استاندارد Van : ساخت كشور فرانسه و روي محصولات رنو و پژو اين كشور مورد استفاده هست.
3-استاندارد j1850 : ساخت كشور امريكا ميباشد كه بر روي محصولات توليد كرايسلرفورد و جي ام مورد استفاده ميباشد.
4-استاندارد proprietary : توليد كشور ژاپن است كه بر روي محصولات اين كشور مورد استفاده مي باشد.
5-استاندارد Absus : محصول المان و مورد استفاده بر روي محصولات گروه فولكس واگن.
در ميان استانداردهاي بالا Can از موفق ترين اون ها به حساب مي آيد و بيشتر خودرو سازان از اين استاندارد بر روي محصولاتشون استفاده ميكنند.
در ادامه بته لزوم استفاده از سيستم مولتي پلكس اشاره خواهيم كرد. البته تعداد كمي از موارد در بالا ذكر شد كه توجه شما رو به ساير موارد جلب ميكنم.
1-افزايش بيش از حد استفاده از قطعات الكترونيكي در خودرو.
2-ساده سازي استفاده از سيم كشي و ساده سازي دسته سيم ها.
3-بالا رفتن تعداد ارتباط ميان ECU با ساير اجزا اتومبيل و نياز به هماهنگي كردن داده ها.
4-بالا بردن كيفيت ايمني و اسايش در خودرو ها.
5-تغيير روش هاي عيب يابي خودرو و نياز به ساده كردن كار كردن به دستگاه هاي عيب يابي و خود مجموعه وسايل داخل خودرو.
نحوه قرار گيري ECU ها در سيتم مولتي پلكس.
1- Star: در چيدمان تمام ECU هاي موجود به صورت جداگانه به ECU مركزي وصل ميشود.
2- Bus : در اين حالت ECU ها پس از اتصال به يكديگر نيز وصل ميشوند.
3- Tree : تلفيقي از دو شبكه بالا ميباشد.
4- Lattice : در اين نوع اتصال ECU ها به گونه اتفاقي به يكديگر متصل هستند.
5- Ring : در اني حالات بين دو ECU يك ECU ديگر قرار گرفته است.
خوب همون طور كه قبلا گفتيم اين سيستم در صنايع مخابراتي موزد استفاده بوده حال نحوه انتقال اطلاعات بدين گونه ميباشد.
1-از طريق دو رشته كه فركانس بالايي دارند.
2-سيم هاي كواكسيال
3-مادون قرمز(اينفرارد)
4-ارتباط راديويي
5-خط تلفن
6-فيبر نوري
7-خوب يواش يواش از بحث معرفي خارج شده و به 206 ميپردازيم.
BSI :
يكي از مهم ترين قطعات در سيستم هاي مولتي پلكس ميباشد. اين ECU در واقع سرور شبكه ميباشد و اطلاعاتي كه بين ECU هاي ريگه رد و بدل ميشه رو منتقل ميكنه . همچنين يكي از واسطه ها بين سيستم Van هست كه برق سيستم فعال سازي و در نهايت كنترل و نظارت بر اين شبكه بر عهده اين ECU ميباشد. همچنين وقتي شما ECU هاي خودرو رو عيب يابي ميكنيد در واقع سيستم BSI در اين بين نقش واسطه رو ايفا ميكند.
شبكه هاي موجود در 206 سه عدد ميباشد كه :
1- CAN
2- BODY VAN
3- VAN Comfort
پر سرعت ترين شبكه CAN ميباشد كه انتقال اطلاعات در اون تا MB/S1 هم ميرسه .
حال ببينيم نحوه انتقال اطلاعات بين دو شبكه VAN و CAN چگونه است؟
1- Pint to Point :
در اين روش اطلاعات مشخص از ECU فرستنده به ECU گيرنده ميرسد و در كل اطلاعات مورده نظر داراي يك گيرنده مشخص هست.
2- BROAD CAST :
تو اين سيتم اطلاعات روي شبكه فرستاده ميشه و هر ECU بر حسب نياز خودش به اطلاعات منتشر شده از اونها استفاده ميكند.
3- Point Multi :
اين روش با روش بالا كمي شبيه به هم مي باشند با اين تفاوت كه در روش بالا شما اطلاعات رو كه از يك ECU دريافت و منتشر ميكنيد در سرتاسر شبكه پخش ميشه ، اما در روش سوم اطلاعات به چند ECU مشخص فرستاده ميشه.
همچنين بايد اضافه نمود كه در سيستم VAN و هنگامي كه اطلاعات به روش هاي 2 و 3 منتشر مي شوند اگر اطلاعات مورد نياز از يك ECU دريافت نشود كل مجموعه به كار خودش ادامه مي دهد و يا اگر اطلاعات ناقص و غلط باشد بدون هيچ گونه واكنشي نسبت به نمايش اطلاعات اقدام مي نمايد. اما در شبكه CAN اين گونه نيست بلكه هر گاه يك ECU اطلاعات ناقص منتشر كند يا اطلاعات بهش نرسد با اطلاع دادن به يك ديگر ECU ها باعث ميشود كه ساير مجموعه صبر كرده تا اطلاعات درست در سيكل و دور بعدي بدست آيد. البته اين رو بايد اضافه كرد كه در همين سيستم اگر يك قسمت مجموعه اطلاعات ناقص و يا همراه با خطا صادر كند توسط شمارنده اي كه در سيستم تعبيه شده از مدار خارج شود و اطلاعات ارسالي نيز بلوكه ميشود، كه اين امر باعث كاركرد ساير اجزا سيستم ميشود.
در خودرو 206 براي ارسال اطلاعات از استانداردي به نام O.S.I بهده ميبره. كه يك پروتكل خوب و پيشرفته اي مي باشد كه از قابليت هاي اون ميشه به نحوه ارسال اطلاعات به گونه هايي كه باعث تداخل نشه. هر ECU مخصوص اطلاعات مخصوص به خودش رو دريافت كنه . الويت هر نوع ديتا مشخص ميشه و … در كل از هفت لايه تشكيل شده كه فقط اونها رو نام ميبرم.
APPLICANTION
PRESENTATION
SESSION
TRANSPORT
NETWORK
LINK
PHYSICAL
در اين گزارش، به بررسي اجمالي سيستمهاي كارمند يابي جالب گوگل به همراه شيوههاي كسب و كار در گوگل ميپردازيم. اميداست وبمسترهاي جوان ايراني، تجربههاي تئوري خوبي را با مطالعه موفقيتهاي بزرگان وب، كسب كنند.
1) سيستمهاي كارمنديابي Google
كارمنديابي يكي از مهمترين مسائل در ضريب اثربخشي فعاليت فعالان صنعت ديجيتال در دهه اخير شمرده ميشود. هيچ شركت موفقي بدون دستيابي به كارمندان موثر و موفق، گوي سبقت را از رقبا نگرفته است.
مسئله كارمنديابي به همين دليل، از مهمترين فاكتورهاي توسعه كسب و كار و از ظريفترين شاخصهاي اثربخشي رهبري در سازمان ديجيتالي گوگل به شمار ميرود. همان طور كه در متون مديريتي ميخوانيم: كارمنديابي فرايندي است كه توسط آن، افرادي كه به نظر ميرسد توانايي بالقوهاي براي عضويت در سازمان و انجام دادن وظايف محول دارند، شناسايي ميگردند و موجبات جذب آنها توسط سازمان فراهم ميشود.
كارمنديابي فرايند واسطهاي است. يعني متقاضي شغل و كارفرمايان، براي نخستين بار با يكديگر روبرو ميشوند تا طي فرايند(انتخاب-گزينش) توانايي واقعي آنها براي احراز شغل در سازمان تعيين گردد.
كارمنديابي بايد به گونهاي باشد كه تعداد زيادي از داوطلبان واجد شرايط، متقاضي شغل شوند.
فرآيند كارمنديابي در گوگل، فرآيندي بر اساس رفتارهاي سيستمهاي باز است. سيستمهاي باز، سيستمهايي هستند كه خروجي آنها، ورودي عنصر ديگري است و ميتوان براي آن مرز در نظر گرفت. يعني با انتخاب كارمند در يك سيستم باز، ميتوان انتظار داشت كه با انتخاب صحيح، قابليت تصحيح، ترميم و غني سازي گروههاي شغلي ديگر نيز با انتخاب درست يك كارمند، تامين ميشود.
كارمنديابي موثر، سينرژي گوگل را به طور فزايندهاي افزايش داده است و اين افزايش، عاملي مهم در موفقيت اين شركت در يك دهه اخير قلمداد ميشود. به جز برخي از اعلانهاي شغلي مستقيم كه گوگل براي پر كردن ظرفيتهاي شغلي خود در سايت ارائه ميدهد، برخي از روشهاي كارمنديابي رهبران گوگل با ساير رقباي آنها در صنعت ديجيتال متفاوت است. مثلا، سالانه مسابقهاي را تحت عنوان مسابقه code jam ترتيب ميدهند و از علاقهمندان به برنامهنويسي و طراحي زيرساختهاي ديجيتالي از سراسر جهان درخواست ميكنند تا در مورد برخي از مسائل مطرح شده، پاسخهايي را كسب كنند و براي گوگل ارسال كنند.
پاسخها در فرآيندي پردازش و در نهايت، جايزه 20 هزار دلاري سالانه گوگل، به برنده اين مجموعه پرسشها، اعطا ميشود.
برنده يا برندگان اين جايزه، مستقيما به استخدام گوگل پذيرفته ميشوند.
راه جالب ديگري كه اين شركت به آن اخيرا روي آورده است، تقريبا به همين شكل قبلي است. آنها پرسشهايي را در اينترنت مطرح ميكنند كه علاقهمندان ميبايست براي طي كردن روند استخدامي خود، پاسخهايي را براي آنها پيدا كنند. سپس، گروههاي پاسخ دهنده صحيح، دعوت ميشوند تا در يك امتحاني مثل امتحان GMAT يا هوش تحصيلي، شركت كنند.
افراد موفق در اين آزمونها كه معمولا الكترونيكي نيز برگزار ميشود، به دفاتر نمايندگي گوگل در كشورهاي مختلف دعوت ميشوند و توسط مديران منابع انساني گوگل، مصاحبه ميشوند.
پذيرفته شدگان در اين مصاحبه، كارمندان آينده گوگل به شمار ميروند.
معمولا نخبهترين افراد جوامع در اين مصاحبههاي پذيرفته و در در اين فرآيند پيچيده، قبول ميشوند.
اگر شما متقاضي شغل مديريت امور نرمافزاري در فلان دفتر گوگل باشيد، بايد يك فرد محقق، خلاق و نوآور باشيد تا بتوانيد به پرسشهاي رياضي و روان شناسي و كامپيوتري مطرح شده گوگل، پاسخ دهيد.
البته براي بزرگان صنعت ديجيتال، ارزش يك مهندس متوسطي كه بتواند خوب فكر كند و اهتمام به خلاقيت داشته باشد، بسيار بيشتر از يك استاد برنامهنويسي تك بعدي است!
بيل گيتس، يك بار نفر اول دوره فوق ليسانس كاميپوتر دانشگاههاروارد آمريكا را كه يك نابغه در حل مسائل رايانهاي و رياضي بود، فقط به خاطر آن كه او نتوانست به پرسش: «تعداد پمپ بنزينهاي ايالات متحده آمريكا چقدر است؟» پاسخ دهد را در گزينش استخدامي رد كرد!! چرا كه اين نابغه در هنگام پاسخ دهي به اين سوال، قبل از اين كه به جواب نميدانم بسنده كند، بايد كمي تحليل ذهني داشته باشد و براي مسائل فوري و غيرقابل پيشبيني، در فكر راه حل و يافتن عواملي موثر در يافت پاسخ باشد.
چنين افرادي را سازمانهاي ديجيتالي بزرگ نيازمند هستند. چرا كه هميشه كارمندان مستعد، بايد منتظر مسائل غيرقابل پيشبيني در فرآيندهاي كاري باشند كه پاسخ دهي سريع و با حداقل هزينه، براي سازمانها مهم است.
رويكرد سازمانهاي جديد به استخدام چنين منابع انساني باهوش و علاقهمند و خلاق، روز به روز در حال افزايش است. شايد عدم رويكرد استخدام رسمي 30 ساله، يكي از دلايل رويكرد جديد شركتها به در اختيار داشتن نيروهاي خبره است و نه نيروهايي كه به روش ثابتي عادت كردهاند و ارزش افزوده سازمان را كاهش ميدهند.
البته بنيادهاي حمايت از كارگر، اين برداشت را كه منجر به استخدامهاي موقت و فرصت سازي كامل به نفع كارفرما و به ضرر كارگران ميشود را محكوم ميكنند. اما به هر حال، بايد براي ارتقاي خلاقيت در سازم آنها ، چند منظوره فكر و عمل كرد.
رهبري گوگل، فرآيند كارمنديابي را مقولهاي حساس ميداند و در استخدام افراد در سطوح مختلف سازماني، متغيرهاي زيادي را در خرده سيستمهاي استخدامي خود لحاظ ميكند. چرا كه كارمندهاي شركت مي بايست براساس ماموريت شركت، در گروهها و تيمهاي غيرمتمركز فعاليت كرده و از اين رو، در قالب مديريت ماتريسي پروژههاي شركت بيشترين كارايي را از خود بروز دهند.
روند پاداش دهي به كارمندان موفق هم، بر خلاف سازمانه ي سنتي كه بيشتر بر اساس مرخصي ساعتي-روزانه يا پاداشهاي نقدي اندك است، با پاداشهاي سهامي يا ارتقاي جايگاه شغلي و استفاده از بنهاي كارگزي چند منظوره و متنوع، مبتني شده است.
شمار زيادي از كارمندان گوگل پس از ورود گوگل به بازار بورس آمريكا، به ثروتهاي زيادي دست يافتند. اگر قرار بود پاداش آنها، عوامل سنتي در سازمانهاي امروزي بيشتر باشد، چنين درآمدي براي آنها فقط در خيالات ميتوانست سير كند. جنبه عملي به خود نمي گرفت. توجه به سيستمهاي كارمنديابي گوگل در رهبري سازمان ديجيتالي گوگل، مقوله مهمي است كه فعالان صنعت ديجيتال در كشور و حتي سازمانهاي سنتي كه هنوز تجربه ورود به اين عرصه را درك نكردهاند، بهتر است بخشي از فرآيند استخدامي خود را از اين راه، دريافت كنند.
به هر حال، هميشه بهترين انتخاب، از طريق آزمونهاي علمي و تخصصي چند ساعتي حاصل نميشود. بقاي سازمانها در دنياي كسب و كار پرشتاب و متغير امروزي، كاركناني با خصيصههاي تعريف شده جديد را طلب ميكند كه بايد به آن اهميت داد.
گونه ديگري از اين سيستم كارمنديابي نيز بر اساس مسابقات سالانه كد جم گوگل است. برنامهريزان حاضر در اين مسابقات بايد تلاش كنند مشكلات نرمافزار آنلاين را زودتر از يكديگر حل كنند.
تعداد 100 نابغه نهايي انتخاب شده در اين مسابقات با هزينه گوگل به نيويورك عازم خواهند شد تا در مسابقات قهرماني code jam در ماه اكتبر هر سال شركت كنند؛ اين مسابقات فرصتي بسيار مناسب براي سريعترين و مستعدترين متخصصان رايانه در جهان است تا در سطحي بينالمللي با يكديگر رقابت كنند.
فيناليستهاي اين مسابقات به ترتيب ردهبندي 155 هزار تا 10 هزار دلار جايزه دريافت خواهند كرد؛ ثبتنام براي اين مسابقات تا شروع دور انتخابي يعني پنجم سپتامبر ادامه خواهد داشت.
در چند سال اخير، بيش از 14 هزار نفر از 22 كشور در مسابقات code jam گوگل شركت كردهاند كه شماري از اين نوابع، به غول موتورهاي جستوجوي وب، دعوت به كار ميشوند. اين وضعيت، بهترين راه كارمنديابي براي جذب افراد نخبه و خلاق و با انگيزه براي شركتي مانند گوگل است.
2) پشت صحنه گوگل
قطعا، پشت صحنه سناريوهايي كه مغزهاي گوگل از اوايل دهه نود ميلادي تا كنون بر پايه آنها ، جهان ديجيتال را به تسخير خود در آوردهاند، بهاندازه آگاهي از رفتار سازماني اين شركت در خلق محصولات ديجيتالي، جذاب و خواندني خواهد بود.
2- ه – الف) اينها، عاشق رياضيات هستند!
رانندگاني كه به رياضيات خود مطمئن بودند و در ترافيك هميشگي بزرگراه شماره 101 كه به «سيليكون ولي» منتهي ميشود، گير ميكردند، ميتوانستند وقت خود را با تامل در بيلبوردي كه روي آن يك مسئله رياضي نوشته شده بود، بگذرانند.
كساني كه ميتوانستند عدد موردنظر سؤالكننده را دريابند، در واقع مبناي يك الگوريتم طبيعي را مييافتند. تعداد كساني كه روي اين معما كار كردند و از عهده حل آن برآمدند، به وبسايتي رهنمون شدند تا مسئلهاي ديگر را حل كنند و پس از حل اين معما هم، صفحهاي ديگر به روي آنها گشوده ميشد كه از آنها ميخواست تا مشخصات و سوابق كاري خود را ارسال كنند. اگر بيلبوردي ميتوانست روح يك شركت را به تصوير بكشد، همين بيلبورد بود، زيرا آگهيدهنده ناشناس شركت گوگل بود كه محصول اصلي و مهم آن محبوبترين موتور جستوجوي اينترنتي در جهان است. با اين شوخي جسورانه، با اشتغالات ذهني رياضي، سادگي و اين اعتقاد مبتكرانه كه گوگل منزلگاه نوابغ است، بيلبورد از شركتي سخن ميگفت كه فكر ميكند جايگاه درست و بهحقي را بهعنوان رهبر و پيشروي صنعت فناوري بهدست آورده است، موقعيتي كه در 15 سال گذشته، مايكروسافت اشغال كرده بود.
لحن بيلبورد گوگلي بود، چيزي كه كارفرماهاي گوگل علاقه دارند، بگويند. سخنگوي شركت ميگويد كه اين صفت «گوگلي»، جهان وطني، تواضع، تفاوت و تشخيص متعادلي را به ذهن متبادر ميكند. نمايشي مناسب و زيبا از گوگلي بودن «googly–ness» كه در سخنرانيهاي امسال در لاسوگاس اجرا شد درحالي كه روساي ديگر شركتهاي فناوري به جايگاه سخنراني در ميان هياهوي موسيقي راك و رقص نور وارد ميشوند، گوگل كنسرت براندنبورگ شماره سه از باخ را پخش كرد، تا روساي شركت به جايگاه وارد شوند. بيلبورد از اين جهت گوگلي بوده، يعني مانند صفحه اصلي گوگل، بهلحاظ بصري بهطور كامل ساده بود چنانكه مراجعهكنندگان را درباره محتواي پيچيده آن به اشتباه مياندازد، يا اينكه، براي بيگانگان "گوگلي بودن"، به معناي آرزويي جسورانه و يك ماموريت است كه شما را به پيشرفت جهان و يكي دانستن جهل با فضيلت فرا ميخواند، عارضه اصلي اين طرز فكر كه در بيلبورد نشان داده شده است، بزرگ دانستن رياضيات است.
گوگل پيوسته درحال طرح جناسهاي عددي و معماهاي رياضي است. وقتي آنها در سال 2004 اسناد مربوط بازار سهام را پر ميكردند، گفتند كه آنها ميخواهند 828/281/718/2 دلار سود بهدست بياورند كه برابر با e ميليارد دلار است.
علاقه به رياضيات در گوگل، شايد از علاقه موسسان آن سرگئي برين و لري پيج ناشي ميشود. برين كه در روسيه متولد شده است پسر استاد آمار است و مادرش هم براي ناسا كار ميكند و والدين لري پيج هر دو معلم رايانه هستند.
راز موفقيت گوگل كه آن را محبوبترين موتور جستوجو در جهان ساخته است، درك اين موضوع است كه بينظمي در اينترنت يك نظم ضمني رياضي دارد. لري پيج و سرگئي برين با شمارش، تنظيم و ارزيابي ساختارهاي ارتباطي توانستند نتايج جستوجو را به هم مربوط و نزديك كنند، كاري كه هيچ موتور جستوجوي ديگري نتوانسته بود انجام دهد.
تاكنون آنها اين برتري را حفظ كردهاند. دانيل سوليوان، دبير خبرنامه صنعتي آنلاين، گوگل را در صدر بهترين موتورهاي جستوجو قرار داده است، پس از گوگل، ياهو (yahoo)، اسك (ASK) و MSN مايكروسافت در رتبههاي دوم تا چهارم قرار دارند.
تعداد بازديدكنندههاي گوگل بهطور نسبي هر ماه نسبت به سال گذشته در همان ماه افزايش پيدا ميكنند. به استثناي AOL كه از ورودي اينترنتي مانند فناوري جستوجوي گوگل استفاده ميكند، در ماه مارس گوگل ميزبان نيمي از كل جستوجوگران اينترنتي بوده است، سهم گوگل به استثناي AOL از كل جستوجوگران 43 درصد بود.
مهارت و توانايي رياضي دليل نيمي از موفقيتهاي گوگل است: توانايي تبديل همه جستوجوها به پول. برعكس شركتهاي نرمافزاري مانند مايكروسافت كه بخش اعظم درآمد آن از محل ليسانس است،
گوگل در وهله اول يك بنگاه تبليغاتي محسوب ميشود. او آگهيهاي تبليغاتي معمولي نميفروشد. بلكه گوگل يك ژانر تبليغاتي جديد و كارا بهنام "پرداخت به ازاي هر كليك" ابداع كرده است. گوگل يك متن كوچك تبليغاتي روي صفحات نتايج جستوجو قرار داده است، اما آگهيدهندگان فقط زماني پول براي آن پرداخت ميكنند كه بازديدكنندگان و كاربران اينترنتي بهطور حتم روي آن متن كليك كرده باشند و وارد آدرس آنها شده باشند. اين سيستم روي صفحات نتايج جستوجو تا بهحال خوب كار كرده و نيمي از درآمد گوگل را تامين كرده است، زيرا كلمات اصلي كاربران به گوگل اجازه ميدهد تا آگهيهاي مناسب و مربوط به آن را روي صفحه قرار دهد.
اما در عين حال اين سيستم روي ديگر صفحات وب مانند بلاگها و مقالات روزنامه هم كه بهعنوان بخشي از شبكه گوگل امضا ميشوند، جواب داده است.
2- ه – ب) آنها اين گونه رشد كردند
Keith H. Hammonds در مارچ 2003 در نشريه Fast ، 5 اصل مهم در پشت صحنه فعاليتهاي گوگل را در ارتقاي كسب و كار در دنياي ديجيتال، با عنوان " آنها ، اين گونه رشد كردند "، اين چنين معرفي مي كند:
1. قانون شماره يك: به كاربران بستگي دارد
در گوگل قانون مهمي وجود دارد، اگر ايدهاي در سر داري كه باعث بهبود نتيجه كار كاربران ميشود، به ايدهات جامه عمل بپوشان.به استناد برخي برآوردها، گوگل ميزبان سه چهارم جستوجوهاي وب است. اما از آنجا كه كامل نيست، تسلطش بهاندازه كافي حوب نيست.
به همين دليل گوگل بايد تفسير درستي از جستوجوي كاربران ترك و فنلاندي خود داشته باشد، زب آنها يي كه عبارات جستوجويشان بيشتر به جملات شبيه است، و يا در زبان ژاپني كه بين كلمات هيچ فاصلهاي وجود ندارد. گوگل نه تنها بايد معني تك تك كلمات جستوجو شده را درك كند، كه ارتباط بين اين كلمات با ديگر كلمات و ويژگي آن كلمات را به عنوان يك شيئ در صفحات وب نيز بايد براي گوگل روشن شود. براي نمونه صفحاتي كه عبارت جستوجو را به صورت پررنگ (bold) يا در گوشه بالا سمت راست نشان ميدهند در ليست نتابج گوگل بالاتر از صفحاتي قرار خواهند گرفت كه به آن اندازه، كلمه كليدي را نمايان نكرده است.
گوگل هنوز يك محصول دارد و آن موتور جستوجويش است. افراد براي جستوجو در وب به گوگل سر مي زنند، و هدف اصلي از صفحات اينترنتي اين پايگاه ان است كه مطمئن شود كه كاربرانش از جستوجو دور نيافتادهاند. گوگل آنچه را كه مردم مايل نيستند، به آنها نشان نميدهد، چون در دراز مدت باعث شكست تجاري آنها خواهد شد.
گوگل خود را به شيوه سنتي در معرض فروش قرار نميدهد. در عوض، گوگل مشاهده مي كند و مي شنود. گوگل ارقام ترافيك جستوجوها را مشاهده مي كند و ايميلهاي رسيده را مي خواند. در واقع، ده كارمند تمام وقت در گوگل مشغول خواندن ايميلهاي رسيده از طرف كاربران هستند، و آنها را به كاركنان مناسبي از گوگل ارجاع ميدهند يا خود، به آنها پاسخ ميدهد. مونيكا هنزينگر، مدير بخش تحقيقات گوگل مي گويد: "تقريبا همه به بازخوردهاي مخاطبان دسترسي دارند. ما همه ميدانيم كه بخشهاي مشكل سازكه كاربران از آنها گلابه دارند كدامند.
نتيجه اين كه، گوگل از چنين ادراك منحصر به فردي كه از مخاطبان خود دارد خرسند است و نيز از صداقت و مخصوص خود. گوگل كار برجستهاي را مديريت كرده است : خوش آمدن به مزاق كاربران حرفهاي خوگرفته به اينترنت، بدون آنكه گوگل كاربران مبتدي را از دست بدهد. گوگل حتي به رفتار كاري كاربراني كه عباراتي چون " amazon.com" را براي دسترسي به سايت Amazon.com جستوجو مي كنند، دوست دارد و به كار آنها كنجكاو است. چون، همه چيز به كار كاربران گوگل، بستگي دارد.
گوگل ميداند كه چگونه كاري كند تا كاربران حرفهاي احساس خوبي داشته باشند". گوگل اين كار را از ابتداي فعاليتش انجام داده است، هنگامي كه لري و سرگئي، تكنولوژي گوگل را عرضه كردند. آنها از كاربران حرفهاي دعوت به عمل آوردند و به آنها احساسي بخشيدند كه گويي در جاي مخصوصي هستند.
2. قانون شماره دو: دنيا آزمايشگاه تحقيقاتي شماست
تفكر كار آزمايشگاهي در گوگل، به يك فرهنگ تمام عيار تبديل شده و اين فرهنگ، خود راز موفقيتهاي گوگل را به همراه داشته است. پروژههاي آزمايشگاهي در قالب تيمهاي كوچك با پشتيبانهاي قوي، بهترين مسير بالندگي را براي اين شركت به همراه داشته است. شعار " دنيا آزمايشگاه تحقيقاتي شما است" ، نشان ميدهد كه رهبران گوگل، سناريويي جهاني و واحدي براي استفاده از پتانسيل مادي و معنوي كشورهاي مختلف جهان براي پيش برد طرحهاي آزمايشگاهي، دارند.
3. قانون شماره سه: شكست پل پيروزي است و شكست بزرگ، پيروزي چشمگير را به دنبال دارد
لابراتوآرها بازتابي از يك عادت اشتراكي بين گوگل و كاربرانش است كه اجازه ميدهند تا يك محصول، قبل از عرضه نهايي، به تست جهاني گذاشته شود. اين فرهنگ، در بسياري از شركتهاي موفق دنياي ديجيتال، مانند ياهو و مايكروسافت نيز ديده ميشود. با اين رهيافت، مردم متوجه ميشوند كه هر چيزي كه گوگل براي مشاهده مي گذارد، موفق نيست. با اين سناريو، كاربران متوجه ميشوند كه هميشه، در بخشي از روند كاري مطالعاتي و تحقيقاتي گوگل، براي آنها سكانسهايي! در نظر گرفته شده است. آنها آزادند تا به گوگل اطلاع دهند كه چه چيزي عالي است، چه چيزي نه، و چه چيزي ممكن است كه يهتر كار كند.
اكثر قريب به اتفاق سرويسهاي گوگل، يك نشاني پست الكترونيك را براي ارتباط فوري مخاطبان سرويس مورد نظر، با مسئولان تيم توسعه دهنده بخش مربوطه، ارائه و در دسترس كاربران قرار داده است.
در تجارت جستوجو، شكست اجتناب ناپذير است. و اين شكست در محدودهاي است. يك جستوجوگر وب، حتي مثل گوگل، هميشه آنچه را كه شما به دنبالش هستيد را عرضه نمي كند. اين نقص است، و اين نقص، هم اجازه ميدهد و هم مستلزم شكست است. و شكست پل پيروزي است.
اما شكستهاي خوب، بهتر هم هستند. شكستهاي خوب دو ويژگي دارند.
اولا شما ميدانيد كه چرا شكست خورده ايد، و شما چيزي داريد تا در پروژه ي بعدي تان به كار ببنديد." وقتي گوگل آزمايش كرد كه تصوير كوچكي از صفحه وب را در كنار نتايج جستوجو نمايش دهد، تاثير اين تصاوير بر زمان بارگذاري صفحات مشاهده شد. به همين دليل است كه در كل، گوگل حاوي تصاوير كمي است و حتي از تبليغات تصويري در آن خبري نيست.
ثانيا شكستهاي خوب سريع هم هستند.
4. قانون شماره چهار: افراد شاخص توانايي مديريت خويش را دارند
گوگل بيش از هر چيز روي استخدام كردن نيروهاي زبده، وقت مي گذارد. گوگل، روزانه صدها رزومه از افرادي كه مايلند در گوگل استخدام شوند، دريافت مي كند. گوگل دو دسته از مهندسان را استخدام مي كند، هر دوي آن دسته با هدف رسيدن به هنر شكست خوردن سريع استخدام ميشوند. اولا، گوگل به دنبال افراد خطر طلب جوان است. وين روزينگ، معاون مهندسي گوگل مي گويد: ما به دنبال افراد باهوش هستيم. افراد باهوشي كه كارهاي خارق العادهاي خارج از كارشان انجام دهند، چيزي فراتر از مسير تكراري. اما همچنين گوگل ستارهها را هم اجاره مي كند، افراد داراي درجه دكترا از برنامههاي علمي-كامپيوتري و لابراتوآرهاي تحقيقاتي. برايان ديويسن، استاد دستيار در دانشگاه ليهاي و محقق برجسته مي گويد: "به طور مداوم گوگل برنامه ريزي كرده است تا استخدام كند 90 درصد از متخصصان موتورهاي جستوجو را در جهان". افراد داراي درجه دكترا (PhD) جزو انتخابهاي گوگل هستند. آنها افرادي هستند كه بهاندازه كافي اطلاعات دارند براي اينكه به هدف بزنند. قبل از اينكه از موضوع دور شوند.
5. قانون شماره پنج: حضور كاربران به معني كسب درآمد است
گوگل، واحدي به عنوان برنامه ريزي استراتژيك ندارد. رئيس اجرايي (CEO)، اريك اشميت حكم نكرده است كه تكنولوژيهاي مهندسانش بايد در محصولاتي كه عرضه مي كنند وجود داشته باشد. نوآوري در گوگل همچون تكنولوژي جستوجو، دموكراتيك است. هرچه ايدهاي بيشتر باشد، كشش بيشتري داشته و از شانس بالاتري برخوردار خواهد بود.
در دسامبر 2001، كريشنا بهارات يكي از محققان گوگل يك ايميل داخلي را بين اعضاي گوگل ارسال نمود و از آنها درخواست كرد تا اولين نسخه از سرويس پوياي خبري اش را مشاهده كنند.
بهارات يك موتور داخلي نوشته بود كه به 20 منبع خبري هر ساعت سر مي زد، و به طور اتوماتيك آخرين خبرها را در موضوعات خواسته شده ، همچون يك ويراستار سريع، جمع آوري مي نمود. در گوگل، اين ايده مورد توجه فرار گرفت. مخصوصا، ماريسا ماير، يك مهندس جوان به اين ايده علاقهمند شد و به عنوان مدير پروژه قرار گرفت.
ماير، بهارات را با يك تيم مهندسي مرتبط كرد. و در عرض يك ماه و نيم، گوگل در سايت خود يك نسخه تقويت شده از دموي ميتني بر متن (text-base) را ارائه داد، كه حالا با نام اخبار گوگل (Google News) شناخته ميشود و به 155 منبع خبري و يك موتور جستوجو مجهز شده است. اين سرويس خلاقانه در نشاني http://news.google.com قرار دارد. در عرض سه هفته پس از عرضه روي سايت، اين سرويس 70 هزار كاربر را در روز جذب خود نمود. اكنون اين سرويس گوگل، در زمره مشهورترين سرويسهاي خبري آنلاين پر مخاطب اينترنت است.
يك دليل كه گوگل نوآوريهاي خود را در معرض عمومي قرار ميدهد اين است كه ايرادات را به سرعت شناسايي كند. دليل ديگر آن است كه برندهها را پيدا كند. براي بهارات و ماير، آن 70 هزار كاربر مقدمات لازم را براي ساختن بخش خبري در گوگل ميسر كردند. ماير مي گويد: "يك آزمايش عمومي يه شما كمك مي كند كه سريع تر گام برداريد، اگر اين موضوع كارگر افتد، يك ميل و علاقه داخلي در شما ايجاد مي كند. و باعث ميشود تا افراد به نقايص و مشكلات بيانديشند."
به زودي، ماير، دستهاي از مهندسان را براي افزودن حجم اخبار رهبري كرد. آنها منابع خبري را تا 4 هزار منبع توسعه دادند و مدت زمان به روز رساني را از يك ساعت، به روز رساني مداوم تبديل نمودند. آنها موتوري را برنامهنويسي كردند كه بهاندازه كافي قدرتمند بود تا از حجمي كه 5 برابر بزرگتر بود از حجم اوليه پشتيباني كند.
آيا بخش خبري گوگل يك محصول حقيقي است؟ نه كاملا. صفحه اصلي اش هنوز هم داراي نشان بتا (Beta) است تا زماني خاص كه گوگل تعيين مي كند.
خط مشي موثر شركت براي اختراع، برخي از استفاده كننده گان را آزار ميدهد. دني سوليوان، ويراستار مجله سرچ انجين واچ (Search Engine Watch) و مفسر با نفوذ مي گويد:
"گوگل مخترعي بزرگ است. آنها به عرضه محصولات عالي خود ادامه ميدهند. اما گوگل نيوز (بخش خبري گوگل) از تصميم يك مهندس براي دسترسي به اخبار بوجود آمد. و حالا گوگل نميداند كه چطور از اين محصول كسب درآمد كند."
سوليوان به نكته مهمي اشاره كرد: در برخي موارد، تمام اين محصول عالي بايد سودي را بدست آورد. و اين يك موضوع اخلاقي مهم،از انفجار داتكام بود: "پول درآوردن از چشمها" توليد كردند به ايجاد معني "انداختن پول درون گودال" هنگامي كه ماير بحث مي كند كه "ترافيك به ما اين فرصت را خواهد داد تا بدانيم" آيا اخبار يك موفقيت است، او اين عبارت طولاني را مي گويد كه خالا هيئت رئيسههاي بيكار كه گمان مي كنند كه آنها اهلي كردهاند چرحه تجارت را.
اما در گوگل ايجاد و دنبال كردن ترافيك براي سايت، احساس خوبي در انسان ايجاد مي كند. و به فرهنگ شركت نزديك است و اين منطق عملياتي، در نظر بگيريد كه: براي 18 ماه اول، گوگل از موتور جستوجوي خود حتي يك پني هم درآمد نداشت. و تنها پس از آن بود كه گوگل از يك فناوري عالي به يك فناوري عالي با تعداد محاطبان زياد تبديل شد.
گوگل قادر بود تا آن ترافيك را در راههايي كه هم مبتكرانه و هم كاملا هماهنگ به نظر بيايد،بسته بندي كند. سرويس جستوجو، رايگان باقي مي ماند. اما گوگل براي نمونه، تعداد زيادي از تبليغات را براي كلمات كليدي خاص فروخت. ( هيچ متعجب كننده نيست كه، تبليع سايت فست كمپاني (Fast Company)، در هنگامي كه پرس و جوهاي حاوي fast company جستوجو ميشود در كادر تبليغاتي ديده ميشود.)
تبليغ دهندهها تنها يك تعرفه خاص را پرداخت نمي كردند، يا حتي هزينهاي براي هر هزاربار نمايش. بلكه آنها پيشنهاد قيمت مي كنند روي شرايط جستوجو. هرچه بيشتر يك تبليغ دهنده بپردازد، به همان ميزان تبليغش بيشتر نمايش داده ميشود. اما اگر بر روي آگهي كليكي زده نشد، رتبه اش در طول زمان كم ميشود، بدون توجه به مقدار پيشنهاد قيمتش. اگر يك تبليغ مصرانه نامربوط باشد، گوگل آنرا حذف مي كند: كارايي براي تبلبغ دهنده ندارد، خواست كاربران را در بر ندارد و از ظرفيتهاي سيستم مي كاهد.
اين همانطوري است كه در گوگل است. گوگل نيوز مخاطبان را جذب مي كند در بين كاركنان آقاي بهارات، پس ايجاد مي كند پرش براي دامين عمومي. اگر كاربران كافي آنرا دوست داشته باشند، قدرت واقعي خواهد داشت با تبليغ كنندگان. و ترافيك براي تبليغ كنندگان ترافيك حتي بيشتري براي تبليغ دهندگان ايجاد مي كند.
پس بله، ماير يك استراتژي درامدي داشت. يكي از ژانويه 2002، پيش از آنكه اولين نسخه گوگل نيوز عموميشود. او نمي گويد كه اين استراتژي چيست، اما اگر اين بخش از سايت بهاندازه كافي مخاطب جلب كند، گوگل مسلما كاري براي تبليغاتش انجام ميدهد. و احتمالا سرويس را به پورتالها و ديگر سايتهاي تجاري، بفروش خواهد رساند، درست مانند كاري كه با موتور جستوجوي خود انجام داد. (هربار كه لوگوي گوگل را در يك سايت مي بينيد، آن سايت حدودا 25 هزار دلار در سال براي خدمات جستوجو به گوگل مي پردازد.) ماير مي گويد: "اما ما هيچ عجلهاي نداريم. ما بر آن متمركز شده اينم تا گوگل نيوز را يك كالاي عالي كنيم. تا اينكه متوجه شويم كه آيا كالا كشش دارد يا نه، هيچ عجلهاي براي اجراي برنامههاي درآمدي نيست." در واقع اين مسئله نشان ميدهد كه رفتار سازماني گوگل براي توسعه سرويسهايش، با توابع اقتصادي مثل نرخ نهايي مصرف MRC(Marginal Rate to Consume) نيز همراه است.
ماير مي گويد: "شعار ما اين است، هيچ چيزي مانند موفقيت و شكست روي شبكه نيست." به عبارت ديگر، اگر كاربران برنده شوند، آنگاه گوگل برنده است. يك دموكراسي دراز مدت.
به هر حال، يك عامل مهم در پيروزي گوگل و سناريوي پشت پرده آن، تمايل شركت به شكست است
كلام اخر
پيشرفت فقط با برنامهنويسان قوي حاصل نميشود.هاستينگ خوب و دامنه خوب و پول، تضمين هيچ موفقيتي نيست. كارآفرينان جوان ايراني اگر مي خواهند در وب حرفهايي براي گفتن داشته باشند، بايد با مديريت سنتي، بازاريابي سنتي، كسب و كار به شيوه سنتي و مسائلي از اين دست به خوبي آشنا باشند. اينها، زمينههاي يك كسب و كار ديجيتالي موفق است كه گوگل، آنها را به دنيا مي آموزد. طريقه برخورد با منابع انساني، هدايت صحيح آنها و استفاده از نبوغ افراد نابغه، مختصات حركت يك سازمان ديجيتالي موفق را تشكيل ميدهد. البته همه اين مسائل را نبايد انتظار داشت كه دانشگاه به ما بياموزد!
سلامت جوانان با ورزش
ورزش منظم يكي از راهكارهاي بسیار مهم در كسب سلامت براي بچه ها ,جوانان و بزرگسالان است. فعاليت بدني وزن مطلوب را حفظ مي كند، طول استخوانها را افزايش مي دهد، در نهايت از خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي - عروقي مي كاهد. گفتنی است که پزشكان بايد موقعيت وزني كودكان و نيز ميزان فعاليت بدني آنها را پیش از آغاز کردن دوره های ورزشی ارزيابي كنند. متخصصان موظف اند که با توصيه هاي ساده به بچه ها و خانواده ها زمينه را برای حداكثر نشاط و لذت و حداقل صدمات احتمالی فراهم کنند. همه افراد به ورزش نيازمندند؛ و معمولاً پزشكان - با توجه به سن و موقعيت فيزيكي و مراحل پيشرفت و ميزان علاقه مراجعه كنندگان جوان و نوجوان - مناسبترين نوع فعاليت بدني را به آنها توصيه مي كنند. تفاوت میزان سلامت بين افراد جوان و خردسال به دو علت است: 1) تنبلي و سستي بين بزرگسالان بيش از كودكان است؛ چون بچه ها به طور طبيعي و ناخودآگاه فعال اند. 2) خطر ابتلا به بيماريهايي مثل ديابت و بيماريهاي قلبي بين افراد بالغ بيشتر است. به هر حال، با توجه به بررسيها، كودكان و نوجوانان به طور كامل فعال و با تحرك نيستند. شايان ذكر است كه بچه ها بايد به ورزشهايي بپردازند كه براي بهبود بيماريهاي قلبي و نيز ارتقای سلامت در طولاني مدت مفيد است. متأسفانه، تقريباً بيش از نيمي از کودکان فعال نيستند. در ضمن، دخترها در خلال سن بلوغ و پس از آن كمتر از پسرها به ورزش مي پردازند .
چگونگي ورزش و تأثیر آن در سلامت
تنظیم وزن:
ارتباط بين فعاليت فيزيكي و چاقي در سنين پايين كاملاً مشخص نيست و مطالعات مربوط به آن هم نتايج ثابتي را در اختيار متخصصان قرار نمي دهد. با اين حال، با افزايش تحرك و نيز كاهش مصرف كالري مي توان وزن را كاهش داد. نگراني افزايش وزن كودكان و نوجوانان كاملاً بجا و منطقي است. بچه هاي چاق در معرض بيماريهاي فشار خون، ديابت نوع دوم، نامنظمي هورمون رشد، مشكلات تنفسي، مشکلات استخوان، قرار دارند. اين بيماران از نداشتن اعتماد به نفس و روابط اجتماعي مناسب ناراحت اند.
رشد و نمو استخوان:
ورزش باعث تأثيرات ثابت در رشد و نمو استخوان مي شود. فعاليت بدني خطر ابتلا به پوكي استخوان را - با افزايش غلظت مواد معدني - كاهش مي دهد.
مراقبت از قلب و رگهاي خوني:
اغلب، بيماريهاي قلبي - عروقي در بزرگسالان نمايان مي شود؛ با اين حال، در سنين پايين هم ممكن است با این گونه بیماریها مواجه شويم. تحقيقات نشان مي دهد كه ورزشهاي هوازي در جلوگيري از بيماریهاي قلبي - عروقي بزرگسالان بسيار موثر است، اما این مورد درباره بچه ها هنوز نامشخص است.
سلامت فكري و ذهني:
با توجه به شواهد، ورزش در بهبود افسردگي و اضطراب بزرگسالان و كودكان بسيار مؤثر است . فعاليت بدني يكي از راهكارهاي مبارزه با هيجان روحي است.
برنامه ريزي برای ورزش
مهمترين نكته براي پزشكان اين است كه به طور مثبت تمايل جوانان را به ورزش زياد كنند و نيز دريابند كه هر فعاليت بدني براي فرد خاصي مناسب است. كودكان ناتوان نسبت به هم سن و سالان تواناي خود كمتر با ورزش آشنايي دارند. جالب اينكه اين افراد - براي افزايش قدرت بدني و تناسب اندام خود - به ورزش بيشتري هم نيازمندند؛ بجز كودكان عليلي كه در سازمانهاي ملي و جهاني (مثل المپيك) فعاليت دارند، بقيه تحرك بدني اندكي دارند. بنابراين، بايد تك تك افراد و مدارس و مؤسسات مختلف نهايت سعي خود را بكنند تا روز بروز اين انگيزه مثبت را بين آنان افزايش دهند.
گفتنی است كه هيچ ورزشي به تنهايي براي سلامت جسماني و رواني نوجوانان و كودكان مفيد نيست. اين نكته بسيار مهم است كه با كمك اوليا بتوانيم فعاليتهاي بدني را انتخاب كنيم كه با سن و توانايي فيزيكي بچه ها متناسب باشد.
يكي از اهداف اصلي متخصصان اين است كه بتوانند 30 دقيقه ورزش سبك و آرام را در بیشتر روزهاي هفته دانش آموزان بگنجانند. پياده روي و پيمودن پله باعث تناسب همه جانبه و سلامت روز افزون مي شود. گاهي اوقات پزشكان بچه ها را به انجام دادن ورزشهايي وا مي دارند كه با توانايي و ميزان آسيب پذيري آنها متناسب است.
متخصصان به افراد مبتلا به بيماري ضعف رباطها پيشنهاد مي كنند تا بيشتر به شنا و دوچرخه سواري بپردازند و از ورزشهايي مثل بسكتبال (كه منجر به پيچ خوردگي مي شود) اجتناب كنند.
كاهش صدمات حين ورزش
رعايت اصول ايمني مهمترين عامل به شمار مي رود. با اين حال، حوادث ناگوار مربوط به ورزش بسيار شايع است. يكي از بررسيها حاكي از آن است كه 22% از بچه هاي مدرسه اي در حین انجام دادن فعاليتهاي بدني مصدوم مي شوند و اغلب اين حوادث هم بسيار جدي است.
با به كارگيري روشهاي دقيق و حساب شده، مي توان از اين ناراحتيها جلوگيري كرد. به عنوان مثال، اوليا بايد مطمئن شوند كه آيا مكانهاي ورزشي نكات ايمني را كاملاً رعايت مي كنند يا خير. با اينكه حفظ روحيه رقابت بين بچه ها بسيار مهم و مثبت است، بايد آنها را از هل دادن يكديگر - بخصوص در مناطق خطرناك - منع كنيم. شايان ذكر است كه بچه ها هنگام احساس درد در بدنشان نبايد ورزش كنند و نيز نبايد با مصرف مسكن در اين فعاليتها شركت كنند.
مربيان و اوليا بايد بدانند كه صدمات و آسيبهاي بدني ممكن است در آينده به لنگي يا پس از افتادن به سایيدگي بازو منجر شود. توجه: به منظور اطمينان بيشتر، كودكان و نوجوانان بايد براي هر ورزشي از وسيله ايمني مناسب آن استفاده كنند.
به عقیده محققین ورزش باعث شادی و نشاط و بالا بردن اعتماد به نفس میگردد زیرا افراد افسرده یا اعتماد به نفس ندارند و یا میزان آن در آنان بسیار پایین است. ورزش احساس رضایت باطنی شخص را بالا برده و فرد حس میکند که به موفقیت هایی دست یافته است.
نکته با اهمیتی که باید در نظر گرفت اینست که به دلیل اینکه افراد افسرده باید انرژی کافی برای مقابله با علائم افسردگی داشته باشند بنابراین در انجام فعالیت های ورزشی نباید زیاده روی کرده و حد اعتدال را رعایت کنند.
برای موفقیت در این زمینه بیماران باید قدمهای آهسته بردارند و برای گرفتن نتیجه بهتر باید با یک متخصص ورزشی مشورت کنند. زیرا ورزش در صورتی برای سلامت روان موثر است که به طریق صحیح بکار برده شود .
فوائد ورزش در بهبود افسردگی به طور فهرست وار ارائه میشود :
احساس کاهش قابل ملاحظه غم و اندوه
اگر در نظر بگیریم که 20 درصد از مردم دنیا دارای درجات مختلفی از افسردگی باشند و از این بیماری رنج میبرند و 50 در صد از مردم اساسا ورزش نمی کنند بنابراین اغلب افراد افسرده یکی از موثرترین روشهای مقابله با افسردگی را از دست میدهند.
قابل ذکر است که ورزش یکی از ارزانترین روشهای درمان افسردگی نیز میباشد.
با 30 دقیقه ورزش ملایم مانند پیاده روی در روز به سلامت خود کمک کنید. به گزارش هلث دی محققان می گویند ورزش ملایم بیش از حرکات ورزشی شدید در برابر دیابت و بیماری های قلبی اثر حفاظت بخش دارند.
بنظر می رسد میزان مناسب و نه چندان زیاد ورزش نسبتا شدید بهترین راه برای کاهش یک فاکتور خونی مهم مرتبط با بیماری قلبی و دیابت است. نکته جالب تر اینکه برخی فوائد ورزش نه چندان شدید در مقایسه با اثرات مفید حرکات ورزشی خیلی شدید دوام بیشتری داشته به مدت طولانی تری باقی می مانند.
برنامه ورزشی مناسب فقط طی چند روز مقاومت انسولینی را کاهش می دهد. همچنین کاهش تری گلیسیرید و حفظ آن در سطح پایین به مدن دو هفته در اثر ورزش ملایم مشاهده شده است.
كاربرد غير مجاز داروها در جوانان
دوران جواني ، مرحله قدرت و آسيب پذيري زياد شناخته شده است، طغيان احساسات جواني وطلب شهرت ومقام ، مي تواند جوانان ورزشكاررا در برخي از موارد تشويق به كاربرد غير مجاز دارو نمايد . در نتيجه يك مطالعه برروي جوامع غربي ، داروها وموارد مورد كاربرد غير مجاز ، برحسب ميزان مصرف آنها ، به ترتيب ، الكل ، ماري جوآنا ، دخانيات ، آمفتامين ها ، داروهاي توهم زا ( LSD )، كوكائين ، ويتامين ها وبالاخره ، استروئيدهاي آنابوليزان گزارش شده اند.
به دليل حساسيتهاي سني ويژه ، ايجاد مقاومت دروني در جوانان از طريق ارائه آموزشهاي مفيد در خصوص داروها و عوارض مخاطره آميز آنها ، بهتر از منع مستقيم واعمال مجازاتهاي شديد است ، گرچه اتخاذ شيوه هاي قانوني نيز در جاي خود ، در مورد افراد ضرورت دارد .
روانشناسی و سلامت با ورزش
نقش روانشناسی در پیشگیری، کنترل و ارتقای سلامت ما، به مثابه یکی از چالش انگیزترین و جالبترین وظایف قرن بیستم نمود پیدا کرده است. تاسیس روانشناسی سلامت به عنوان بخش 38 در انجمن روانشناسی امریکا ( Apa) (American psyholigical Association) در 1978 و دادن کرسی در انجمن روانشناسی انگلیسی (Bps) (British psychological society)، نیاز و ارزش فرایند کاربرد اطلاعات را در نتایج مراقبت های بهداشتی و سلامت در روانشناسی نشان می دهد. (متارازو 1994).(Matarazzo)
در طول 10 سال اخیر، روانشناسی سلامت در شناخت رفتارهای فردی و سبکهای زندگی که سلامت جسمی شخصی، پیشگیری و درمان بیماری را تحت ناثیر قرار می دهد، مشارکت کرده است. هم چنین در شناخت عوامل خطر مربوط به ناخوشی، بهبود بخشیدن به سیستم های مراقبت بهداشتی از طریق شناخت کارهای عملی خوب و شکل دادن دیدگاه عمومی بر اساس سلامت عامه مردم، روانشناسی سلامت سهم قابل ملاحظه ای داشته است.
روانشناسی سلامت هم چنین در کنترل و مقابله با استرس، تشکیل درد، کاهش و ترک سیار و تعدیل سایر رفتارهای پرخطر درگیر بوده است. در سطح ارتقای سلامت و بهداشت، روانشناسان در تشویق به تمرین منظم ورزش و داشتن رفتارها و تفکر مثبت فعالیت داشته اند.
روانشناسی به نام دیوید مایرز (David Myers) که کتابی با نام << به دنبال سرخوشی : چه اشخاصی سرخوش هستند و چرا >> (?theparsuit of Happiness : Who is happy and why) تالیف کرده است، سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می داند و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می کند:
<<نوعی احساس امنیت ، احساس اینک زندگی به طور کلی به خوبی می گذرد>>
این حالت خوشی و نشاط، آنی و زودگذر نیست. طبق یافته های یک بررسی ده ساله که انستیتو ملی پیری به انجام رسانده است، افراد برخوردار از روحیه خوش تا ده سال پس از آغاز بررسی نیز همین روحیه را حفظ کرده بودند. این افراد در صورت برخورد با موانع و شکست. قادر بودند دوباره نیروهای خود را جمع کنند و خوشبختی را دیگر بار در زندگی خود بازیابند.
چه چیزهایی باعث خوشحالی مردم می شود به گفته مایرز خوشحالی به سن یا میزان درآمد، مرد یا زن بودن بستگی ندارد، ولی با بعضی خصوصیات شخصیت فرد ، وجود تناسب بسن شغل و مهارت های او، داشتن روابط نزدیک با دیگران و برخورداری از اعتقادات مذهبی و عمل کردن به آنها مربوط است. طبق این نظر ، بهترین عوامل پیش بینی کننده خوشی، ثروت و زیبایی یا شهرت نیست، اما افرادی که بیشتر احتمال دارد خود را آدم های سرخوشی تعریف کنند، دارای صفات یا ویژگی های مشخص هستند که در ادامه آمده است.
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه دوست داشتی ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
دانلود فایل نقشه ی تابلو فرش دستباف طرح طبیعت کلبه ی زیبا دانلود فایل های کامل نقشه ی طرح تابلو فرش های دستباف طرح طبیعت کلبه ی زیبا تنها سایت ارائه دهنده فایل نقشه ی طرح های تابلو فرش (قیمت نقشه ها حداقل از 50 هزار تومان تا چندین میلیون تومان در بازار با توجه به ... ...
برنامه اکسل متره و برآورد،تهیه صورت وضعیت راه،راه آهن و باند فرودگاه سال1403: -تهیه اتوماتیک و خودکار متره و برآورد،صورت وضعیت در کمترین زمان فقط با وارد کردن شماره آیتم -تهیه ریز متره -تهیه خلاصه متره -تهیه خلاصه فصول -تهیه برگه های مالی و مالی کل -اعمال اتوماتیک ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
کتاب صوتی بسیار مفید #روانشناسی_تصویر_ذهنی اثر: #ماکسول_مالتز ترجمه: مهدی قراچه داغی کیفیت اجرا: خیلی خوب ... ...
کتاب صوتی کتاب_واپسین_گفتار ( یا عالم اوراسینا) ازاسپالدینگ_نویسنده_کتاب_معبدسکوت ... ...
سکس آنان كه با سكس مخالف هستند زودتر به انزال میرسند، زیرا ذهن منقبض آنان عجله دارد تا از شر آن خلاص شود. پژوهشهای معاصر چیزهای بسیار تعجبآوری را میگویند، حقایق شگفتآور. برای نخستین بار، مسترز و جانسون Masters and Johnson در مورد آمیزش عمیق جنسی مطالعه علمی انجام ... ...
عنوان مبحث: سوالات نهاد مبحث دانش خانواده و جمعیت (بخش اول) همراه با پاسخ شامل: 9 جلسه تعداد صفحات: 11 سوالات و جواب ها بصورت تایپ شده با فونت استاندارد می باشد که قابلیت سرچ در زمان آزمون را دارد سوالات ترم جدید همراه با پاسخ برای نمره 19 به بالا فرمت: pdf ... ...
عنوان مبحث: سوالات نهاد مبحث مسائل اقتصادی و تربیتی در خانواده همراه با پاسخ شامل: 6 جلسه تعداد صفحات: 7 سوالات و جواب ها بصورت تایپ شده با فونت استاندارد می باشد که قابلیت سرچ در زمان آزمون را دارد سوالات ترم جدید همراه با پاسخ برای نمره 20 فرمت: pdf ... ...
دانلود پاورپوینت در مورد [سلول های بنیادی] - شامل 4 فایل مختلف - قابل ویرایش و ارائه - ppt شامل 4 فایل پاورپوینت سلول های بنیادین به زبان ساده: 1. 33 اسلاید: تاریخچه سلول های بنیادی / تعریف سلول های بنیادی / ویژگی های سلول های بنیادی / گونه های سلول بنیادی / انواع سلول ... ...
عنوان پاورپوینت: پاورپوینت بازی زندگی است درس 17 تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم فرمت: پاورپوینت pptتعداد اسلاید: 26 پوشش کامل درس همراه با پاسخ فعالیت ها پاورپوینت قابل ویرایش با محیط حرفه ای منطبق با آخرین تغییرات مطالب و رئوس کتاب درسی فونت ... ...
عنوان: دانلود پاورپوینت بز یا سگ تفکر و سبک زندگی پایه هفتمفرمت: پاورپوینت قابل ویرایشتعداد اسلاید: 21 پوشش کامل درس همراه با پاسخ فعالیت ها پاورپوینت قابل ویرایش با محیط حرفه ای منطبق با آخرین تغییرات مطالب و رئوس کتاب درس فونت های ... ...
جزوه امور مالی و حقوق عمومی و دولتی با دیدگاه کاربردی در دفاتر اسناد رسمی آماده برای دانلود مشخصات استاد: سید علیرضا طباطبایی بافقی سردفتر اسناد رسمی 3 یزد و عضو جامعه سردفتران استان یزد تعداد صفحات: 143 فرمت: پی دی اف PDF حجم: 3 مگابایت کیفیت: عالی نوع جزوه (تایپی ... ...
دانلود حل المسائل [طراحی و تحلیل آزمایش]: ویرایش هشتم - داگلاس مونتگومری ( 8 ) - زبان انگلیسی - pdf Solutions Manual for Design and Analysis of Experiments – 8th حل تمرین های کتاب طراحی و تحلیل آزمایش ویرایش 8 فصل های 2 تا 15 814 صفحه pdf ... ...
عنوان پاورپوینت درسی: دانلود پاورپوینت چیستی انسان (2) درس 10 فلسفه پایه یازدهم انسانی فرمت: پاورپوینت ppt تعداد اسلاید: 18 پاورپوینت قابل ویرایش با محیط حرفه ای منطبق با آخرین تغییرات مطالب و رئوس کتاب درسیبکارگریی افکت ها، تصاویر و اشکال متحرک بسیار ... ...
مشخصات فايل نام فايل:دانلود 3 بک دراپ کودک تم فوتبال-کد 8082-8080 نوع فايل:بک دراپ،backdrop پسوند فايل اصلي:JPEG پسوند فايل فشرده:ZIP ابعاد:3712*5249 PIX کيفيت: 300 DPI ويژگي هاي فايل فایل اصلی(Original file) کاربري آسان جايگزين مناسب براي دکورهاي گران ... ...
عنوان پاورپوینت درسی : دانلود پاورپوینت ادبیات بومی 2 درس آزاد فارسی پایه دوازدهم فرمت: پاورپوینت ppt تعداد اسلاید: 27 شامل: متن درس و شعر، معنای روان متن درس و شعر، معنای واژگان مهم، آرایه ها، کارگاه متن پژوهی همراه با جواب، قلمرو زبانی، قلمرو ... ...
نوع فایل: power point فرمت فایل: pptx قابل ویرایش تعداد اسلایدها: 43 اسلاید تصویری از پاورپوینت: این پاورپوینت آموزشی، جذاب، قابل ویرایش، کاملا منطبق با کتب درسی و با تعداد اسلاید ذکر شده تهیه و تنظیم شده است. با بکارگیری نمودار ها ، تصاویر جالب و جذاب و دسته ... ...
مجموعه "اسکیس معماری از بناهای ایرانی" این مجموعه شامل 225 تصویر اسکیس و کروکی معماری از بناهای مختلف ایرانی می باشد. ... ...
عنوان پاورپوینت: پاورپوینت سوره یس، سوره صافات و تفسیر نمونه درس 10 قرآن پایه هشتمفرمت: پاورپوینت قابل ویرایش تعداد اسلاید: 26 پوشش کامل درس (جلسه اول و دوم) به همراه صوت آیات پاورپوینت قابل ویرایش با محیط حرفه ای منطبق با آخرین ... ...
جزوه معتبر درس الاستیسیته آماده برای دانلود مشخصات دانشگاه: صنعتی شریف استاد: دکتر محسن اصغری تعداد صفحات: 90 فرمت: پی دی اف PDF کیفیت: خوب حجم: 20.6 مگابایت نوع جزوه (تایپی یا دست نویس): دست نویس ... ...
دانلود پاورپوینت فصل هفتم ریاضی پنجم آمار و احتمال همراه با پاسخ فعالیت ها و تمارین این محصول قابل ویرایش با فرمت pptx در 44 اسلاید آماده و قابل ارایه می باشد. در صورت شخصی سازی میتونین به واتس آپ شماره ای که زیر درج شده پیام بدین واستون اوکی میکنیم مزایای استفاده از ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفت انگیز اسیدهای چرب قدم بگذارید، انواع مختلف آنها را بشناسید، با خواص و فواید بی نظیر آنها برای سلامتی آشنا شوید و با انتخابی آگاهانه در رژیم غذایی خود، طعم شیرین سلامتی و شادابی را بچشید! اسیدهای چرب، یکی از اجزای اصلی چربی ها هستند که ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفت انگیز زبان چینی قدم بگذارید، الفبا و گرامر این زبان را به طور کامل بیاموزید، با واژگان و اصطلاحات رایج آشنا شوید و با تسلط بر زبان چینی، دروازه های جدیدی را به سوی فرصت ها و تجربیات نو بگشایید! زبان چینی، پرکاربردترین زبان دنیا با ... ...
با این راهنمای جامع، به رازهای جوانی و شادابی پوست پی ببرید، علل ایجاد چروک صورت را به طور کامل بشناسید، با روش های پیشگیری و درمان اصولی، از شر چروک ها رها شوید و طعم شیرین داشتن پوستی جوان و درخشان را بچشید! چروک صورت، یکی از علائم طبیعی افزایش سن است که می تواند تحت ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای بورس اوراق بهادار قدم بگذارید، مفاهیم کلیدی بازار بورس را به طور کامل بشناسید، با انواع اوراق بهادار و استراتژی های معاملاتی آشنا شوید و با گام هایی حساب شده در مسیر سرمایه گذاری پرسود و موفق قدم بردارید! بورس اوراق بهادار، بازاری است که در ... ...
اگر به یک وب سایت یا فروشگاه رایگان با فضای نامحدود و امکانات فراوان نیاز دارید بی درنگ دکمه زیر را کلیک نمایید.
ایجاد وب سایت یا